دبیر شورای عالی فضای مجازی: حکمرانی فضای مجازی باید پیچیده‌تر شود/ دغدغه حکمرانی در فضای مجازی، جهانی است
دبیر شورای عالی فضای مجازی موضوعات متعددی از جمله حکمرانی قانونمند در فضای مجازی را تشریح کرد.
به گزارش سایت دیده بان ایران ، سیدمحمد امین آقامیری، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور درخصوص سخنان مقام معظم رهبری درباره حکمرانی قانونمند در فضای مجازی گفت: توضیح شفاف و ملموس حکمرانی یعنی تنظیم روابط به منظور تامین حق مردم و اشخاص که در قانون اساسی در فضای سنتی تعریف شده است و افراد یک جامعه برای کسب و کار، تفریح، آموزش و حضور در فضاهای مختلف قوانین و مقررات داشته، روابط در این محیط‌ها تنظیم شده و حقوق مردم، دولت، شرکت‌ها و فعالین اقتصادی مشخص است اما حکمرانی در فضای مجازی که همه این فعالیت‌ها در آن در حال انجام است متفاوت بوده و نیاز است که روابط در آن مشخص شده و مدیریت شود.
وی با اشاره به مفهوم حکمرانی در فضای مجازی افزود: همانطور که در فضای سنتی نیاز به مجلس برای تعیین سیاست‌ها در کشور وجود دارد تا دستگاه‌ها بر مبنای آن قانون تدوین کنند، در فضای مجازی هم باید این اتفاق بیفتد تا تبدیل به فرصت شود.
آقامیری تاکید کرد: در فضای سنتی اشخاص می‌دانند که چطور و کجا فعالیت کنند و نسبت به حقوق خود آگاهی دارند اما در فضای مجازی مثلا در حوزه‌های مختلف مثل رمز ارزها این حدود مشخص نیست و اگر این حوزه قانونمند شود، ما شاهد برخی صحبت‌های ضد و نقیض نخواهیم بود و این فضا فرصتی برای مردم خواهد شد.
وی در ادامه اضافه کرد: درباره کسب و کارهای فروشگاهی هم این وجود دارد که اگر این فضا ضابطه‌مند باشد مردم با خیال راحت می‌توانند در این فضا فعالیت کنند و حتی در صورت مواجهه با کلاهبرداری قابلیت پیگیری وساماندهی وجود خواهد داشت.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی با بیان این که از مزایای فضای مجازی عدم محدودیت زمان و مکان است، ادامه داد: کشور در فضای مجازی حکمرانی دارد اما باید توسعه یابد و مشابه مجلس که کار سیاست‌گذاری در آن تمامیت ندارد، در این فضا هم مسائل با شدت تحول و سرعت تغییر در حال ظهور است که حکمرانی در آن را پیچیده‌تر، مستمر و متغییر کرده است که خوشبختانه در حال پیشروی در آن هستیم.
وی در پاسخ به این که آیا در حکمرانی در فضای مجازی کشور در نقطه مطلوب قرار دارد، تصریح کرد: فضای مجازی مصادیقی دارد که هر کدام نیاز به سطحی از قوانین دارد، به طور مثال در اخبار جعلی نیاز به تدوین سیاست و قوانین جدید بود که با فضای سنتی تفاوت داشت و یا در بحث ساماندهی سکوها و حتی بعضی مسائل مختص این فضاست که قوانین و تعاریفی نداشتند و این‌ها را باید از صفر برای کشور تعریف و تدوین می‌کردیم.
آقامیری گفت: ما شهروندان جامعه مجازی هستیم و اگر در اصل سوم قانون اساسی حقوق دولت و ملت را تعیین کرده، آیا این حقوق در فضای مجازی جاری است؟ پاسخ این است که در برخی حوزه‌ها اقداماتی صورت گرفته تا این حقوق در فضای مجازی هم محقق شود؛ این روند با قدرت در حال پیگیری است.
وی تاکید کرد: متاسفانه در این فضا ولنگاری وجود دارد اما براساس سیاست‌هایی که تدوین می‌شود و دستورالعمل‌سازی در حال مدیریت و راهبری آن هستیم که برخی انجام شده و برخی در حال پیگیری است.
وی با اشاره به سند راهبردی فضای مجازی کشور که نقشی مهم در حکمرانی این فضا خواهد داشت، خاطرنشان کرد: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران فراجا و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی جزو دستگاه‌های فعال هستند که بسیاری از اسناد موظفی خود را ارسال و مابقی را در حال بررسی و پیشرفت هستند و تعدادی از این اسناد در کمیسیون‌های عالی مربوطه در مرکز ملی فضای مجازی در حال بررسی نهایی است.
وی با اشاره به دستگاه‌های غیرفعال گفت: امیدواریم به زودی به دلیل اهمیت و نقش این اسناد در حکمرانی فضای مجازی هر چه زودتر این دستگاه‌ها هم همکاری کنند که متاسفانه تاکنون برخلاف اهمیت نظام آموزشی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور در طرح نظام شهر هوشمند بومی و تبلیغات سیاسی و قوه قضائیه، سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت علمی ریاست جمهوری و افتا اسناد خود را ارسال نکردند.
آقامیری افزود: بررسی و تصویب این اسناد یک فرآیند است و چون از نوع اسناد سیاستی است، بر روی تک‌تک بندها حساسیت است که به محض ارسال هر سند، در ابتدا آن را برای دستگاه همکار ارسال می‌کنیم و نظرات را جمع‌بندی کرده و برای اعضای کمیسیون عالی مرتبط ارسال می‌کنیم. همزمان هم برای اعضای شورای عالی ارسال می‌شود که همه درجریان فرآیند باشند.
وی ادامه داد: از همه کسانی که علاقمند هستند در کمیسیون تخصصی مربوطه که سند را بررسی می کند دعوت می‌شود تا وفاق کلی حول سند ایجاد شود و در نهایت در کمیسیون مربوطه بررسی و اگر مرجع کمیسیون باشد همان جا تصویب و ابلاغ می‌شود اما برای سندهایی که حساسیت بالایی دارند مانند سند حکمرانی داده که مهم‌ترین موضوع فضای مجازی بوده و ستون فقرات این فضاست باید پس از بررسی در سطح شورای عالی مطرح و آن‌جا مصوب شود که بعد از تجمیع در کمیسیون مربوطه برای طرح در صحن شورای عالی ارائه می‌شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی اظهار داشت: در شورای عالی فضای مجازی و کمیسیون‌های عالی بحث سیاست‌ها و اصول کلی مطرح می‌شود و معمولا این سندها یک تقسیم کار نهایی دارند تا سیاست‌ها تبدیل به قانون، دستورالعمل و اقدام شوند که متولی آن‌ها مشخص است و هر دستگاه مسئول، پیش‌نویس‌ها را ارائه می‌کند و شورای عالی فضای مجازی متولی جمع‌آوری، تعیین مرجع تصمیم و دستگاه مسئول است و مرکز ملی فضای مجازی پیگیر و ناظر بر اجرای آن‌ها است.
آقامیری در توضیح سند راهبردی مصوب سال ۱۴۰۱ گفت: تقریبا عمده سندهای آن پیگیری شده و از سال ۱۴۰۲ فرآیند آن با فشار کاری که بر دستگاه‌ها اعمال کردیم پیش رفته است و کمیسیون‌های عالی مربوطه با جلسات فشرده در حال پیگیری هستند و امیدواریم وزرای تازه نفس پر انرژی تا آخر سال آن را به اتمام برسانند.
وی افزود: تعدادی نظام داریم که درصد قابل توجه حکمرانی قانونمند با آن‌ها محقق می‌شود اما چون برای سال ۱۴۰۱ است و موضوعات جدیدی در این فضا ظهور کرده، سندهای این موضوعات تنظیم و نظامات آن به این اسناد اضافه شده تا منظومه کامل شود.
آقامیری درخصوص اتفاق اخیر در فرانسه با دستگیری پاول دوروف مدیرعامل پیام رسان تلگرام، تاکید کرد: حکمرانی در فضای مجازی پیچیدگی‌های بسیاری دارد که همه کشورها درگیر آن هستند و جهانی است و این اقدام فرانسه نشان می‌دهد که چقدر دنیا درگیر این موضوع است و چون سازکار قانونی جواب نداده این روش را انجام دادند.
وی گفت: پدیده سکوها در این فضا با تعداد بالای کاربران موضوعی است که در آن قوانین و مقررات کشورها اهمیت دارد و اگر سکوها عمل نکنند کشورها دچار مشکل می‌شوند. در این خصوص ماکرون، رئیس جمهور فرانسه چند سال پیش هم در سخنرانی که داشت تاکید کرد که چگونه سکوها بر فرهنگ و اجتماع و تغییر نسل بعدی موثر هستند. این مشکل فقط برای فرانسه نیست و آمریکا هم چند وقت پیش در تیک‌تاک و سایر سکوهای بزرگ مانند فیسبوک، واتساپ، ایکس و … این اعمال قدرت را کرده و در کنگره با چند عنوان سوال با آن‌ها درخصوص صیانت از کودکان و ترویج مسائل فرهنگی و … برخورد کرد.
آقامیری با اشاره به اینکه این برخوردها برای تیک تاک سیاسی‌تر هم بود، افزود: این چالش جهانی است و کشورهای مختلف اتحادیه اروپا پیش‌تر از منظر تنظیم‌گری با قوانینی مثل "جی دی پی آر" در آن ورود کردند و قوانین سختگیرانه ای گذاشتند تا اگر سکویی در این کشورها با کاربر مشخص فعالیت کرد موظف شود تا نظام‌ها را رعایت کند و آمریکا، چین وکره جنوبی هم در این حوزه فعال هستند و نظام حکمرانی خوبی دارند.
دبیر شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد: مساله دیگر این است که ما همه قوانین و ضوابط را گذاشتیم و ابلاغ کردیم اما برخلاف فضای سنتی که اعمال حکمرانی در دسترس است، اما اعمال حکمرانی در این فضا پیچیده است و مثلا در موضوع تلگرام ضوابط وجود دارد اما سکو ضوابط را اجرا نکرده است که این چالش را سایر کشورها هم دارند بنابراین باید بتوانیم ابزار اعمال حکمرانی داشته باشیم.
وی افزود: بعضی سکوها با کشورها تفاهم می‌کنند و برخی محتوا را نمایش نمی‌دهند اما در کشور ما به دلیل تحریم تبادل رسمی و تفاهم‌نامه حکمرانی نداریم و تلاش‌های متعددی در سال های قبل هم شده اما هدف محقق نشده است.
آقامیری پیشنهاد داد: مذاکرات با شرکت‌هایی که مسئولیت قبول کنند و ابزارهای فنی که اعمال حکمرانی را امکان‌پذیر کنند از جمله راهکارها است که امیدواریم با پیاده‌سازی آن‌ها بتوانیم آن را محقق کنیم که در برخی از سکوها در دسترس است و اگر دستگاه‌های اجرای اراده داشته باشند که خوشبختانه در این دوره این انگیزه وجود دارد این چالش به سرعت برطرف خواهد شد.
آقامیری درباره تاکید رهبری در بخش دیگری از سخنانشان درخصوص هوش‌مصنوعی گفت: حوزه هوش‌مصنوعی پدیده جدیدی است و در فضای مجازی متولد شد که ما در فضای فیزیکی هوش‌مصنوعی نداریم اما در حوزه فیزیکی بهره‌برداری می‌شود که دو بخش دارد و اشاره دقیقی هم مقام معظم رهبری کردند به این دو بخش که یک بخش زیرساخت آن و یک بخش بهره‌برداری است که ما در مصرف فعال هستیم و در حوزه هسته و زیرساخت نیاز است هم سخت‌افزاری و هم نرم‌افزارهای پایه سرمایه‌گذاری خوبی در این حوزه شود.
وی افزود: حوزه هوش‌مصنوعی در خدمات می‌تواند تحول شگرفی را در زندگی مردم ایجاد کند و در بحث عدالت که خدمات فضای مجازی مهم‌ترین امکان سازهای توسعه عدالت است، این پدیده حائز اهمیت است.
وی با بیان این که آموزش یکی از این مباحث است که مشکل اختلاف طبقاتی در آن با استفاده از هوش‌مصنوعی و آموزش برخط مرتفع می‌شود، افزود: توسعه نرم‌افزار و سخت‌افزار باید در آن ایجاد شده و چون هوش‌مصنوعی خودش یک پدیده است که از رشد جهشی آن زمان زیادی نگذشته است بنابراین فاصله زمانی ما با آن زیاد نیست اما رشد آن سریع است و با توجه به استعدادهای خوبی که داریم امکان رسیدن به جایگاه جهانی در آن را داریم.
آقامیری درخصوص پیگیری دستورالعمل حریم خصوصی و پایان مهلت اجرای آن در تیر ماه گفت: این دستورالعمل دو بخش دارد که یکی سامانه‌های دولتی و دیگری بخش خصوصی است که برای بخش خصوصی تنظیم‌گران بخشی باید انجام دهند که مجوز می‌دهند و بخش دولتی دستگاه‌های نظارتی که در فاز اول جلسات متعدد گذاشتیم و وزارتخانه‌ها و بخش‌های ذیل‌شان گزارش دادند و و درصد پیشرفت خوبی داشتند و گزارش‌ها خوب بود.
وی اعلام کرد: برخی از وزارتخانه‌ها مانده که البته همزمان با کسب و کارها هم جلسه گذاشتیم و بازخورد گرفتیم و حتی برای رفع چالش‌های اجرای آن کمک کردیم که با توجه به این که رئیس جمهور، دغدغه این حوزه را دارند، امیدوار هستم به زودی به پایان مرحله پیاده‌سازی برسیم. این در حالی است که دستگاه‌های نظارتی دیگر را فعال کردیم که عملکردها را ارزیابی کنند و گزارش دهند.
رئیس مرکز ملی فضای مجازی در پایان گفت: به محض تشکیل کارگروه، تیم‌های فنی و بخش‌های شبکه، هسته و… فعال شدند و ما در بازه‌ای علت را شناسایی کردیم و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مسئول پیاده‌سازی و ما مسئول نظارت هستیم که گزارش‌ها و نشانگرهای شبکه در زمستان بیانگر بهبود شرایط بود اما به هر حال شبکه نوسان دارد که امیدوارم با حضور سیدستار هاشمی در وزارت ارتباطات شرایط بهبود آن ایجاد شده و حرکت جهشی را در آن شاهد باشیم.
