قاسم محبعلی: هزینه جنگ را ملت ما و منطقه خواهد پرداخت/ ایران باید این چند روز را مدیریت کند
قاسم محبعلی گفت: اگر این چند روز تا ۲۰ ژانویه مدیریت شود، می‌توان از این شرایط عبور کرد و از یک جنگ و بحران بزرگ جلوگیری کرد.
به گزارش دیده بان ایران؛ فضا در خاورمیانه و به طور مشخص در خلیج فارس متشنج است و نگرانی از بروز درگیری نظامی جدی است. اگرچه برخی از سیاسیون و نظامیون سعی دارند، این نگرانی‌ها را نوعی فضاسازی رسانه‌ای جلوه داده و با تاکید بر اینکه ترامپ در روز‌های پایانی ریاست جمهوری است و آمریکا در شرایطی که ورود به درگیری نظامی به نفعش نیست؛ آرامش را تزریق کنند، شواهدی از جدی بودن وضعیت وجود دارد. از هشدار‌های پی‌درپی مسئولان ایرانی گرفته تا ماندنی شدن ناوآمریکایی در خلیج فارس.
بر اساس همین شواهد است که تحلیل‌گران و کارشناسان سیاست خارجی توصیه می‌کنند که مقامات ایرانی با هوشمندی و احتیاط بیشتری عمل کنند.
قاسم محبعلی، کارشناس مسائل بین‌المللی و دیپلمات پیشین یکی از همین افراد است. او در گفت‌وگویی با «آزادی» مقطع زمانی فعلی را واقعا حساس و البته خطرناک خواند و گفت: «روز ششم ژانویه، روز حساسی است، چون عده‌ای از سناتور‌ها قصد دارند بحث تقلب در انتخابات را مطرح و از یک بحث شکلی به یک بحث جدی تبدیل کنند بنابراین این روز‌ها باید احتیاط بیشتری از جانب ایران و سایر طرف‌های منطقه‌ای مد نظر قرار گیرد تا اینکه مبادا اتفاق غیرقابل کنترلی رخ دهد و طرف‌هایی که علاقه‌مند نیستند سیاست خارجی آمریکا به خصوص در حوزه خاورمیانه تغییراتی داشته باشد، بحران ساخته و در سایه آن منافع خود را پیش ببرند.»
وی با تاکید بر اینکه «این بحران در چند نقطه احتمال بروز دارد» گفت: «یکی از این نقاط عراق است که وضعیت بی‌ثباتی دارد و در آنجا گروه‌های آتش به اختیاری وجود دارند که قابل کنترل نیستند. از هر طرف در عراق نفوذ وجود دارد و نیرو‌های نیابتی مختلفی در عراق حضور دارند، همچنین بازیگرانی مثل داعش و القاعده و تندرو‌هایی از هر دو طرف حضور دارند که می‌توانند فضا را از کنترل بازیگران بزرگ‌تر خارج کنند. خلیج‌فارس نقطه نگران‌کننده بعدی است چراکه طرفین در آنجا حضور نظامی وسیعی دارند و یک اتفاق کوچک می‌تواند مساله را پیچیده کند.»
این دیپلمات پیشین ضمن ابراز خرسندی از هوشیاری که تاکنون ایران به خرج داده، گفت: «اگر این چند روز تا ۲۰ ژانویه طی شود و صحنه خاورمیانه مدیریت شود، می‌توان از این شرایط عبور کرد و وارد دوران تازه‌ای شد. حداقل می‌توان از یک جنگ و بحران بزرگ جلوگیری کرد.»
وی در واکنش به برخی تحلیل‌ها مبنی بر اینکه آمریکا در شرایطی نیست که وارد درگیری نظامی شود، گفت: «بین خواست آمریکا و اینکه در عمل چه رخ می‌دهد، تفاوت وجود دارد. این امر درباره ایران نیز صدق می‌کند. به هر حال منطقه خاورمیانه بازیگران متعددی دارد که منافع متضادی دارند. این بازیگران را می‌توان به چند‌ی سطح تقسیم کرد.»
محبعلی تشریح کرد: «سطح اول، بازیگران غیردولتی که هم می‌توانند نیابتی عمل کنند و هم آتش به اختیار هستند. چه متحدان ایران و چه آنان که از عربستان سعودی یا کشور‌های دیگر پیروی می‌کنند. جریاناتی که مخالف هر گونه آرامش در منطقه هستند نیز در این سطح قرار می‌گیرند. دولت‌ها سطح دیگری از بازیگران هستند که برخی از آنان نگران تغییر سیاست آمریکا در منطقه هستند، زیرا این امر وضعیت آنان را متشنج می‌کند. قدرت‌های منطقه‌ای مثل اسراییل، عربستان و ترکیه نیز سطح دیگری از بازیگران هستند که این‌ها نیز علاقه ندارند وضعیت به سمت آرامش برود. سطح چهارم نیز سطح بین‌المللی است که همین وضعیت را دارد.»
وی افزود: «هم دولت بوش و هم دولت اوباما علاقه داشتند که حضور و درگیری خود را در خاورمیانه کاهش دهند و به سمت شرق متمایل شوند، اما حوادثی مثل یازدهم سپتامبر یا بروز و ظهور داعش و به‌هم‌ریختن وضعیت عراق سبب شد این‌طور نشود و آمریکا نتوانست توجه خود را از خاورمیانه گرفته و به مهار چین معطوف کند و همچنان در باتلاق خاورمیانه باقی ماند. اکنون نیز به نظر می‌رسد کاهش درگیری و حضور در خاورمیانه و توجه به چین یکی از استراتژی‌ها و راهبرد‌های دولت آمریکاست. اما اینکه آمریکا به چه سیاستی علاقه دارد و اینکه حوادث می‌تواند سیر وقایع را تغییر دهد، دو بحث جداگانه است. همان‌طور که یازدهم سپتامبر سیاست آمریکا را تغییر داد و اجازه نداد خاورمیانه به سوی آرامش و صلح برود، باز هم ممکن است حوادثی بروز کرده و اتفاقات و سیاست‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.»
این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی خاطرنشان کرد: «ما به عنوان کشوری که از صلح و ثبات در منطقه سود می‌بریم، باید تلاش کنیم و متوجه باشیم که بین خواست آمریکا و اینکه او به درگیری‌های غیرقابل کنترل کشیده شود، تفاوت وجود دارد کمااینکه قبلا هم قابل کنترل نبوده و آمریکایی‌ها به درگیری‌های بی‌سرانجامی در خاورمیانه کشیده شده‌اند. باز هم این اتفاق ممکن است رخ دهد و قطعا هزینه آن را ما و ملت‌های منطقه خواهیم پرداخت.»
منبع: آزادی
