جبار آذین: "سلیقه مداری مدیران" جایگزین "سلیقه سالاری مخاطب" در تلویزیون شده است / تولید سریالها در تلویزیون در دست یک عده خاص است است / اغلب مجموعه های تلویزیونی متوسط ، زیر متوسط و آنتن پرکن هستند

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ ماجرای افت کیفی مجموعه های تلویزیونی، خود به سریالی طولانی و ملال آور تبدیل شده است که از مدتها پیش آغاز شده و ظاهرا پایانی ندارد. تولید و پخش آثار نازل از شبکه های مختلف صداوسیما کار را به جایی رسانده است که براساس گزارشهای غیررسمی بازپخش سریالهای قدیمی و پربیننده از شبکه "آی فیلم" با اقبال بیشتری روبرو شده است، روندی که سبب شده تا صداوسیما با تکیه بر پخش تولیدات پرطرفدار قدیمی، از زیر ساخت آثار جدید شانه خالی کند. به باور منتقدان، نقاط ضعف اغلب مجموعه های تلویزیونی در ایده، مضمون و ساخت و پرداخت اثر است که در غیاب چهره های مطرح برای ایفای نقش، مصداق همان گلی است که به سبزه نیز آراسته می شود.

از طرفی درحالیکه مسئولین صداوسیما کمبود بودجه برای ساخت آثار مخاطب پسند را از مهمترین دلایل افت کیفیت مجموعه های تلویزیونی می دانند، بسیاری از هنرمندان و منتقدان محدودیت‌ها و نظارت‌های اعمال شده بر آثار تولیدی و حذف هنرمندان محبوب را از عوامل تاثیرگذار بر این مساله می دانند. صداوسیما با چندین شبکه سراسری، برون‌مرزی، استانی و حتی محلی مدتهاست که نتوانسته است یک سریال "خیابان خلوت کن" بسازد، در مقابل شبکه های آن به دلیل کمبود شدید مخاطب تعطیل می شوند.

نقد و بررسی سریال "آزادی مشروط" در گفتگو با جبار آذین را (اینجا) بخوانید

"سلیقه مداری مدیران" جایگزین "سلیقه سالاری مخاطب" در تلویزیون شده است

جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون در خصوص آثار سطحی و بی کیفیت تلویزیون به دیده بان ایران گفت: یکی از بزرگراه های اساسی ایجاد ارتباط با مخاطبان انبوه تلویزیون هستند. چنانچه صداوسیما بخواهد به مقوله فرهنگسازی توجه کند یکی از این راه های مهم و اساسی و تعیین کننده، تولید مجموعه های خوش ساخت، با محتوا وهنرمندانه است. پیش تر برخی مدیران برای پاسخگویی به نیازهای و خواسته های مخاطب حرکتهایی را انجام دادند که این حرکتها در قالب آثار و مجموعه های فاخر و شایسته تلویزیونی ارائه شدند اما مدتهای طولانیست جایگاه تولید آثار شاخص و مناسب که بتواند مخاطب را راضی کرده و حرفهای جدیدی از منظر مضمون و محتوا و ساختار هنری ارائه کند، در تلویزیون خالی است. اینکه چرا بسیاری از مجموعه های تلویزیونی دیگر نمی توانند نظر مساعد مخاطب را جلب کنند، علتهای فراوانی دارد. نخست و مهمترین عامل این است که "سلیقه مداری مدیران" جایگزین "سلیقه سالاری مخاطب" در تلویزیون شده است. دوم همسو نبودن حرفها و پیامهای سریالها با حرفهای مردم و دغدغه های اجتماعی و سوم اینکه مدت هاست جایگاه هنرمندان درجه یک که پیش تر با ساخت مجموعه های خانوادگی، اجتماعی و به ویژه کمدی در جذب مخاطب تاثیرگذار بودند، به شدت در تلویزیون خالی است و این مساله نیازمند بازنگری مسئولان تلویزیون در این ارتباط است چرا که بخشی از این هنرمندان به دلیل همان سلطه سلیقه مداری مدیران و همچنین بدعهدی های تلویزیون در پرداخت بدهی های هنرمندان و از آن سو اهمیت قائل نشدن به خلاقیت ها و نوآوریهای هنرمندان از تلویزیون فاصله گرفته اند.

وی اظهار داشت: مجموع این عوامل سبب شده است اغلب سریالهای تلویزیونی به جای اینکه در جهت کسب رضایت مردم ساخته شوند به صورت مجموعه های متوسط و زیر متوسط و آنتن پرکن درآمده اند. گرچه گاه سریالهای خوبی هم تولید می شود که مضمون تازه یا ساختار قوی و هنری آنها و حرفهای به روزشان سبب می شود که مخاطبان تلویزیون کمابیش از آنها راضی باشند ولی این مورد جز استثنائات است.

وی در ادامه افزود: وقتی مخاطب نتواند آن چیزی را که دوست دارد در سریالهای تلویزیونی ببیند به ناچار به صف ماهواره بینها می پیوندد. از آن سو هم با گله مسئولان تلویزیون روبرو می شویم که چرا مردم به برنامه های صدا و سیما به ویژه سریالها کم اعتنا یا بی اعتنا هستند اما مشتری برنامه های ماهواره ای شده اند. پاسخ این مساله را مسئولان باید بدهند چرا که خود آنها در ایجاد این وضعیت نقش و سهم اصلی را داشته اند. نشناختن نیاز مخاطب، دوری از سلیقه مخاطب، کوچ برخی هنرمندان به شبکه نمایش خانگی برای تولید سریالها به واسطه بدعهدی های  تلویزیون، همه و همه از دلایل افت کیفیت سریالهای تلویزیونی هستند. اگر تلویزیون چنانچه پیش تر و بارها عنوان شده است، می خواهد به صورت دانشگاه ملی جلوه گر شود، بایستی تمام ویژگی ها و مولفه های یک دانشگاه را در خود ایجاد کرده و بر آن پایبند باشد.

یک عده آدم خاص که به لحاظ فکری و عقیدتی با مسئولین تلویزیون نزدیکی دارند جزو پرکارترین های تلویزیون هستند

منتقد مجموعه های  تلویزیونی تاکید کرد: بسیاری از هنرمندان به دلایل مختلف که به بخشی از آنها اشاره کردم عطای همکاری با تلویزیون را به لقای آن بخشیده اند چرا که یا به واسطه محدودیت ها و ممنوعیت ها یا سلیقه مدیران قادر به تولید آثار مورد پسند خود و مردم در تلویزیون نیستند. ما هنرمندان برجسته ای مثل مسعود جعفری جوزانی را داریم که با ساخت آثار خوبی مثل "در چشم باد" مخاطبان انبوهی را پای تلویزیون گرد آورد یا کسانی مثل رضا عطاران و مهران مدیری که آثار موفقی در عرصه طنز و کمدی تولید کردند و هنوز هم بازپخش آنها موفق است. از طرفی تولید سریالها در تلویزیون به یک عده خاص محدود شده است. شما وقتی عناوین تهیه کنندگان مجموعه ها را کنار هم قرار بدهید، می بینید که یک عده آدم خاص که به لحاظ فکری و سیاسی و عقیدتی با برخی از مسئولین تلویزیون نزدیکی دارند بدون آنکه تخصص و تعهد لازم و دانش ضروری این کار را حتی به صورت اندک داشته باشند، همچنان جزو پرکارترین های تلویزیون هستند. به همین دلیل در عرض سال از یک تهیه کننده، چهار مجموعه  تلویزیونی از صداوسیما پخش می شود و در عوض از هنرمندان حرفه ای کار جدید نمی بینیم و وقتی از آنها در این ارتباط پرسش می شود، می گویند درهای تلویزیون را به روی هنرمندان متبحر و متعهد بسته اند و عمدتا از دوستان و خودیها برای این کار بهره می گیرند.

هنرمندان کاربلد خانه نشین شده اند و ساخت سریالها براساس باندبازی است

آذین در پایان اظهار داشت: صداوسیما عمدتا تولیدات خود را معطوف به حوزه سیاست و تجارت کرده است. صداوسیما به جای اینکه به نیازهای مردم توجه کند دنبال توفیق سیاستهای مورد نظر خود هست که این مساله نه تنها از نظر فرهنگی زیانبار است بلکه به فرهنگ سوزی در جامعه منجر می شود. عدم استفاده از هنرمندان حرفه ای، باعث شده است بسیاری از هنرمندان کاربلد خانه نشین شوند و درعوض کسانی که مورد توجه و نوازش مسئولان و مدیران قرار دارند و براساس باندبازی به آنها کار سپرده شده است، به تولید سریال بپردازند. در این شرایط کاملا مشخص است که مردم از نتیجه کار راضی نباشند و رسانه ملی هم نتواند نمره قبولی کسب کند. رسانه ملی با کپی برداری از آثار خارجی و ساخت آثار درجه چندم و بی اعتنایی به هنرمندان و مخاطبان راه به جایی نخواهد برد و اگر بخواهد به کج راهه خود ادامه دهد، بدیهی است که مخاطبان از تلویزیون دور خواهند شد.

  گفتگو: لیلا رحیمی خوشبخت - سایت دیده بان ایران