آیا خوابیدن به کمک دارو می تواند مغز را در معرض خطر قرار دهد؟

به گزارش سایت دیده بان ایران و به نقل از مدیکال نیوز تودی؛ در طول خواب، به‌ویژه در مرحله خواب عمیق غیر REM، مغز فرآیندهای حیاتی مانند پاک‌سازی "زباله‌ها" را انجام می‌دهد. سیستم گلایمفاتیک مغز، که به نوعی شبیه سیستم لنفاوی در سایر بخش‌های بدن است، در طول خواب غیر REM فعال می‌شود و مایع مغزی نخاعی (CSF) را به مغز وارد می‌کند تا مواد زائد مانند پروتئین‌ها و سلول‌های مرده را از مغز خارج کند. این فرآیند به‌ویژه برای جلوگیری از بیماری‌های تخریب عصبی مانند آلزایمر بسیار حیاتی است.

چرا داروهای خواب می‌توانند مضر باشند؟مطالعات اخیر نشان داده‌اند که داروهای خواب، مانند زولپیدم، می‌توانند نوسانات نوراپی‌نفرین در مغز را متوقف کنند. نوراپی‌نفرین یک انتقال‌دهنده عصبی است که در طول خواب غیر REM به تنظیم و هماهنگی عملکرد سیستم گلایمفاتیک کمک می‌کند. با توقف این نوسانات توسط داروهای خواب، سیستم گلایمفاتیک نمی‌تواند به‌طور مؤثر عمل کند و فرآیند پاک‌سازی مغز مختل می‌شود.

این اختلال در پاک‌سازی مغز می‌تواند منجر به انباشت مواد زائد و در نتیجه آسیب به سلول‌های مغزی و افزایش خطر بیماری‌های شناختی مانند آلزایمر شود. از این رو، خواب با داروهای خواب نمی‌تواند تمام فواید خواب طبیعی و ترمیمی را برای مغز فراهم کند.

محققان همچنین تأکید کرده‌اند که این مشکل در افراد بالای ۵۵ سال بیشتر دیده می‌شود. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که خطر ابتلا به زوال عقل در این گروه سنی دو برابر شده است، و این امر اهمیت خواب طبیعی و سالم را بیشتر می‌کند. در صورتی که داروهای خواب به‌طور مرتب استفاده شوند، احتمال اختلال در فرآیندهای پاک‌سازی مغز افزایش می‌یابد و ممکن است این افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های مغزی قرار دهد.

نتیجه‌گیری

خواب طبیعی و عمیق برای انجام فرآیندهای حیاتی مغز، مانند پاک‌سازی مواد زائد و حفظ عملکرد شناختی، ضروری است. داروهای خواب مانند زولپیدم ممکن است راهی سریع برای به خواب رفتن باشند، اما این داروها نمی‌توانند همان اثرات ترمیمی و محافظتی که خواب طبیعی دارد را به همراه بیاورند.

بنابراین، متخصصان توصیه می‌کنند که داروهای خواب باید به‌عنوان آخرین گزینه و تنها برای مدت کوتاهی استفاده شوند.