۱۰ نکته از مجلس ۱۰۰ روزه/ از عزل تاجگردون تا مدارا با بذرپاش و مانورهای نمایشی
عزل تاجگردون، انتصاب بذرپاش، بی انضباطی در جلسه با وزیر خارجه و سفر اخیر رئیس مجلس به خوزستان از جمله یادگارهای مجلس در ۱۰۰ روز اخیر بوده است.
به گزارش دیده بان ایران؛ هفتم خردادماه یعنی قریب به ۱۰۰ روز قبل بود که مجلس یازدهمی‌ها نخستین نشست خود را در بهارستان برگزار کردند، مقامات آمدند، سخنرانی‌ها انجام شد و منتخبان، سوگند نمایندگی خوردند که در ایفای وظایف وکالت ملت از اصول قانون اساسی کوتاه نخواهند آمد.
تعدد و پرشماری گعده‌های نمایندگان که در همان روز افتتاحیه مجلس به چشم می‌آمد، خبر از سهم‌خواهی جدی ۳ طیف اصولگرای حاضر در بهارستان می‌داد.
ثمره آن دهم خردادماه مشخص شد و به واسطه آن محمدباقر قالیباف بر ریاست مجلس یازدهم تکیه زد و سبب شد قالیباف بعد از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، علی‌اکبر ناطق نوری، غلامعلی حدادعادل و علی لاریجانی، ششمین رئیس مجلس در ادوار ۱۱گانه مجلس شود.
در آن سوی میدان اما احمدی‌نژادی‌ها با گرفتن کرسی نایب‌رئیسی هوشمندی‌شان را به رخ کشیدند و پایداری‌ها با تصاحب اکثر کرسی‌های هیأت رئیسه، قدرت نفوذشان در بهارستان را اعلام کردند. مجلس یازدهم با این ترکیب نقش‌آفرینی خواهد کرد؛ یعنی قالیباف در نمای بیرونی امور را نظم می‌دهد و ریاست می‌کند، احمدی‌نژادی‌ها سهم اندکشان را در ترکیب مجلس هوشمندانه خرج می‌کند و برنامه‌ریزی‌شده به سمت اهدافشان قدم بر می‌دارند.
پایداری‌ها اما فریادشان بر مجلس غالب شده و اگر به همین منوال پیش بروند خروجی مجلس را به نام خواهند زد؛ چراکه پرشماری کرسی‌ها را به بزرگی صندلی‌ها ترجیح داده‌اند. مجلس یازدهم که به نخستین مجلس گام دوم انقلاب شهره شده است طی ۱۰۰روز گذشته اقدامات ریزو درشتی در کارنامه‌اش داشته که می‌توان آنها را در ۱۰ محور زیر خلاصه کرد.
سودای مجلس یازدهمی‌ها
نخستین نطق محمدباقر قالیباف در راس مجلس یازدهم را می‌توان مانیفست آن دانست و پیش‌بینی کرد که نخستین مجلس گام دوم انقلاب چه سودایی در سر می‌پروراند. چنانچه او در نخستین نطق پیش از دستورش به تشریح بایدها و شایدهای پیش روی نمایندگان پرداخت و از آنچه مجلس جدید به‌دنبال آن است سخن راند.
تلاش برای احیای تقویت سبک زندگی اسلامی، تمدن‌سازی از انقلاب اسلامی و استمرار راه مقاومت مهم‌ترین کلیدواژه‌های سیاسی بودند که در نطق قالیباف به‌عنوان رئیس مجلس گام دوم انقلاب خودنمایی می‌کردند، به‌ویژه اینکه او در جایگاه رئیس یک قوه و از تریبون رسمی بهارستان از تقویت خط مقاومت صحبت کرد و نام فلسطین، حزب‌الله لبنان، گروه‌های مقاومت، حماس، جهاد اسلامی و مردم مظلوم یمن را یکی بعد از دیگری برشمرد و اعلام کرد که مجلس آماده همکاری با آنان است. او در جای دیگر از نطقش نیز تأکید کرد که مقابله مقتدرانه در برابر دشمن خارجی به‌ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی جزو اصول اساسی مجلس یازدهم است.
کمیسیون‌بندی‌های پرمناقشه
مجلس دارای ۱۴کمیسیون تخصصی است که به‌عنوان بازوان کارشناسی و تحقیق‌گر مجلس در حوزه نظارتی نمایندگان، احضار وزرا، بازدید از سازمان‌ها، مراکز و دیگر حوزه‌هایی که تشخیص دهند فعالیت می‌کنند. از میان کمیسیون‌های مجلس برخی به‌دلیل حیطه در اختیار، قدرت مانور بیشتری دارند. اعمال نفوذ اعضای هیأت‌رئیسه در ترکیب کمیسیون‌های تخصصی مجلس اتهامی بود که برخی نمایندگان منتقد مطرح کردند و حتی سبب به جریان افتادن استیضاح هیأت‌رئیسه شد؛ بحثی پر مناقشه که همچنان هر از چند گاهی داغ می‌شود و بعد فروکش می‌کند.
عزل تاجگردون
۳ روز بعد از آغاز رسمی فعالیت مجلس و بعد از پایان کشمکش‌ها بر سر انتخابات هیأت رئیسه باید تکلیف اعتبارنامه نمایندگان مشخص می‌شد اما همین امر آغازگر کشمکشی جدید بود که حداقل در ۲۰ سال اخیر بی‌سابقه بود. ۱۰ خرداد روح‌الله نجابت، نماینده شیراز در توییتی از نامه اعتراضش به اعتبارنامه «غلامرضا تاجگردون» به‌علت رانت‌خواری خبر داد و علیرضا زاکانی و ۷ نماینده دیگر هم آن را امضا کردند؛ امضاهایی که در نهایت در ۱۸تیرماه منجر به برکناری تاجگردون از کرسی نمایندگی‌اش شد و نمایندگان در همین راستا شعار فسادستیزی و انقلابیگری‌شان را پررنگ‌تر و پرشمارتر سر دادند.
مدارا با بذرپاش
همین نمایندگان اما ۲هفته بعداز فریادهای فسادستیزی‌شان به‌رغم همه حواشی مطرح شده علیه مهرداد بذرپاش او را بر مسند ریاست دیوان نشاندند و بر اعتراض‌هایی که به این انتخاب شد چشم بستند. نشستن بذرپاش در مقام هشتمین رئیس دیوان محاسبات به‌رغم اعتراضات مطرح شده علیه‌اش سبب ابراز ناامیدی برخی از حامیان مجلس یازدهم از عنوان انقلابیگری این مجلس شد و جمعی از اصولگرایان فعال در توییتر در واکنش به بی‌توجهی رئیس مجلس به نقدهای مطرح شده، اعلام کردند که از رویه مجلسی که قرار بود انقلابی باشد دلسرد شده‌اند. مهرداد بذرپاش را بعد از محمدرضا رحیمی باید جنجالی‌ترین رئیس دیوان محاسبات بعد از انقلاب نامید؛ با این تفاوت که اولی بعد از انتخاب شدنش به واسطه تملق‌هایش از دولت احمدی‌نژاد جنجال‌آفرین شد و جمعی از مجلسی‌ها خواهان عزل او شدند ولی مجلس پشت دومی در آمد و حمایتش کرد.
مانورهای نمایشی
اگرچه مجلس یازدهم با شعار نخستین مجلس گام دوم انقلاب و یا مجلس انقلابی بر سر کار آمده، اما آنچه از روند فعالیت‌های شخصی نمایندگان به بیرون بازتاب می‌یابد، فهرستی از طرح و اظهارنظرهای عجیب و حاشیه‌ساز است و مدافعان مجلس را نیز در دفاع از آن به زحمت انداخته است.
ختم روزانه قرآن در نشست‌های علنی مجلس، ازدواج اجباری برای افراد بالای ۲۸سال، تغییر نام فرودگاه مهرآباد به فرودگاه شهیدسپهبد سلیمانی، نامگذاری مجلس یازدهم به دوره سردار سلیمانی، نامگذاری خیابانی به نام جورج فلوید که مرگ او سبب اعتراضاتی در آمریکا شده، یا تدوین طرحی برای افزایش جمعیت کشور و... مشتی نمونه خروار از طرح‌های پیشنهادی برخی نمایندگان مجلس جدید است؛ طرح‌هایی که برخی از آنها از حد پیشنهاد نمایندگان فراتر نرفتند.
سرگردانی اکثریت لابه‌لای سهم‌خواهی‌ها
ترکیب هیأت رئیسه و چند و چون حضور چهره‌های شناخته شده اصولگرایان در سکانداری فراکسیون اکثریت مجلس به محل مناقشه و رودررویی نمایندگان بدل شده و یکدستی این طیف را به انشقاق تهدید می‌کند. مجلس یازدهم تا به امروز شاهد ظهور ۱۹فراکسیون بوده است که از این جمع ۲فراکسیون آن - انقلاب اسلامی و گام دوم - تنها پرچمداران سیاسی بهارستان هستند.
فراکسیون انقلاب اسلامی با ۲۴۰عضو در برابر فراکسیون چهل و چند نفری «گام دومی‌ها» اکثریت مجلس را در اختیار دارد. فراکسیونی که حاصل رایزنی‌ها و تعاملاتش، برکرسی ریاست نشاندن محمدباقر قالیباف با ۱۶۶رأی از تعداد ۲۴۰رأی ارائه شده بود و الان هم تنها گزینه ریاستش قالیباف است که به‌عنوان کاندیدای بی‌رقیب مدعی ریاست آن شده است؛ درست مانند روند ریاستش بر مجلس.
برخلاف این روند اما خروجی انتخابات پرحاشیه شورای مرکزی فراکسیون انقلاب اسلامی که اعلام نتایج آن قریب به ۱۳روز طول کشید ورای این انتظار را عیان کرد و مشخص شد به دور از توافق اولیه، طیف‌های سیاسی راه‌یافته به بهارستان در پی افزون کردن قدرتشان در لوای تصمیمات فراکسیون هستند؛ قدرت‌نمایی‌ای که یاران قالیباف را از گردونه عضویت در شورای مرکزی به حاشیه راند؛ چنان که حتی علیرضا زاکانی که ریاست موقت فراکسیون را بر عهده داشت و انتخابات را برگزار کرد از ورود به شورای مرکزی بازماند. هسته قدرت در فراکسیون اکثریت مجلس در اختیار ۲طیف پایداری و یاران دولت بهار که هم‌گعده‌ای‌های ۱۰سال پیش محسوب می‌شوند قرار گرفت.
سایه انتخابات ۱۴۰۰بر موضع‌گیری‌ها
اگرچه نشستن قالیباف بر کرسی ریاست مجلس زمزمه خیز او برای کاندیداتوری در انتخابات ۱۴۰۰را پررنگ‌تر کرد و سفرهای استانی اخیرش نیز به سودای او برای دست یافتن به این رؤیای دو دهه‌ای‌اش تعبیر شده است اما رسیدن به پاستور خواسته مشترک ۳طیف اصولگرای حاضر در مجلس است که بر سر آن زیر پوستی با یکدیگر در چالشند.
نخستین جدال آنها در این مسیر رسیدن به کرسی ریاست دیوان محاسبات بود که به پایداری‌ها رسید و مهرداد بذرپاش بر این مسند تکیه زد. دست باز دیوان محاسبات در مواجهه و عیان کردن حساب و کتاب دولت روحانی در مقام یک نهاد رسمی نظارتی، قدرت نفوذ و تأثیرگذاری فوق‌العاده‌ای در سال منتهی به سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد داشت این کرسی را به برگ برنده‌ای برای مدعیان انتخابات ۱۴۰۰بدل کرده بود.
مجلسی گرفتار با تنگنای اقتصادی
درحالی‌که از مجلس یازدهم انتظار می‌رفت حداقل در راستای شعارهای اقتصادی‌اش میدان‌دار دشواری‌های معیشتی مردم شود و به‌زعم خود بهارستان‌نشینان در ساماندهی اقتصاد، انقلابی عمل کنند، اما سودای کار انقلابی این مجلس به یک نشست غیرعلنی با مسئولان اقتصادی تقلیل یافت و تا اینجای کار عملا مجلس یازدهم در حوزه شعار اساسی خود یعنی ساماندهی اقتصاد محصولی نداشته است.
مجلس بی‌انضباط
هشتم تیرماه و یک‌ماه بعد از استقرار مجلس یازدهم بود که سبک میزبانی نمایندگان از سکاندار دیپلماسی کشور کار دست نمایندگان داد و سبب شد نخستین میزبانی مجلس یازدهم از وزیر امورخارجه بازتاب وسیعی در بیرون مجلس داشته باشد.
ماجرا از این قرار بود که نمایندگان تازه‌کار مجلس، محمدجواد ظریف را خواسته بودند تا در جلسه علنی مجلس درباره حوزه عملکرد خود گزارش بدهد، اما در بحبوحه بحث جمعی از نمایندگان با غوغاسازی و هیاهو نظم جلسه را به هم ریختند و جمعی دیگر از تریبون مجلس علیه ظریف فریاد زدند و او را دروغگو، خائن و ذلیل خواندند. در آن نشست کمتر کسی در مجلس شنونده سخنان ظریف بود. برخلاف تندی‌های نمایندگان، ظریف اما عنان از کف نداد و ایستاد و با صبوری گفت: «از انتقادها و تندی‌های شما تشکر می‌کنم، اما بدانید که همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم و با هم هستیم.»
آب‌رفتن سهم زنان در مجلس یازدهم
اگرچه شمار زنان نسبت به مجلس دهم کاهش نداشت و ۱۷زن در بهارستان حضور دارند اما سهم آنها از کرسی‌های هیأت‌رئیسه کمیسیون‌ها آب رفته است. از ۱۷زن راه‌یافته به مجلس یازدهم فاطمه رهبر، نماینده تهران بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داد و حالا شمار زنان این مجلس به عدد ۱۶رسیده است. سهم زنان این دوره خانه ملت از ۱۲کرسی هیأت‌رئیسه صفر بوده و از ۸۴کرسی هیأت رئیسه کمیسیون‌ها ۴کرسی را به‌دست آورده‌اند.
محصول سفر قالیباف به خوزستان؛ غم آب و نان
محمدباقر قالیباف در قامت ریاست مجلس شعار نظارت میدانی را سرلوحه کار خود قرار داده است. او این بار خود در مقام ناظر قرار گرفته و بیشتر ترجیح می‌دهد از ابزارهای نظارتی مجلس استفاده کند.
سفر او به استان خوزستان و حضورش در میان مردم در یک ارزیابی کلی از مهم‌ترین مشکلات این استان به ۲کلیدواژه آب و اشتغال انجامید. هر چند انتقاداتی نسبت به ماهیت سفرهای استانی رئیس مجلس و موازی‌کاری آن با شرح وظایف دولت مطرح شد اما تیم رسانه‌ای و حلقه مشاوران و اطرافیان او می‌گویند این سفرها برای نظارت میدانی بر مشکلات مردم انجام می‌گیرد. با این حال حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور عصر دیروز در یک توییت انتقادی نوشت: یک تیم تبلیغاتی اصطلاح کارآمد و پرکاربرد سفرنظارتی را برساخته است، یک تیم تحقیقاتی نیز اصطلاح تلخ و کمتر شناخته‌شده توریسم فلاکت را برای بیان کارکرد واقعی سفرهای سیاسی-تبلیغاتی بازیگران عرصه محرومیت به مناطق محروم، معرفی‌کرده است.
در عین حال قالیباف در آخرین بازدیدهای حضوری خود در مناطق محروم خوزستان ازجمله حصیرآباد اهواز گفت: امروز مهم‌ترین مشکل ما در کشور مشکل مدیریتی و ضعف کارآمدی است وگرنه کشور ما از نظر امکانات و ظرفیت‌ها با وجود تحریم‌ها خیلی بهتر از آنی می‌توانست باشد که الان هست. با آقای استاندار به چند روستا رفته بودیم و درحالی‌که ۶میلیارد مترمکعب آب کنار آنها قرار دارد، ولی آب شرب ندارند، آب کشاورزی هم ندارند. این دیگر نداشتن نیست، ندانستن و نتوانستن است.
قالیباف برنامه سفر متفاوتی نسبت به سایر مقامات در استان خوزستان داشت.
حضور او بیش از آنکه معطوف به بازدید از پروژه‌های عمرانی و طرح‌های در دست افتتاح یا تأسیسات نفتی و پتروشیمی خوزستان باشد، در جمع مردم شهرستان‌های این استان گذشت. او بازدید از مناطق محروم ازجمله شهرستان اندیکا و منطقه حصیرآباد اهواز را جایگزین بازدیدهای رسمی کرده بود. او در جمع مردم حصیرآباد تأکید داشت: «به‌حضرت آقا گفتم ما به خطر می‌زنیم و به اقصی نقاط کشور می‌رویم تا نظارت میدانی کنیم.» در جمع مردم اندیکا نیز می‌گفت: «ما نماینده شما هم در مجلس هستیم.
ما حتما در مجلس تکلیف شرعی، انسانی و اخلاقی خودمان می‌دانیم که مقابل یکایک مردم پاسخگو باشیم و با صراحت هم می‌گوییم اولویت ما مستضعفان و محرومان است.» در عین حال یک جمله او در پاسخ بسیاری از مطالبات مردم فراوانی داشت؛ «ما کارمان نظارت است. بعد هم اگر جایی اشکالی در قانونگذاری وجود دارد اصلاح قانون می‌کنیم.»
رفت‌وآمدهایی که با بالگرد انجام می‌شد و بعد هم در اجتماع چند ده نفری منطقه صعب‌العبور اندیکا حاضر شد و تأکید کرد: «آن چیزی که ما را آزار می‌دهد، بی‌تصمیمی، بدتصمیمی و بلاتکلیفی است. این حتی سرمایه‌های مادی و پول ما را هدر می‌دهد.» نظارت میدانی برای حل مشکلات راه‌اندازی پل میانرود دزفول، مشکلات کلینیک تخصصی شهر شوشتر و کارخانه سیمان آریای اندیمشک مسائلی بودند که قالیباف در حضور مدیران دولتی استان پیگیری کرد. قالیباف در روز دوم سفر خود از ماهشهر، بهبهان، ایذه، دهدز و مسجدسلیمان بازدید داشت.
بازدید او از مسجدسلیمان با هدف پیگیری مشکلات آب و فاضلاب و منازل واقع در مناطق نشت نفت و گاز این شهرستان بود. آبادان، خرمشهر و شادگان نیز دیگر شهرستان‌های هدف بازدید قالیباف در ابتدای این سفر بودند.
