فروپاشی امنیت در غزه؛ غارت سازمان‌یافته کمک‌های بشردوستانه و بحران انسانی بی‌سابقه

به گزارش سایت دیده‌بان ایران، نیویورک تایمز در گزارشی نوشت:

«حازم اسلام، راننده کامیون فلسطینی، ماه گذشته هنگام عبور از میان خرابه‌های جنوب غزه با محموله‌ای از کمک‌های بشردوستانه، مورد حمله غارتگران مسلح قرار گرفت. یکی از مهاجمان او را مجبور کرد که کامیونش را به مکانی نزدیک هدایت کند و هزاران کیلوگرم آردی که برای تغذیه فلسطینی‌های گرسنه در نظر گرفته شده بود، تخلیه کند. صبح روز بعد، این گروه تقریباً تمامی کمک‌های یک کاروان شامل حدود ۱۰۰ کامیون از کمک‌های سازمان ملل را به غارت بردند. این کمک‌ها برای تغذیه ده‌ها هزار نفر برنامه‌ریزی شده بود. سازمان ملل این حادثه را یکی از بدترین اتفاقات جنگ توصیف کرده است. «حازم اسلام»، راننده کامیون ۴۷ ساله فلسطینی، که به مدت ۱۳ ساعت در اسارت غارتگران به سر برده بود، این حادثه را بسیار ترسناک توصیف می‌کند. با این حال، او تاکید می‌کند که دردناک‌ترین بخش ماجرا ناتوانی در رساندن غذا به افراد نیازمند بوده است.

بحران انسانی در غزه به دلیل حملات اسرائیل و تهاجم نظامی پس از حمله حماس در ۷ اکتبر سال گذشته به شدت وخیم‌تر شده است. به گفته مقامات بهداشتی محلی، تاکنون بیش از ۴۵,۰۰۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند و گرسنگی به طور گسترده در این منطقه شیوع یافته است. اسرائیل ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه را محدود کرده و حرکت کامیون‌های حامل این کمک‌ها را بین شمال و جنوب غزه مسدود کرده است. با شکست حماس در بخش‌های زیادی از غزه، اسرائیل هیچ حکومت جایگزینی در این مناطق ایجاد نکرده است. این خلأ قدرت باعث ظهور باندهای مسلح در بخش‌هایی از جنوب غزه شده است. ناامنی و فعالیت این باندها گروه‌های امدادرسان را به خودداری از تحویل کمک‌های بشردوستانه واداشته است.

آژانس سازمان ملل: غارت گسترده، ارسال کمک‌ها از گذرگاه کرم شالوم را متوقف کرد

آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (UNRWA) اعلام کرده است که به دلیل فروپاشی نظم و امنیت، دیگر از گذرگاه کرم شالوم، اصلی‌ترین نقطه ورود کمک‌ها بین اسرائیل و جنوب غزه، برای ارسال کمک‌ها استفاده نخواهد کرد. در حال حاضر، صدها کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه در مرز متوقف شده‌اند، زیرا گروه‌های امدادرسان از خطر غارت این کمک‌ها بیم دارند.

در ابتدای سال، غارت کمک‌های بشردوستانه بیشتر به صورت پراکنده و غیرسازمان‌یافته رخ می‌داد و اغلب توسط مردم گرسنه‌ای انجام می‌شد که برای تأمین نیازهای اولیه خود و خانواده‌شان مجبور به این اقدامات بودند. اما اکنون این غارت‌ها به «سرقت سازمان‌یافته، تاکتیکی و مسلحانه توسط گروه‌های جنایت‌کار» تبدیل شده است. «جورجیوس پتروپولوس»، یکی از مقامات ارشد سازمان ملل مستقر در شهر رفح جنوبی، در این‌باره گفت: «این چیزی جز سرقت در مقیاس بزرگ نیست.»

غارتگران کنترل بازار را به دست گرفتند

پس از حمله نظامی اسرائیل به رفح در ماه مه، که با هدف بیرون راندن حماس از یکی از آخرین پایگاه‌هایش انجام شد، وضعیت در غزه به شدت وخیم‌تر شده است. با فرار نیروهای امنیتی حماس، باندهای سازمان‌یافته بدون هیچ مقاومتی اقدام به رهگیری و غارت کامیون‌های کمک‌رسانی کردند که از گذرگاه مرزی به سمت جنوب غزه در حرکت بودند. به گفته گروه‌های امدادرسان و ساکنان، این باندها کالاهایی نظیر آرد، روغن و سایر اقلام ضروری را به سرقت می‌برند و سپس با قیمت‌های نجومی به فروش می‌رسانند. در جنوب غزه، قیمت یک کیسه ۵۵ پوندی آرد به ۲۲۰ دلار رسیده است، در حالی که در شمال غزه، جایی که اختلال کمتری در روند کمک‌رسانی وجود دارد، همین کیسه تنها ۱۰ دلار قیمت دارد.

سازمان ملل به دلیل حفظ بی‌طرفی، اجازه نمی‌دهد سربازان اسرائیلی از کاروان‌های امدادرسانی محافظت کنند، زیرا این اقدام ممکن است بی‌طرفی این سازمان را زیر سوال ببرد. به همین دلیل، مقامات سازمان ملل از اسرائیل خواسته‌اند به پلیس غزه، که تحت کنترل حماس است، اجازه تأمین امنیت این کاروان‌ها را بدهد. با این حال، اسرائیل که به دنبال حذف حماس است، این گروه را به سرقت کمک‌های بین‌المللی متهم کرده و پلیس غزه را بازوی دیگری از حماس می‌داند. نیروهای پلیس غزه نیز هدف حملات اسرائیل قرار گرفته و به شدت تضعیف شده‌اند. به گفته ساکنان غزه، حضور پلیس در بسیاری از مناطق تقریباً ناپدید شده است.

در دو هفته گذشته، اسرائیل به برخی کامیون‌های امدادی اجازه داده است از مسیری در امتداد مرز غزه با مصر حرکت کنند؛ مسیری که کاملاً تحت کنترل ارتش اسرائیل قرار دارد. این اقدام به سازمان‌های وابسته به سازمان ملل کمک کرده تا بخشی از کمک‌ها را به دست نیازمندان برسانند و از خطر غارت در امان باشند. با این حال، به گفته گروه‌های امدادرسان و ساکنان، این اقدامات نتوانسته‌اند کمبود شدید کمک‌ها را به طور مؤثر جبران کنند.

قیمت‌های سرسام‌آور کالاهایی که توسط غارتگران به فروش می‌رسد، صحنه‌های ناامیدکننده‌ای را در میان مردم غزه رقم زده است، جایی که مردم عادی برای به دست آوردن اندکی غذای مقرون‌به‌صرفه تقلا می‌کنند. در اواخر نوامبر، جمعیتی انبوه ساعت‌ها پیش از باز شدن نانوایی «زادنا» در شهر مرکزی دیرالبلح مقابل آن تجمع کرده بودند، به امید خرید یک بسته ۲۰تایی نان با قیمت یارانه‌ای یک دلار که توسط سازمان ملل تأمین می‌شد. اما ناگهان هرج‌ومرج به وقوع پیوست. مردم – برخی با چاقو در دست – برای رسیدن به جلوی صف هجوم بردند. به گفته «عبدالکریم عوض»، مالک نانوایی، در این میان صدای تیراندازی شنیده شد که منجر به کشته شدن دو زن و زخمی شدن تعدادی دیگر شد.

با افزایش ناآرامی‌ها، تمامی نانوایی‌های تحت حمایت سازمان ملل در جنوب و مرکز غزه موقتاً فعالیت خود را متوقف کرده‌اند. «عبدالکریم عوض»، مالک یکی از این نانوایی‌ها، در این‌باره گفت: «امروز رؤیا و آرزوی یک فرد عادی در غزه این است که یک تکه نان به دست آورد. چیزی غم‌انگیزتر از این نمی‌توانم بگویم.»

صاحبان شرکت‌های حمل‌ونقل، رانندگان کامیون و گروه‌های امدادرسان گزارش داده‌اند که اخیراً چندین باند در غارت کمک‌های بشردوستانه نقش داشته‌اند. اما بسیاری از افراد مرتبط با توزیع کمک‌ها، «یاسر ابو شهاب»، ۳۵ ساله، را به‌عنوان رهبر پیچیده‌ترین عملیات غارت معرفی می‌کنند. گفته می‌شود باند «ابو شهاب» بر بخش بزرگی از محله نصر در شرق رفح، که جنگ آن را به ویرانه‌ای تبدیل کرده است، تسلط دارد. «جورجیوس پتروپولوس»، مقام ارشد سازمان ملل، او را «دلال شرق رفح» توصیف کرده است. «حازم اسلام»، راننده کامیونی که در رفح مورد حمله قرار گرفت، گفت غارتگرانی که او را اسیر کردند اظهار داشتند که «یاسر ابو شهاب» رهبر آن‌ها است. «عوض عابد»، یکی از آوارگان غزه که تلاش کرده بود از باند «ابو شهاب» آرد خریداری کند، گفت که افراد مسلحی را دیده است که از انبارهایی پر از کارتن‌های دزدیده‌شده کمک‌های بشردوستانه با نشان سازمان ملل محافظت می‌کردند. «عابد» توضیح داد: «از یکی از آن‌ها یک کیسه آرد خواستم تا فرزندانم را سیر کنم، اما او اسلحه‌ای به سویم نشانه رفت.»

«یاسر ابو شهاب» هرگونه غارت گسترده کمک‌های بشردوستانه را انکار کرده اما اذعان کرده است که نیروهایش، که مسلح به تفنگ‌های کلاشینکف هستند، از زمان آغاز جنگ حدود شش کامیون کمک را غارت کرده‌اند. او در یک مصاحبه تلفنی ادعا کرد: «ما کامیون‌ها را می‌گیریم تا بتوانیم غذا بخوریم، نه برای فروش.» او افزود که این کمک‌ها را برای تغذیه خانواده و همسایگانش استفاده کرده و گفت: «هر فرد گرسنه‌ای کمک‌ها را برمی‌دارد.» «یاسر ابو شهاب»، حماس را متهم به سرقت اصلی کمک‌های بشردوستانه کرد، اما حماس این اتهام را رد کرده است. افزایش غارت کمک‌ها و قیمت‌های سرسام‌آور در مناطقی که همچنان تحت کنترل حماس هستند، موجب تضعیف این گروه شده است. در ۲۵ نوامبر، نیروهای امنیتی حماس به محله تحت کنترل «یاسر ابو شهاب» یورش بردند و بیش از ۲۰ نفر، از جمله برادر او را کشتند. رسانه‌های رسمی حماس اعلام کردند که این افراد اعضای «باندهای دزد که کمک‌ها را غارت می‌کردند» بودند.

در مناطقی که تحت کنترل اسمی ارتش اسرائیل قرار دارند، غارت همچنان به‌طور گسترده ادامه دارد. رانندگان کامیون و امدادگران گزارش داده‌اند که ارتش اسرائیل در برابر این اقدامات عمدتاً بی‌تفاوت است. ارتش اسرائیل به دلیل تحمل غارت گسترده در مناطقی که به‌طور رسمی و عملی تحت کنترل نظامی آن قرار دارند، با انتقادات شدیدی مواجه شده است. «جورجیوس پتروپولوس»، مقام سازمان ملل، این وضعیت را غیرقابل قبول دانسته و اظهار داشته است که ارتش اسرائیل همچنان نسبت به این مشکل بی‌توجه است. در برخی موارد، تانک‌های اسرائیلی در جاده‌های اصلی که کامیون‌های کمک‌رسانی از آن عبور می‌کنند مستقر شده‌اند. همچنین، وزرای اسرائیلی پیشنهاد داده‌اند که به یک شرکت امنیتی خصوصی مجوز داده شود تا با استفاده از نیروهای مسلح، از کاروان‌های کمک‌رسانی بین‌المللی در داخل غزه محافظت کند.

تا پیش از این، نیروهای اسرائیلی عمدتاً غارتگرانی را هدف قرار نمی‌دادند مگر اینکه با حماس یا دیگر گروه‌های مسلح ارتباط داشتند. اما این سیاست در هفته‌های اخیر تغییر کرده است. در تصاویری از پهپادهای نظامی اسرائیل که توسط نیویورک تایمز مشاهده شده است، غارتگرانی دیده می‌شوند که در حال مصادره کیسه‌های سفید کمک از خودروها در جنوب غزه هستند. دقایقی بعد، این غارتگران در یک حمله هوایی اسرائیل کشته شدند.

«شانی ساسون»، سخنگوی آژانس نظامی اسرائیل که کمک‌ها به غزه را مدیریت می‌کند، اعلام کرده است که نیروهای اسرائیلی تنها غارتگران مسلحی که به کاروان‌ها حمله می‌کنند را هدف قرار می‌دهند و ارائه مصونیت به باندهای جنایتکار را رد کرده‌اند.

در اواخر نوامبر، نیروهای اسرائیلی به غارتگرانی که در رفح در انتظار توقف کامیون‌های کمک‌رسانی بودند شلیک کردند و آن‌ها را مجبور به عقب‌نشینی کردند. با باز شدن مسیر، کامیون‌های کمک‌رسانی سازمان ملل توانستند به سمت مرکز غزه حرکت کنند. با این حال، غارتگران به سرعت دوباره سازماندهی شدند و کامیون‌ها را در مسیر متوقف کرده و محموله‌ها را به طور کامل غارت کردند.»

منبع: جماران