چرا اعتماد مردم به اخبار تلویزیون رو به کاهش است

به گزارش دیده بان ایران؛ از حدود یک نسل قبل بررسی‌های تخصصی در گوشه و کنار جهان آغاز شد تا مشخص شود چه چیز مردم را ترغیب می‌کند تا به اخباری که از گیرنده تلویزیون پخش می‌شود اعتماد کنند. این بررسی‌ها در مجموع یک نتیجه واحد را در پی داشت و مشخص شد که مخاطبان می‌خواهند اخبار به صورت عادلانه، بی‌طرف، دقیق و کامل پخش شود و با این وجود هنوز به درستی مشخص نیست این عوامل شامل چه جزییاتی می‌شود و سازمان‌های خبری به خصوص مراکز تولید اخبار در شبکه‌های تلویزیونی چگونه می‌توانند به آنها دسترسی پیدا کنند.

نتایج حاصل از بررسی جدیدی که با نام «پروژه بینش رسانه‌ای» در کشور آمریکا انجام شد نشان می‌دهد که اعتماد و قابلیت اطمینان در اخبار را می‌توان به عوامل خاص تقسیم‌بندی کرد که ناشران آنها را در هنگام تولید محتوا در نظر می‌گیرند و مخاطبان نیز این عوامل را به درستی تشخیص می‌دهند. طبق این بررسی مشخص شد در حالی که 60 درصد مردم به اخبار منتشر شده در روزنامه‌ها اعتماد دارند، این رقم برای گیرنده تلویزیون 43 درصد گزارش شده است.  به طور کلی باید گفت عصر دیجیتال عوامل جدیدی روی کار آورده است که پیش‌تر به آنها توجه نمی‌شد و از جمله آنها می‌توان به نفوذپذیری تبلیغات، قابلیت جهت‌دهی، زمان انتشار خبر و انتشار آخرین جزییات اشاره کرد. البته در این زمینه باید توجه داشت که ناشر خبر تلویزیونی و مخاطب تا چه اندازه این جزییات را در نظر می‌گیرند.

سراشیبی اعتماد به تلویزیون

کارشناسان دریافته‌اند عامل اصلی که باعث می‌شود افراد به اخبار منتشر شده از تلویزیون اعتماد کنند، براساس موضوع خبر نیز تغییر می‌کند. به عنوان مثال، اینکه چقدر مخاطب به یک خبر خاص اعتماد می‌کند یا به عنوان مثال خبر مربوط به سیاست یا آب و هوا برای او مهم است، می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. در بعضی از این موضوعات مصرف‌کنندگان گزارش‌های تحلیلی و منابع اختصاصی تلویزیون برای نشر یک خبر را به دقت ارزیابی می‌کنند. در سایر موارد سهولت استفاده از یک منبع موثق می‌تواند برای مخاطب ارزشمند باشد و البته ممکن است برای دیگران سرگرم کننده بودن خبر توجه آنها را جلب کنند.

این بررسی با همکاری مرکز تحقیقاتی «پیو ریسرچ» انجام شد و کارشناسان بر اساس آن دریافتند طی سال‌های اخیر میزان اعتماد مردم به اخباری که از تلویزیون پخش می‌شود کاهش یافته است. بر اساس آخرین نظرسنجی‌های اخیر مشخص شد تنها 50 درصد بزرگسالان آمریکایی اخبار مورد نیاز خود را از تلویزیون دریافت می‌کنند که این رقم از 57 درصدی که اوایل سال 2016 میلادی اعلام شده بود کمتر است. با این وجود عکس‌العمل مخاطبان از نظر میزان اعتماد به اخبار پخش شده از تلویزیون در سه بخش شبکه‌های محلی، تلویزیون‌های شبکه‌ای و تلویزیون‌های کابلی به صورت متفاوت نمایان شده است. تا آنجا که شبکه‌های تلویزیونی محلی بیشترین میزان سقوط اعتماد مخاطبان را تجربه کرده‌اند. البته بیشترین تعداد مخاطبان را هم از گذشته در اختیار داشته‌اند. بین سال‌های 2016 تا 2018 میلادی تعداد آمریکایی‌هایی که اخبار مورد نیاز خود را از شبکه‌های تلویزیونی محلی دریافت می‌کردند 9 درصد کاهش یافته است  و در حال حاضر تنها 37درصد مردم این کشور برای در جریان قرار گرفتن و کسب آخرین اخبار سراغ شبکه‌های تلویزیونی محلی میروند.

کارشناسان همچنین بر این باورند بین سن و عادات مردم برای تماشای اخبار در گیرنده تلویزیونی هم رابطه مستقیم وجود دارد. مشخص شده است جوانان کمتر از بزرگسالان تمایل دارند پای گیرنده تلویزیون بنشینند و یک بخش خبری را تا انتها تماشا کنند. همچنین بررسی های  جدید نشان می دهد تنها 8 درصد افرادی که بین سنین 18 تا 29 سال قرار دارند معمولا سراغ تلویزیون می‌روند تا در جریان اخبار قرار بگیرند و در مقابل 49 درصد بزرگسالان بالای 65 سال از این ابزار رسانه‌ای برای دریافت اخبار استفاده می‌کنند.

کارشناسان می‌گویند تحصیلات و میزان درآمد هم می‌تواند در حوزه ارتباط مردم با تلویزیون نقش مستقیم برجا بگذارد. به عنوان مثال در بین بزرگسالانی که تحصیلاتی دانشگاهی را پشت‌سر گذاشتند 26 درصد معمولا سراغ شبکه‌های تلویزیونی محلی می‌روند تا اخبار مورد نیاز خود را دریافت کنند. قومیت و جنسیت هم از دیگر عوامل تاثیر گذار در این زمینه بوده است؛ چنانکه گفته می‌شود 41 درصد رنگین‌پوستان آمریکای هنوز هم اخبار را در تلویزیون تماشا می‌کنند و در مقابل 35 درصد سفیدپوستان به اخبار تلویزیونی اعتماد دارند. همچنین گفته می‌شود زنان بیش از مردان تلویزیون را رسانه‌ قابل اعتماد برای پخش اخبار می‌دانند و درصد زنان و مردانی که به صورت روزانه از گیرنده تلویزیونی برای تماشای اخبار استفاده می‌کنند به ترتیب 41 و 33 درصد گزارش شده است.

در مجموع می‌توان گفت با روی کار آمدن رسانه‌های جدید و ابزارهای مدرن، مخاطبان نسبت به آنچه که در قالب اخبار از تلویزیون پخش می‌شود تردید دارند و ترجیح می‌دهند نشانه‌‌هایی از قبیل شفاف‌سازی، منبع موثق و ... برای آنها پخش شود تا به اخبار مربوطه اعتماد کنند. در نهایت باید به این مسئله توجه داشت که اگر همه چیز به همین شکل پیش برود، طی چند دهه پیش‌رو تلویزیون اعتبار خود را به عنوان یک ابزار خبررسان از دست خواهد داد و رسانه‌های مدرن‌تر جایگزین آن خواهند شد.