حذف معلولان از عضویت در کتابخانه ملی ایران

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ انتشار آیین‌نامه جدید عضویت در کتابخانه ملی ایران، انتقاداتی را از سوی پژوهشگران و دانشجویان به‌همراه داشته است. از نظر منتقدان؛ آیین‌نامه جدید دایره مراجعه‌کنندگان به کتابخانه ملی را محدودتر از گذشته کرده است.

از جمله تغییراتی که در آیین‌نامه جدید اعلام شده، محدود کردن دانشجویان کارشناسی ارشد خواستار استفاده از خدمات کتابخانه است؛ بر این اساس تنها دانشجویانی در این مقطع می‌توانند از خدمات کتابخانه بهره‌مند شوند که موضوع پایان‌نامه آن‌ها به تصویب رسیده باشد؛ در واقع دانشجویان ترم‌های پایانی کارشناسی ارشد از این پس امکان عضویت دارند، این در حالی است که در گذشته همه دانشجویان این مقاطع می‌توانستند از خدمات کتابخانه استفاده کنند، بی‌آنکه قیدی برای آن‌ها لحاظ شده باشد.

محدود کردن تعداد دانشجویان خواستار استفاده از کتابخانه ملی از دوره ریاست اسحاق صلاحی در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد کلید خورد، در آن زمان به‌منظور جلوگیری از تبدیل شدن کتابخانه به «قرائت‌خانه»، قرار شد دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد به بالا به عضویت کتابخانه درآیند.

از دیگر نکات قابل توجه آیین‌نامه جدید، حذف بخشی از گروه‌ها در استفاده از منابع کتابخانه است؛ بدین ترتیب اسمی از خانواده شهدا و ایثارگران «به‌شرط داشتن مدرک لیسانس»، بازنشستگان دولتی، معلولین جسمی و حرکتی، نابینایان و کم‌بینایان، ناشنوایان، اعضای درجه‌یک اهداکنندگان آثار نفیس و مخترعان نیامده است.

همچنین به‌نظر می‌رسد ترکیب اعضا در بخش ویژه نیز با تغییراتی همراه است. پیش از این اعضای هیات علمی می‌توانستند از مزایای عضویت ویژه بهره‌مند شوند اما در آیین‌نامه جدید، این اعضا جزو اعضای پژوهشی ذکر شده‌اند، همچنین دیگر خبری از عضویت روسای فرهنگستان‌ها، مراجع تقلید، اعضای پیوسته فرهنگستان و روسای سابق کتابخانه ملی در این بخش نیست.

کتابخانه ملی برای هر پژوهشگر و محققی جزو اولین انتخاب‌ها برای مراجعه است؛ با این حال طبق آیین‌نامه جدید دیگر به نویسندگان کتاب‌های علمی و تخصصی و همچنین نویسندگان مقالات ISI و علمی‌پژوهشی که می‌توانند از اصلی‌ترین مراجعه‌کنندگان به تالارهای کتابخانه باشند، نیز عضویت تعلق نمی‌گیرد.

دایره تغییرات اما به‌خلاف دایره اعضا، گسترده‌تر شده است؛ به‌طوری که به شرایط تمدید کارت عضویت نیز رسیده و با اما و اگرهایی همراه است. مطابق آیین‌‌نامه‌ جدید تمدید عضویت بیش از یک سال، منوط به طرح درخواست، بررسی و موافقت کمیته عضویت و پذیرش اعلام شده است، دراین‌باره آمده است: به‌منظور برقراری عدالت عمومی و رعایت حقوق فرهنگی و استفاده حداکثری متقاضیان از خدمات کتابخانه ملی، تمدید عضویت برای اعضای عادی، حداکثر سه سال و درخواست تمدید عضویت بیش از سه سال، منوط به بررسی و تصمیم کمیته عضویت و پذیرش خواهد بود.

مشخص نیست منظور از «کمیته عضویت» همان «بخش عضویت» است که در آیین‌نامه قبل عنوان شده بود یا کمیته‌ای تازه‌تاسیس متشکل از اعضای مختلف است‌.

منتقدان آیین‌نامه جدید معتقدند این آیین‌نامه بخشی از اساس‌نامه کتابخانه ملی را نقض می‌کند، آنجا که درباره اهداف تاسیس آمده است: «اتخاذ تدابیر و اخذ تصمیمات لازم برای صحت، سهولت و سرعت امر تحقیق و مطالعه در همه زمینه‌ها به‌منظور اعتلای فرهنگ ملی و انجام تحقیقات مربوطه».

کتابخانه ملی سال گذشته با محدودتر کردن شیفت شب خبرساز شد، در حالی که تعداد قابل‌توجهی از پژوهشگران و دانشجویان به این محدودیت اعتراض داشتند، مسئولان کتابخانه بعد از گذشت چندماه، عدم استقبال از شیفت شب بعد از ساعت ۱۲ شب، وجود مشکلات امنیتی و هزینه تحمیلی را دلیل محدود کردن آن اعلام کرده تاکید داشتند که رسالت اصلی کتابخانه ملی، تامین منابع برای تحقیق و پژوهش است که حالا به‌نظر می‌رسد آیین‌نامه جدید، تا حدودی از این رسالت دور شده است.

در روزهای گذشته انتشار آیین‌نامه جدید بازتاب خبری در رسانه‌های مختلف داشت، اما کتابخانه ملی تاکنون به آن و انتقاد منتقدان واکنشی نشان نداده است. کتابخانه ملی به‌عنوان کتابخانه مادر، همواره جزو اولین انتخاب پژوهشگران و دانشجویان بوده و هست. محدود کردن شرایط عضوگیری و غربال افرادی که مشتاق بهره‌مندی از گنجینه کتابخانه ملی هستند، با اهداف راه‌اندازی این مرکز فرهنگی مغایرت دارد و در تضاد است.

منبع: تسنیم