داربست‌های فلزی دیوانخانه کریم خان خودشان هم میراثی شدند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، عمارت دیوانخانه یکی از بناهای ارزشمند دوره زندیه درشیراز به شمار می رود که در نزدیکی ارگ کریمخانی واقع شده است بنایی که در دوره کریم خان زند به عنوان مرکز حکومتی ورسیدگی برامور اداری حکومت زندیه مورد استفاده بوده است.
این بنا با دیگر بناهای مجموعه کریمخانی،در سال های پایتختی شهر شیراز از سال ۱۱۸۰ هجری قمری تا آخر عمر کریم خان یعنی سال ۱۱۹۳ هجری قمری ساخته شده است. بنابر سفرنامه های موجود، مسافران پس از ورود به شیراز از دروازه اصفهان وارد بازار نوساز وکیل می شوند. در طرف غرب بازار میدان وسیعی قرار داشته که قسمت شرقی آن میدان را نقارهخانه و قسمت غربی میدان توپخانه می نامیدند. دیوانخانه در طرف غرب عمارت نقارهخانه ساخته شده است.
مصالح بکار رفته در عمارت دیوانخانه عمدتا آجر و سنگ است. سنگهای مرمر به کار رفته از تبریز و یزد و سنگهای رخام از معادن شیراز استخراج شده است که سنگهای مرمر در 2 ستون مرتفع جلوی تالار بهکار رفته است. بر روی ازاره ها نقوش برجسته دو شیر و دو باز و همچنین صحنه جنگ رستم و اشکبوس حجاری شده است. شیوه آجر کاری دوران زندیه همان ادامه شیوه آجر کاری دوران صفویه است.شیوه آجرکاری دوران صفویه شامل تراش دادن و آب شاب کردن آجر و همچنین ساختن نمای کاذب آجری با یک پوسته گچ به صورت آجر نما بوده و به تدریج به سایر نقاط گسترش یافته است. نما سازی صاف و یکدست با بندهای منظم و باریک را باید از ویژگیهای دوران صفوی به حساب آورد. آجرکاری این دوران بیشتر بصورت « رگ چین » و در مایه « نیمانیم » صورت گرفته است.
کاربری بنای دیوانخانه در طول زمان ، فراز و نشیب متعددی به خود دیده است. در زمان کریم خان دیوانخانه محل جلوس وکیل الرعایا برای رسیدگی به کارهای دیوانی بوده است. این عمارت جایگاه دستگاه اداری کریم خان زند بوده است و مردم شکواییه ها و تقاضای خود را به اینجا می آوردند . در زمان پهلوی دوم در سال 1396 هجری قمری، ساختمان جدید پست و تلگراف شیراز در ضلع شمال شرقی ساختمان دیوانخانه به وزارت فرهنگ و هنر واگذار شد.دیوانخانه بنایی دو طبقه با پلانی مستطیل شکل است که از طریق دو راه پله طبقات همکف و اول آن به هم متصل می شود.
در میانه بنا یک ایوان و در دو طرف آن 2 تالار قرار دارد،هم شاه نشین و هم تالارها با تکنیک کاسه سازی که نوعی مقرنس کاری است، تزئین شده است. علاوه بر مقرنسها در فضاهای ذکر شده تزئینات نقاشی بسیار نفیسی در طاقچه ها و سقف وجود دارد که از نقشهای گیاهی،گل ، مرغ زندی (نوع خاصی در تزئینات مربوط به دوره زندیه )و طلا کاری پوشیده شده است.وجود این تزئینات اهمیت زیادی را به بنای دیوانخانه از نظر ارزش های هنری و تاریخی می بخشد. 
بنابراین گزارش، دیوانخانه وکیل به رغم اصالت، قدمت و حتی ثبت در فهرست ملی هنوز به جاذبه گردشگری تبدیل نشده و شاید یکی از دلایل آن، وجود کارگاه مرمتی در بنا باشد که قدمتش به بیش از 20 سال می رسد و داربست هایی که این بنا را تسخیر کرده اند تمامی زیباییهای آن را پوشانده اند. در این رابطه صادق زارع مسئول واحد نظارت فنی حوزه معاونت میراث فرهنگی فارس به خبرنگار ما می گوید: دیوانخانه یکی از پرونده های شاخص مرمتی استان محسوب می شود که در تلاشیم تا آخر امسال مرمتش به پایان برسد. وی با بیان اینکه سه پرونده مرمتی مسجد وکیل، عمارت هفت تنان و دیوانخانه تا آخر امسال بسته خواهد شد، درخصوص پیشینه مرمت عمارت دیوانخانه وکیل، می افزاید: مرمت این عمارت از دهه 70 آغاز شد در حالی که این بنا در اختیار صندوق احیای سازمان میراث فرهنگی کشور قرار داشت و طی سال ها مرمت آن متوقف و از سر گرفته می شد تا اینکه طی 5 سال گذشته عمارت در اختیار اداره کل میراث فرهنگی فارس قرار گرفت.
زارع ادامه می دهد: ازسرگیری مرمت بنا آن هم به صورت کاملا جدی و تخصصی از 4 سال قبل آغاز شده است به طوری که قسمت های تخریب شده بنا با اعتباری بالغ بر 300 میلیون تومان مرمت و احیا شده است.
این کارشناس در اداره کل میراث فرهنگی فارس اضافه می کند: بخش عمده ای از بنا به طور کامل مرمت شده و وجود داربست های فلزی ضرورتی ندارد و چنانچه اعتبارات مورد نیاز برای قسمت های آسیب دیده بنا تامین گردد ،مرمت دیوانخانه تا آخر امسال به پایان می رسد.

منبع: خبرجنوب