لیلا رمضان: هدفم پخش جهانی آثار آهنگسازان ایرانی بود

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران؛ پروژه صد سال موسیقی ایران برای پیانو به نوازندگی لیلا رمضان در قالب یک مجموعه  4 قسمتی توسط شرکت فرانسوی«هارمونیا موندی» در اروپا، آمریکا و کشورهای خاورمیانه در دست انتشار است .به همین بهانه با لیلا رمضان نوازنده پیانو که دو سال گذشته برای اولین بار این پروژه را در قالب دو  رسیتال در ایران اجرا کرد به گفتگو پرداخته ایم.

*در خصوص این پروژه توضیح دهید که از ابتدا در قالب کنسرت در تهران برگزار شد و هم اکنون اولین سی دی آن منتشر شده است ؟

من همیشه کار با آهنگساز و اجرای قطعات معاصر را دوست داشته ام و فکر میکنم یکی از دلایل اصلی این امر مصطفی کمال پورتراب معلم اول من است که آهنگساز هم بود و همیشه من را تشویق به اجرای قطعات مدرن میکرد واین فرهنگ را ازابتدا به من یاد داد که قطعات آهنگسازان معاصر را در رپرتوارم داشته باشم. برای همین هم وقتی برای تحصیل به اروپا آمدم همیشه این دغدغه فکری را در مورد اجرای قطعات آهنگسازان کشورم داشته ام. وقتی تحصیلاتم به پایان رسید و  فرصت بیشتری برای انجام پروژه های شخصی داشتم تصمیم به اجرای رسیتالی منحصرا با قطعات آهنگسازان ایران گرفتم و میخواستم اجرای نخست آن در ایران و برای هموطنان عزیزم باشد. در حین جستجو و  انتخاب قطعات برای این کنسرت و به دنبال اطلاعاتی که از طریق موزیسین ها و موزیکولوگها در اختیارم قرار میگرفت متوجه شدم که رپرتوار وسیع و ناشناخته شده ای برای پیانو از حدود صد سال پیش توسط آهنگسازان ایران نوشته شده است. پس تصمیم گرفتم منتخبی از این رپرتوار را در قالب دو برنامه متفاوت اجرا کنم.

این دو شب رسیتال که در زمستان ۱۳۹۳ در سالن رودکی با استقبال فراوانی برگزارشد به من این هشدار را داد که متاسفانه این رپرتوار وسیع و زیبا بسیار ناشناخته شده است و عطش بسیاری برای شناختن و شنیدن این قطعات وجود دارد و از طرف دیگر نیز نسل جدیدی هست که برای پیانو قطعه مینویسد و با سختی سعی میکند موجبات اجرایش را فراهم آورد. پس تصمیم به ضبط این پروژه در قالب چهار سی دی گرفتم که هم راهی برای شناساندن این آهنگسازان و قطعات به دنیای موسیقی جهان و هم  منبع رجوعی برای آهنگسازان جوان کشورم باشد. سی دی اول از این مجموعه که برگزیده ای از آثار آهنگسازان متولد بین ۱۹۲۸ تا ۱۹۵۸ است اخیرا در پاریس رونمایی شده است.

*چرا در ایران این اثر رو منتشر نکردید؟

مسئولیت پخش جهانی این مجموعه بر عهده شرکت معتبر «هارمونیا موندی» است که در اکثر کشورهای جهان پخش فیزیکی یا اینترنتی دارد که متاسفانه بهره بردن از این پخش گسترده توسط یک لابل ایرانی امکان پذیر نبود. ولی خیلی دوست دارم این مجموعه را در ایران منتشر کنم البته باید مراحل اداری با مزون دیسک هارمونیا موندی انجام گیرد که اجازه پخش در ایران را داشته باشم.

* این کار مروری بر صد سال موسیقی ایران برای پیانو است فکر میکنید با این انتشار چه قدر آثار آهنگسازان ایرانی به دنیا معرفی شوند؟

این اثر در اکثر کشورهای جهان چه از لحاظ فیزیکی و چه اینترنتی پخش شده و بر اساس همین پخش ،رسانه ها توجه زیادی به این اتفاق داشته اند به طوری که مجلات و روزنامه های متعددی از جمله لوموند در فرانسه مقالات و نقدهایی درباره این پروژه نوشته اند . از طرفی هم  قطعاتی از این سی دی تا کنون از رادیوهای معتبر کشور هایی مثل فرانسه، هلند، سوییس و کانادا برای معرفی این رپرتوار پخش شده . فکر میکنم این اتفاق کمکی خواهد بود که قطعات آهنگسازان کشورمان در سطح حرفه ای به دنیای موسیقی جهان ارائه شوند.

* با توجه به اینکه در جایگاه یک نوازنده ایرانی در خارج از کشور فعالیت دارید نوع نگاه غربی ها به موسیقی ایرانی چیست؟

در این رپرتوار سبک های موسیقایی متفاوتی وجود دارد. در بعضی قطعات المانهای موسیقی ایران بسیار مشهود است و در برخی دیگر پنهان تر است. تاکنون در کشورهای متعددی در اروپا و آمریکا این پروژه را اجرا کرده ام که هر بار با استقبال بسیار خوبی روبرو بوده است. چیزی که اکثرا برای این شنوندگان غربی جذاب است، تنوع در سبک و ساختار این قطعات است و تقریبا از همه میشنوم که این یک نوع موسیقی از ایران است که تا به حال نشیندند چرا که آنها بیشتر با موسیقی سنتی ایران آشنا هستند و این نوع ساختار آهنگسازی در موسیقی ایران را کمتر می شناسند و برخی اصلا نمی شناسند . 

*این پروژه چرا به صورت یک مجموعه ٤ قسمتی قراره منتشر شود؟

این پروژه در حقیقت برگزیده ای از آثار آهنگسازان ایران در طول یک قرن برای پیانوست و در حدود 5 ساعت موسیقی است که بسیار سنگینه و کار زیادی می خواهد. حدودا از چهار سال پیش مشغول انجام این پروژه هستم چرا که هر کدام از سی دی ها  احتیاج به تمرین ،مطالعه و انتخاب پیانو مناسب برای هر رپرتوار  دارند .

من برای تمرین و بازبینی هر کدام از قطعات، آهنگسازان را دیدم. محمد رضا درویشی ، نادر مشایخی و فوزیه مجد را در ایران، رنجبران را در نیویورک ، ایرج صهبایی را در فرانسه ،هرمز فرهت را در ایرلند و رضا والی را در پیتسبورگ ملاقات کردم و با هر کدام اجرای قطعات را مرور کردم، چرا که قرار است این آثار ثبت شود و بسیار اهمیت دارد که نظر آهنگساز تا حد امکان اعمال شود و به همین دلیل نیازمند وقت و انرژی است و دلم می خواست این کار با کیفیت عالی انجام شود .

از طرفی کسانی که این آثار را دنبال می کنند می توانند به مرور با آنها آشنا شوند و این پروژه را دنبال کنند. به این دلیل تصمیم گرفتم در 4 سی دی انتشار دهم و البته ناگفته نماند که هر کدام از این سی دی ها کارکتر جدا دارند و داستان بخصوصی را نقل می کنند.

*تفاوت نشر در ایران و خارج از کشور به چه صورت است؟

من در ایران نشری نداشته ام و نمی توانم خیلی دقیق در این مورد نظر دهم ولی با توجه به مطالعه ام در این حوزه به دو دلیل برای این پروژه تصمیم به نشر آن در خارج از ایران گرفتم .یکی اینکه می خواستم کیفیت صوتی و ضبط این مجموعه در حد عالی باشد به همین دلیل«جان کلود گبرِل» یکی از بهترین مهندسین صدا برداری در اروپا را انتخاب کردم. در زمینه کوک پیانو هم با «ژوئل ژوبه» همکاری کردم که در این زمینه در دنیا شناخته شده است و با پیانیست ها و مزون های دیسک بسیار برجسته همکاری داشته است. سازی که در این سی دی برای اجرای قطعات استفاده شده است پیانو «اشتنوی دی» ، اوریجینال سال ۱۹۶۰ هست که این پیانو را با مشورت و راهنمایی ایشان انتخاب کردم . چرا که صدای گرمی دارد و هارمونیکها در صدای این پیانو بسیار غنی هستند که این از ویژگیهای پیانوهای «اشتینوی دی» سالهای ۱۹۶۰ است. با مشورت « ژوئل ژوبه» به این نتیجه رسیدیم که برای رپرتوار این سی دی که تقریبا در همه قطعات بستری هارمونیک وجود دارد، این پیانو ایده آل است.

 دوم اینکه مسئله پخش برایم خیلی مهم بود و تمایل داشتم یک پخش واقعا کامل و جهانی از این رپرتوار صورت گیرد که همانطور که گفتم شرکت هارمونیا موندی مسئول پخش این پروژه است که یکی از بهترین مزون های دیسک در دنیاست و در اکثر کشورهای دنیا شعبه دارد که متاسفانه چنین شرایطی در ایران فراهم نیست.

آیا برای انجام این پروژه مشکلاتی هم داشتید؟

مشکل اول دسترسی به نتهای این رپرتوار بود. من در انجام این پروژه که با موزیسین های مختلف صحبت می کردم به من اسم آهنگسازان را می دادند اما متاسفانه دسترسی به یکسری قطعات غیرممکن است و این کار یک نوازنده را خیلی مشکل می کند. این یکی از مشکلات اصلی است که هنوز هم درگیرش هستم و بسیار وقت گیر و انرژی بر است خصوصا برای  نت های آهنگسازانی که در قید حیات نیستند.

مشکل بعدی هم مسئله مالی است چون هر پروژه ای در دنیای امروزی به خصوص ضبط و انتشار سی دی هزینه دارد و البته بازگشت مالی هم ندارد. ضبط، پخش ، کرایه سالن و پیانو و دیگر موارد هزینه های بسیار بالایی دارد که خوب من توانستم بخشی از آن را با کمکهایی از طرف مرکز فرهنگی انگل برتس در سوییس و همینطور جناب «محمد ملازم» رئیس کارخانه پیانو باربد، پرداخت کنم و خوب این مایه بسی دلگرمی و افتخار است که  پروژه ای که به رپرتوار پیانو در ایران اختصاص دارد از یک کارخانه تولید پیانو در ایران چنین حمایتی را داشته است.

 گفتگو از سحر طاعتی- آژانس خبری موسیقی ایران