فرمان‌آرا: جایزه جشنواره‌ها اغلب سیاسی است/ با سیستم قهر نکنید، چون سیستم برایش مطرح نیست

به گزارش دیده بان ایران؛ بهمن‌ فرمان‌آرا در گفتگو با روزنامه اعتماد درباره تازه‌ترین اثر سینمایی خود صحبت کرده است. فرمان‌آرا می‌گوید جوانان نباید با سیستم قهر کنند.

«دلم می‌خواد»‌ تازه‌ترین اثر سینمایی بهمن‌ فرمان‌آرا است. این کارگردان در گفتگو با روزنامه اعتماد درباره فیلم جدیدش با بازی رضا کیانیان، رضا گلزار و مهناز افشار صحبت کرده است.

فیلم «دلم می‌خواد» به خوبی راوی چنین مشکلاتی است اما راهکار چرا ارایه نمی‌دهد؟

من نسخه برای کسی نمی‌پیچم، مبصر ملت که نیستم. نوع زندگی‌ای که دارم این است که اگر هنوز صبح‌ها بلند می‌شوم کار می‌کنم به جوان‌ها مشاوره می‌دهم. به خاطر این است که اگر هفتادوهفت سالم است نباید دراز بکشم منتظر عزراییل باشم. به نظرم هر کسی برای خودش باید راهکار و راحتی پیدا کند و نقطه‌ای که دلش آرام باشد را پیدا کند؛ بچه که بودیم تلویزیون و رادیو به این شکل امروز نداشتیم، کتاب می‌خواندم، از ده سالگی دیگر هدیه غیر از کتاب قبول نمی‌کردم عاشق این بودم که بدانم دنیا چگونه است کتاب‌های بالزاک را می‌خواندم آن دریچه ما به جهان بود. الان دیگر همه، همه‌چیز را گوگل می‌کنند. بالاخره اسم کسی را در گوگل می‌زنی شناسنامه‌ای بیرون می‌آید. اما هرچه هست من مملکتم را دوست دارم هیچ جایی نمی‌روم همین جا دلم می‌خواهد زندگی کنم. نه شغل خارجی، نه درس خارجی، حتی فیلم ساختن در خارج برای من جالب نیست.

این به معنای خرده‌گیری به همکارانی که در خارج از کشور فیلم می‌سازند، نیست؟

به هیچ عنوان. هم فرهادی و هم بیضایی از دوستان من هستند. اما من می‌گویم مبصر مردم نیستم چیزی که می‌گویم از طرف خودم می‌گویم؛ علاقه من این است که یکسری کارها را بکنم. برای بچه‌های ایرانی درس بدهم. خرده گرفتن نیست. هرکدام از ما تصمیم می‌گیریم راجع به زندگی‌مان تصمیم بگیریم. دوست ندارم خارج از ایران باشم اما راجع به ایران فیلم بسازم. این مثل این می‌ماند که کنار گود بشینی و بگویی لنگش کن این را نمی‌پسندم و در کتم نمی‌رود. اما اصغر از فیلمسازان بااستعداد سینمای ایران است.

به این نکته باید توجه کرد که شرایط حرفه‌ای فیلمسازی در هر کشوری برای هر کارگردانی پیش بیاید.

بله. تنها موردی که ممکن است در وضعیت موجود جای دیگر زندگی کنم به خاطر خانمم است او سر بچه اول ما قلبش اشکال پیدا کرد. در این پنجاه سال سه دفعه تا به حال قلبش عمل شده باز باید قلبش عمل شود. مثلا اگر قرار باشد به خاطر قلبش از کانادا جایی نرود من هم پیشش می‌مانم.ضمن اینکه سال‌هاست می‌خواهم راجع به فروغ فرخزاد فیلم بسازم مجبورم به جای دیگر بروم باید در فضای مشابه مملکت ما فیلم روایت شود آن هم به خاطر باورپذیری فضا چون در زمانی که او زندگی و فوت کرده حجاب نبوده و ما باید واقعیت را ترسیم کنیم.

در همه فیلم‌های‌تان گریزی به مرگ می‌زنید.

توجه به مرگ باعث می‌شود به زندگی بیشتر توجه کنیم وقتی می‌دانیم در انتها قرار است به کجا برویم؛ پس تا وقت داریم خوب زندگی کنیم.

آقای کیانیان با توجه به سن وسالی که دارد یکی از بهترین بازی‌های خود را ارایه داده. حرکات موزون و هماهنگ را به خوبی انجام می‌داد. سوای از متفاوت بودن بازی ایشان.

کلاس رقص رفت؛ خانم عاطفه تهرانی طراح رقص بود رضا پیش او تمرین می‌کرد. رضا آرتیست درجه یکی است ادای هر چیزی را می‌تواند دربیاورد.

با توجه به شرایط سنی او ایفای چنین نقشی برایش سخت نبود؟

رضا فقط ١٠ سال از من کوچک‌تر است. او جوان است (می‌خندد) شصت‌وهفت سال دارد. اما از نظر من رضا بهترین بازیگر است. تجربه خیلی خوبی با او دارم. رضا کیانیان بازیگر جویایی است. خودش سر «یه بوس کوچولو» عکس ساموئل بکت آورد و به ما پیشنهاداتی داد او با توشه شخصی می‌آید سر فیلم. راجع به نقش کاملا فکر می‌کند و ما با هم ساعت‌ها حرف می‌زنیم. آدم بااستعدادی است در زمینه بازیگری از خودش مایه می‌گذارد بازی‌اش خیلی خوب است چون متفاوت است خوب است یه مقداری زیادی به خودش مربوط می‌شود.

اینکه چنین بازی‌هایی در جشنواره مورد قضاوت قرار نمی‌گیرد سوال مهمی را در ذهن به وجود می‌آورد.

جایزه جشنواره‌ها اکثرا سیاسی است به خصوص مال ما. جالب است کارگردان‌ها وقتی جایزه نمی‌گیرند قهر می‌کنند. و جالب تر اینکه جایزه هم می‌گیرند، قهر می‌کنند. من بها نمی‌دهم.

یعنی به جایزه نباید بها داد؟

جایزه من مردم هستند؛ مردم هستند که مخاطبان فیلم‌های ما هستند. با علاقه به سمت ما می‌آیند تا با ما عکس بگیرند؛ همین خودش جایزه است.

همین شد که سیمرغ‌های‌تان را پس فرستادید یا اینکه جنبه دلخوری داشت؟

وقتی سازمان سینمایی در خانه سینما را می‌بندد جایزه هم بخورد تو سرش.

آخر سیمرغ شما ربطی به دوره مدیریت شمقدری نداشت ؟

بالاخره یک جور باید عکس‌العمل نشان داد. من که چریک نیستم، فحاشی هم بلد نیستم. در خانه سینما را بستین پس جایزه شما را هم نخواستیم.

به نظر می‌رسد طی چند سال اخیر کمی ریتم و دور فعالیت‌تان تندتر شده؛ موافقید؟

برای اینکه احساس می‌کنم وقتم کمتر شده.

از چه جهت؟

وقتی ٧٧ ساله هستید آینده کوتاهی در مقابلت می‌بینی.

اما از آینده کسی خبر ندارد.

در هر صورت ممکن است پس فردا اتفاق بیفتد من که نمی‌دانم. به همین جهت ریتم کارم را تندتر می‌کنم. ظرف چند روز آینده برای ساخت فیلم بعدی اقدام خواهم کرد.

چه پیشنهادی به جوانان دارید؟

اینکه با سیستم قهر نکنید. چون سیستم برایش مطرح نیست. حمید سمندریان ١٠ سال قهر کرد کارگردان بزرگ تئاترکسی ١٠ سال در خانه‌اش را نزد.

شما جوان‌ها که عددی نیستید بخواهید قهر کنید. راه‌حل برای تمام معضلات و مشکلات این است که کار کنید. بگذاریم جوان‌ها کار کنند تا پر و بال بگیرند از میان‌شان فرهادی، درمیشیان، امیرمحسن یوسفی بیرون می‌آید و فیلمسازان خوب کشف می‌شوند.