سخنگوی هیأت ویژه بررسی حادثه ساختمان پلاسکو: به‌زودی بیانیه صادر می کنیم
بهادری نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس: "بررسی همه‌جانبه می‌تواند کمک کند و مفید باشد چون شهرداری احتمالا تقصیراتی دارد و افکار عمومی هم به نتیجه کمیته‌ای که زیر نظر این نهاد تشکیل شود چندان توجه نخواهند کرد. شورای شهر هم که ابزار تشکیل چنین کمیته را ندارد ولی رئیسجمهوری، مجلس و سازمان بازرسی کل کشور می‌توانند این موضوع را بررسی و به همدیگر کمک کنند و درنهایت سیستم قضائی باید حکم صادر کند"
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیده بان ایران؛ ریزش ساختمان پلاسکو و بی‌پاسخ ماندن بسیاری از سوالات مردم درباره دلایل این حادثه و چگونگی پیشگیری از حوادث مشابه احتمالی، درخواست‌ها از دولت برای تشکیل یک کمیته حقیقت‌یاب را افزایش داد تا رئیسجمهوری در نخستین جلسه هفته گذشته هیأت دولت، در حکمی اعضای هیأت ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو و وظایف آنها را تعیین کند؛ کمیته‌ای تخصصی و متشکل از کارشناسان حوزه‌های مختلف که باید ظرف مدت دو ماه گزارش نهایی خود را تحویل دهند. «حسن روحانی» در این حکم از هیأت ویژه خواسته است که «با بررسی علل و عوامل وقوع آتش‌سوزی و فروریختن ساختمان، درباره نحوه مدیریت محیطی حادثه، کیفیت هماهنگی دستگاه‌های مسئول مدیریت بحران، راه‌های پیشگیری از تکرار آن و اصلاحات ساختاری و مدیریتی لازم گزارش دقیق تهیه و جهت اطلاع مردم ایران منتشر کنند.» اما اعضای این کمیته ویژه، چه سابقه و تخصصی دارند و گزارش آنها از لحاظ حقوقی، عمرانی و ایمنی می‌تواند چه مواردی را لحاظ کند؟
کمیته‌ای تخصصی و غیرسیاسی
اعضای ١٠ نفره این کمیته اگرچه در رشته و زمینه تخصصی خود مقالات و کتاب‌های متعددی منتشر کرده‌اند، اما کمتر درباره مسائل روز سیاست به اظهار‌نظر پرداخته‌اند و همین موضوع، به‌زعم بسیاری، غیرسیاسی بودن این کارگروه ویژه را نشان می‌دهد. «محمدتقی احمدی»، رئیس کنونی دانشگاه تربیت مدرس، ریاست این هیأت را برعهده دارد. احمدی دکترای مهندسی عمران از دانشگاه توهوکو ژاپن دارد و تاکنون مقالات متعددی درباره سازه‌های فولادی و مهندسی ساختمان منتشر کرده است. بررسی سابقه دیگر اعضای این کمیته هم نشان می‌دهد که آنها دارای تخصص‌های لازم در این‌باره‌اند. اما این کمیته حقیقت‌یاب چه موارد حقوقی را باید در نظر بگیرد و گزارش نهایی آنها چه کارکرد قضائی خواهد داشت. «محمد کاظمی» نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس شورای اسلامی در این‌باره می‌گوید: «ما در مجلس گزارش آقای قالیباف را داشتیم و وزیر کشور هم درباره حادثه پلاسکو توضیح دادند. کمیته حقیقت‌یاب ریاست‌جمهوری می‌تواند در جهت صحبت‌های آقای لاریجانی یعنی ارایه یک گزارش ملی مفید باشد که در آینده شاهد چنین اتفاقی نباشم؛ یعنی جنبه پیشگیری داشته باشد.»
کاظمی در ادامه از لزوم توجه این کمیته به سوالات حقوقی موجود درباره عملکرد دستگاه‌های مختلف سخن می‌گوید: «ما قوانین مختلفی برای این مسأله داریم؛ الان سوال این است که شهرداری باید درباره استحکام ساختمان‌ها عمل کند یا نظام مهندسی؛ تجهیزات آتش‌نشانی مناسب بوده یا نه؛ شورای شهر وظیفه نظارتی خود را به درستی انجام داده یا نه و... وظیفه این کمیته حقیقت‌یاب بررسی عملکرد این نهادها با وظایف قانونی است و انتظار ما این است که اگر گروه یا واحدی از شهرداری یا وزارت کشور و... به وظایف قانونی خود عمل نکرده باشد، تحت تعقیب قضائی قرار بگیرد و این کمیته باید مطابق با قانون این موارد را بررسی کند.»نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس شورای اسلامی معتقد است که گزارش نهایی این کمیته ملی قابلیت تشخیص مقصران احتمالی را دارد و می‌گوید که این گزارش باید به سیستم قضائی جهت برخورد قانونی با افراد یا نهادهای مختلف ارایه شود: «اگر در گزارش کمیته حقیقت‌یاب مانند گزارش هیأت‌های تحقیق و تفحص در مجلس، مورد یا تخلفی از طرف نهادهای مختلف دیده و اثبات شود باید این گزارش به سیستم قضائی ارسال شود تا برخورد قضائی لازم با این افراد یا نهادها صورت گیرد.»
اگر دلیل ریزش مشخص شود مقصران هم شناخته می‌شوند
بیشتر اعضای این کمیته را کارشناسان عمرانی و مهندسان سازه تشکیل داده‌اند. این اعضا از چه زوایایی باید به بررسی علل و عوامل حادثه پلاسکو و راهکارهای پیشگیری از آن بپردازند. «هادی بهادری»، نایب‌رئیس کمیسیون عمران درباره این اعضا می‌گوید: «افرادی که آقای رئیسجمهوری انتخاب کردند، افرادی علمی هستند که من گروه مهندسی این کارگروه را می‌شناسم و از چهره‌های شناخته‌شده علمی در زمینه عمران و سازه هستند؛ به همین دلیل به نظر می‌آید که هدف، بررسی حقیقت ماجرا فارغ از مسائل سیاسی است.»بهادری در ادامه می‌گوید: «به نظر من باید با توجه به تخصص بسیاری از اعضا که در رشته سازه درس خوانده‌اند، بیشتر از زاویه علت به مسأله نگاه شود، چون سازه‌های فولادی نسبت به سازه‌های بتنی در مقابل آتش‌سوزی ضعیف‌تر هستند و این ساختمان بعد از سه ساعت دچار ریزش شده است. مکانیزم این کمیته به‌گونه‌ای است که می‌تواند به سوالات علمی در زمینه سازه‌های فولادی و دلیل آتش‌سوزی و تخریب این ساختمان پاسخ گوید.»نایب‌رئیس کمیسیون عمران مجلس معتقد است اگر در گزارش نهایی علت دقیق حادثه مشخص شود به معنای شناسایی مقصران هم خواهد بود: «اگر دلیل ریزش مشخص شود خودبه‌خود مقصران هم مشخص می‌شوند. الان می‌گویند اگر این ساختمان گاز داشت، بهتر بود؛ درحالی‌که برخی می‌گویند اگر گاز نداشت شرایط بهتر می‌شد و سوالاتی از این قبیل زیاد مطرح می‌شود. این کمیسیون باید به این سوالات پاسخ بدهد و علت وقوع را تعیین کند.» اما در روزهای گذشته کمیته‌های حقیقت‌یاب دیگری هم از سوی شورای اسلامی شهر تهران و مجلس شورای اسلامی تشکیل شده است که بعضی معتقدند تشکیل این کمیته‌ها موازی‌کاری است. بهادری درباره این موضوع هم می‌گوید: «بررسی همه‌جانبه می‌تواند کمک کند و مفید باشد چون شهرداری احتمالا تقصیراتی دارد و افکار عمومی هم به نتیجه کمیته‌ای که زیر نظر این نهاد تشکیل شود چندان توجه نخواهند کرد. شورای شهر هم که ابزار تشکیل چنین کمیته را ندارد ولی رئیسجمهوری، مجلس و سازمان بازرسی کل کشور می‌توانند این موضوع را بررسی و به همدیگر کمک کنند و درنهایت سیستم قضائی باید حکم صادر کند.»
«گیتی اعتماد»، معمار و پژوهشگر امور شهری هم مهم‌ترین وظایف این کارگروه را پاسخ به سوالات مردم می‌داند: «در وهله اول باید یک پرسش و جست‌و‌جوی بی‌طرفانه انجام شود. بیش از ده‌ها ساختمان شبیه پلاسکو در تهران وجود دارد که ممکن است چنین اتفاقی برای آنها بیفتد و پیش از این در حادثه ساختمان جمهوری هم شاهد چنین آتش‌سوزی بودیم. باید روشن شود که دلیل اصلی این حادثه چه بوده است. نخستین سوال این است که آتش‌سوزی و تخریب ساختمان پلاسکو عمدی بوده یا غیرعمدی؛ چون من در بین مردم زندگی می‌کنم و می‌بینم که شایعه عمدی بودن در بین مردم بسیار قوی است. اگر هم اثبات شود که غیرعمدی بوده باید مشخص شود که دلیل آن چه بوده که تا اندازه‌ای مشخص است؛ کهنگی ساختمان و شیوه کارکرد آن و مسائل بسیاری قطعا تاثیرگذار بودند. چون مسأله تنها پلاسکو نیست و بسیاری از ساختمان‌های دیگر هم چنین شرایطی دارند.»این پژوهشگر امور شهری در ادامه درباره جنبه‌های بازدارنده که باید در این گزارش به آنها پرداخته شود هم می‌گوید: «بازار تهران یک بمب درحال انفجار است و جمعیت و ثروت فراوانی آنجاست. اگر خدای نکرده مشکلی پیش بیاید غیرقابل جبران است، به همین دلیل این کمیته باید با جدیت این مسأله را بررسی کند. تا جایی که من اطلاع دارم از لحاظ تجهیزات آتش‌نشانی مشکل داریم. اگر ما فرض عمدی بودن را آن‌طور که شایع شده در نظر نگیریم بحث کمبود تجهیزات باید حتما بررسی شود.»
اعتماد درباره ترکیب این کمیته هم می‌گوید: «اعضای این کمیته باید توان بررسی تخصصی تمام موارد مهندسی را داشته باشند و در کنار آن هدف خود را کشف حقیقت این حادثه قرار دهند؛ باید کسانی باشند که از تاسیسات و تجهیزات ساختمان و مسائل برقی اطلاعات کافی داشته باشند. امیدوارم نتیجه کار این کمیته مثبت باشد و صادقانه به اطلاع مردم رسانده شود. مردم دوست دارند تعامل درستی با دولت داشته باشند ولی برای این تعامل، صداقت بسیار مهم است. نباید اجازه بدهیم که یک‌سری شایعات، بی‌پاسخ بماند و به اعتماد عمومی لطمه وارد کند.»
سخنگوی کمیته: به‌زودی بیانیه صادر می‌کنیم
اما اعضای ١٠ نفره این کمیته تاکنون سخنی درباره برنامه‌های خود در رسانه‌ها منتشر نکرده‌اند. «محمد فاضلی» و «فرج‌الله رجبی» از تعهد خود به گفت‌و‌گو نکردن در این‌باره سخن گفتند و «محمدتقی احمدی» را سخنگوی این کمیته ویژه معرفی کردند. احمدی که همزمان ریاست این کمیته و همچنین ریاست دانشگاه تربیت مدرس را برعهده دارد، از تهیه و انتشار یک بیانیه در روزهای آینده سخن گفت.
محمد باقر زاده / شهروند
