علی بیگدلی: دولت باید جلو واکنش‌ها در استان‌های آذری را بگیرد/ ایران در یک دوراهی بسیار سختی قرار گرفته است
جنگ میان آذربایجان و ارمنستان بالا گرفته و همزمان در تبریز، اردبیل و زنجان هم شاهد تحرکاتی هستیم که البته با واکنش پلیس همراه بوده است.
به گزارش دیده بان ایران؛ این گونه تجمعات اگرچه کم شمار باشد یا بلافاصله با دخالت نیروهای امنیتی و انتظامی جمع و جور شود؛ بر اهمیت مناقشات موجود برای ایران خواهد افزود. به خصوص اینکه نقش آفرینی در این زمینه برای جمهوری اسلامی ایران بسیار دشوار خواهد بود.
موضع رسمی ایران تلاش برای میانجیگری و حل و فصل اختلافات است اما این مهم به این سادگی ها محقق نخواهد شد زیرا یک سوی میدان آذربایجان است و آن سو ارمنستان. با ارمنستان روابط استراتژیک داریم و کشور دوست و برادر یعنی روسیه نیز پشتش است. آذربایجان اما محل پایگاه اسرائیلی‌ها است. ازطرف دیگر اردوغان حامی آذربایجانی‌ها است و هم مایل نیستیم که روابط ایران و ترکیه تحت تاثیر این ماجرا قرار بگیرد. از طرف دیگر اخباری مبنی بر کمک‌های پنهان ایران به ارمنستان منتشر می‌شود که اگرچه از سوی مقامات مربوطه در ایران تکذیب می‌شود اما آثار مخرب خود را برجای گذشته است. در این اوضاع وقتی نگاهی هم به تحرکات پان‌ترک‌ها در استان‌های آذری‌زبان خود اندازیم، پیچیدگی وضعیت درک خواهد شد. همین پیچیدگی است که سبب می‌شود برخی از تحلیلگران وضعیت موجود را نوعی دام و دسیسه برای سرگرم‌کردن ایران تلقی کنند.
علی بیگدلی، کارشناس مسائل روابط بین‌المللی یکی از این تحلیلگران است. او می گوید: «روسیه در قره باغ پایگاه دارد و ما به خاطر ملاحظاتی که در قبال روسیه داریم ناچار هستیم به نحوی از ارمنستان حمایت کنیم. زیاده روی در این کار نیز می‌تواند به روابط ما با ترکیه و آذربایجان لطمه بزند».
وی افزود: «از طرف دیگر آذربایجان به خاطر اینکه محل پایگاه اسرائیلی و آمریکایی است از نظر ایران قدری عنصر نامطلوب احساس می‌شود و این مسائل موضوع را پیچیده کرده است».
این کارشناس مسائل بین‌المللی با اشاره به اینکه « قدرت‌های خارجی به صورت غیرمستقیم در این مساله دخالت دارند» گفت: «این موضوعی نیست که صرفا ناشی از اختلافات ارمنستان و آذربایجان باشد. دولت‌های خارجی نیز در این ماجرا دخالت دارند و این مساله را پیچیده کرده است. به همین دلیل رسیدن به یک توافق در شرایط فعلی کار مشکلی است.ایران باید با دقت خیلی زیادی در زمینه اختلافات آذربایجان و ارمنستان دخالت و اظهار نظر کند. از طرفی هم ارتباطات سنتی جمهوری آذربایجان با ما - بعد از عراق بیشترین شیعه را دارد و ارتباط زبانی با مناطق آذری نشین ما – مساله برای ایران دشوار کرده است. هم از جهت مسائل داخلی و هم از جهت مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای. بر این اساس مسائل بین آذربایجان و ارمنستان به راحتی حل نخواهد شد».
وی همچنین با اشاره به ناکامی کنفرانس مینسک در حل این مناقشه نیز گفت:« به همین خاطر آینده نگری درباره مسائل آذربایجان و امرنستان بسیار مشکل است. به خصوص با آن انتظار آذربایجان برای تصاحب بخش وسیعی از منطقه که ترکیه نیز از آن حمایت می کند. در شرایط فعلی حتی مذاکرات مکرون با پوتین هم به نتیجه نرسیده است لذا ممکن است که در آینده مساله خیلی پیچیده‌تر از الان شود و ایران باید خیلی با دقت در این امر دخالت کند.»
بیگدلی همچنین در پاسخ به اینکه ایران چطور باید با تحرکات پان‌ترک‌ها در ایران مواجه شود تا این موضوع به یک معضل داخلی بدل نشود؟ گفت: « دولت باید جلو واکنش‌ها در استان‌های آذری را بگیرد. به این خاطر که ارمنستان با ما همکاری استراتژیک دارد. روسیه نیز در آنجا پایگاه دارد و ما ناچار هستیم که به خاطر روسیه رفتار منطقی‌تری از خود نشان دهیم.»
وی با تاکید بر اینکه «ایران در یک دوراهی بسیار سختی قرار گرفته است» گفت: « ما نمی‌خواهیم روابط خود را با ترکیه و آذربایجان بهم بزنیم اما ملاحظاتی نیز در برخورد با ارمنستان و روسیه داریم. ضمن اینکه برخی اعتقاد دارند، این بحران می‌خواهد ایران را درگیر کند تا از مساله خلیج فارس فاصله بگیرد. این نگاه تا حدودی قابل قبول است و ایران اگر وارد شود، نفوذ خود را در خلیج فارس از دست خواهد داد.»
این کارشناس مسائل خارجی همچنین گفت: «ورود به این مساله برای ایران ساده نیست. موضوع ارمنستان و آذربیجان از پیش تعیین شده بوده و یکباره ایجاد نشده است. در واقع ساخته و پرداخته ذهن غربی‌ها است که می‌خواهند با گسترده کردن آن، ایران را وارد قضیه کنند. شاید مقامات امنیتی ما هم به این موضوع پی برده باشند اما توصیه من این است که ایران خیلی عاقلانه و منطقی با این موضوع برخورد کند، اگرچه کار خیلی سختی است.»
منبع: آزادی
