نشست سه جانبه مسکو؛ زمینه سازی برای عبور از بحران حلب

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، اجلاس سه جانبه مسکو در حالی با حضور وزرای خارجه ایران روسیه و ترکیه در مسکو برگزار شد که به نظر می رسد این بار راهکار سیاسی حل بحران سوریه شانس بیشتری برای موفقیت پیدا کرده است. درخصوص چرایی این ادعا می توان دلایل متعددی ارائه کرد.
شاید بتوان نخستین علت در این خصوص را در انتخابات اخیر آمریکا جست و جو کرد. در فاصله فترت سیاست خارجی در یکی دو ماه نقل و انتقال قدرت در آمریکا حلب از اشغال تروریست ها آزاد شد. رییس جمهور منتخب دونالد ترامپ که دیروز آرای لازم الکترال برای راهیابی به کاخ سفید را کسب کرد با شعار « اول آمریکا » روی کار آمده است.اولویت نخست وی مبارزه با داعش است و شعار وی پرهیز از صرف هزینه های غیراقتصادی در خاورمیانه ، به طوری که گفته است کشورهای حاشیه خلیج فارس اگر می خواهند ما امنیت آنها را تامین کنیم باید هزینه های آن را پرداخت کنند. وی در اظهار نظری اخیرا از برنامه خود برای ایجاد منطقه امن در سوریه خبر داده و در عین حال گفته باید کشورهای حاشیه خلیج فارس هزینه این کار را پرداخت کنند.
 حلب به عنوان دومین شهر بزرگ سوریه نقطه امید جریاناتی بود به پشتوانه سیاسی، نظامی و تبلیغاتی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای این شهر را اشغال کرده بودند.آمال و آرزوی حداقلی برخی قدرت های منطقه ای مرکزیت حلب در سناریوی سوریه تجزیه شده بود.با آزاد سازی حلب عملا سناریوی تجزیه سوریه شکست خورد و طرف های مقابل ابزار مهم چانه زنی را از دست دادند. 
 در این بین نقش ترکیه بسیار حائز اهمیت است؛ اگرچه سیاست های خاورمیانه ای ترک ها از یک روند سینوسی تبعیت کرده و همین امر ضرورت هشیاری بیشتر در قبال این سیاست ها را می طلبد با این حال آنچه مسلم است ترکیه امروز آنچه در سالهای اخیر در عراق و سوریه کاشته در آنکارا و استانبول درو می کند. واقع امر این است که بحران سوریه وعراق امروز به درون ترکیه سرریز کرده و زیرساخت های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور را هدف گرفته است.
ترور عصر روز دوشنبه سفیر روسیه در تهران را می توان ادامه ناامنی های ترکیه در ماههای اخیر ارزیابی کرد.آن هم در شرایطی که ترکیه طی بویژه بعد از کودتای نافرجام برای حل و فصل بحران به سمت تهران و مسکو متمایل شده است یا حداقل این طور نشان می دهد.
به اعتقاد ناظران مسائل خاورمیانه ترور آندره گنادی کارلوف با هدف جلوگیری و تحت الشعاع قراردادن گفت و گوهای مسکو انجام شد. با این حال مقامات روس ضمن تاکید بر اینکه باید آمران و صحنه گردانان چنین اتفاقی مشخص شوند،تعهد خود را بر حل و فصل سیاسی بحران سوریه عملی کرد.و در نهایت اجلاس سه جانبه روز گذشته در مسکو برگزار شد.
تاکید بر راهکار سیاسی، احترام به حق حاکمیت ملی و یکپارچگی سوریه به عنوان کشور واحد ،فراخوان همکاری بین المللی برای حل مشکلات سوریه ،آمادگی سه کشور برای ضمانت مذاکرات طرف های سوری برای کسب توافق بین دولت و معارضان که قراراست بین دولت و معارضه سوریه در قزاقستان برگزار شود محورهای بیانیه روز گذشته وزرای خارجه سه کشور بود.
بعد از این اجلاس سرگئی لاوروف در تماسی تلفنی جان کری وزیر خارجه آمریکا را در جریان توافقات تهران مسکو و آنکارا قرار داد.در واقع در سطح کلان و بین المللی مسکو توانست همراهی و یا حداقل عدم کارشکنی واشنگتن را در فرایند سیاسی کسب کند.
در همین راستا جان کربی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه درمسکو گفت: گر چه جان کری به شرکت در این نشست دعوت نشده بود اما واشنگتن از هرگونه تلاشی برای برقراری آتش بس در سوریه و آغاز مذاکرات صلح استقبال می کند.
جان کربی افزود:چنین تلاش هایی طبعا می تواند و باید به از سرگیری گفت وگوهای دیپلماتیک میان طرفین منجر شود و این نکته ای است که جان کری در گفتگوهای تلفنی امروز خود با وزرای خارجه روسیه و ترکیه به آنها یادآور شده است.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تا آنجا که او از مفاد این بیانیه مشترک اطلاع دارد در ان به احتمال برقراری آتش بس در منطقه ای به مراتب گسترده تر از حلب اشاره شده که در صورت تحقق می تواند امکان این گفت وگوها را فراهم کند.
وی اضافه کرد: با این همه با توجه به وعده هایی که مبنی بر' نفوذ بجا بر رژیم اسد درجهت تحقق ترک مخاصمه ' داده شده و همه آنها به گفته او با شکست مواجه شده اند واشنگتن ترجیح می دهد تا برای دیدن نتایج این نشست منتظر بماند.
جان کربی این را هم گفت در صورتی که چنین نشست هایی به نتایج مثبت مورد نظر، یعنی ترک مخاصمه و برقراری آتش بس، انجام عملیات کمک رسانی و از سر گیری مذاکرات منجر شوند جان کری ولو آن که در این نشست ها حضور نداشته باشد از این تلاش ها و نتایج آن ها استقبال می کند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که جان کری، وزیر امور خارجه این کشور، دعوت نشدن به نشست مسکو را'بی اعتنایی'به خود نمی‌داند بلکه آن را تلاش چند جانبه دیگری برای حل این بحران تلقی می‌کند و امیدوار است این تلاش‌ها نتایج عملی و ملموسی داشته باشد. 
**سکوت عربستان
رویکرد ترکیه به عنوان یکی از بازیگران اصلی منطقه تفاوت فاحشی با رویکرد دولت هایی همچون عربستان سعودی دارد، ترکیه علیرغم مخالفت های جدی که تاکنون با اسد داشته و سرمایه گذاری سنگینی که برای دستیابی به این هدف داشته است امروز با درک واقعیات میدانی وارد فرایند سیاسی شده و با همراهی ایران و روسیه به دنبال برون رفت از بحران است.
 از روز گذشته تاکنون برخی کشورهای عرب منطقه و در راس آنها عربستان سعودی هیچ اظهار نظری بر له یا علیه این اجلاس نداشته اند. تنها موضوعات جالب این اجلاس برای آنها نوع نگاه محافظ ظریف به محافظ چاووش اوغلو و دیالوگ وزرای خارجه دو کشور در خصوص گروههای مسلح در سوریه بوده است.
 البته این کشورها توان خود را صرف تبلیغات و جوسازی علیه دولت و ارتش سوریه کرده اند که هزاران انسان بی گناه جان خود را در حلب از دست داده و می دهند در حالی که این کشورها در تمام دورانی که داعش و گروههای تروریستی در عراق و سوریه جولان می دادند هیچ نگرانی از اوضاع انسانی در این کشورها نداشتند.
زمانی که حقوق بین الملل و قواعد آمره آن مستحضر به پشتیبانی قدرت باشد اجرایی و اعمال می شود؛حفظ تمامیت ارضی و عدم مداخله در امور داخلی کشورها از بدیهی ترین قواعد آمره بین المللی است که در سالهای اخیر در سوریه، عراق، لیبی و یمن نادیده گرفته شد. با این حال امروز قدرت سیاسی و نظامی حداقل در سوریه و عراق این قواعد آمره را تحت الحمایه خود قرار داده و می توان ادعا کرد سناریوی تجزیه و فروپاشی سوریه سناریویی به تاریخ پیوسته است.
 از سوی دیگر بازیگران منطقه ای در همراهی و پیوستگی با قدرتهای فرامنطقه ای بود به دنبال اجرای منویات خود بودند زمانی که همراهی قدرتهای فرامنطقه ای ساقط شد،این کشورها عملا قدرت لازم برای به چالش کشیدن واقعیات میدانی را ندارند.
در هر صورت امروز سوریه  و البته منطقه در حال عبور از برهه حساسی در تاریخ خود است و برای عبور سالم از این برهه باید پیروزی میدانی تبدیل به پیروزی سیاسی برای تمام مردم سوریه شود و پس از پنج سال جنگ و کشتار آرامش و ثبات به این کشور بازگردد.فروپاشی قرارگاه تروریست ها در منطقه حلب هر گونه قدرت یابی و سازماندهی مجدد گروههای تروریست را غیرممکن و یا حداقل بسیار دشوار خواهد کرد.
 در این بین انتظار می رود گروه هایی که واقعا به دنبال آرامش و ثبات و پیروی از راهکار سیاسی برای حل بحران هستند در رویکردهای خود تجدید نظر کرده و از فرصت ایجاد شده برای مردم سوریه بهره برداری کنند.

منبع: ایرنا