عماد افروغ: کسانی که به دنبال تعطیلی عزاداری محرم هستند، دین‌زدایی را دنبال می کنند/ مناسک حافظ ماندگاری دین هستند/ عزاداری محرم جایگزین ندارد/ شعار هر خانه یک حسینیه درست نیست
استاد دانشگاه گفت: اگر دولت اعلام کرده بود که مراسم محرم برگزار نخواهد شد، افراطیون در مقابل، مراسم عزاداری را متراکم‌تر از گذشته برگزار میکردند و احتمال شیوع کرونا بیشتر می‌شد.
به گزارش دیده بان ایران؛ «عماد افروغ» اظهار داشت: آنچه دولت درباره برگزاری مراسم عزاداری محرم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اعلام کرد یک حالت میانه است که میتواند هم مردم را از برکت عزاداری بهره‌مند کند و هم سلامت آنها را به خطر نیاندازد.
وی درباره نگرانی‌ها از اقدامات افراطی عده ای در اوایل شیوع کرونا، گفت: اقدامات افراطی ربطی به دین ندارد و ما نباید در مقابل افراط، موضع تفریط بگیریم و به بهانه تندروی گروهی و بی‌اعتنایی آنها به پروتکل‌های بهداشتی، مراسم مذهبی را کاملا تعطیل کنیم.
افروغ به برگزاری کنکور سراسری و فعالیت بیشتر اصناف و سازمان‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در دوران کرونا اشاره کرد و افزود: در همه صنف‌ها یا گروه‌ها و فعالیت‌ها ممکن است سوءاستفاده یا تخلفاتی رخ دهد، اما به این بهانه نمی‌توان حق فعالیت را از آنها گرفت. در مورد برگزاری مراسم عزاداری هم این موضوع صادق است.
افروغ، نظارت حداکثری ستاد ملی کرونا، وزارت بهداشت و همه دستگاه‌های ذیربط بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اماکن عمومی را یادآور شد و گفت: عزاداران حسینی فهیم هستند و خود پروتکل‌های بهداشتی را رعایت خواهند کرد و با نظارت‌هایی که می‌شود و تضمین‌هایی که سازمان‌های مختلف برای کنترل سلامت مردم در عزاداری‌ها داده‌اند جای نگرانی چندانی نیست.
وی درباره اظهارات برخی افراد و جریان‌های عمدتاً بیگانه درباره تعطیل کردن مراسم عزاداری گفت: حرف‌هایی که درباره تعطیلی عزاداری محرم زده می‌شود هم نامعقول است و هم بوی دین‌زدایی می‌دهد. قرار نیست که ما در برابر تعصبات دینی معدود افراد و گروه‌های تندرو از آن طرف بام بیافتیم و بگوییم اصلاً هیچ مراسمی برگزار نشود.
مناسک حافظ ماندگاری دین هستند
افروغ با بیان اینکه مناسک و شعائر دینی، بخش با اهمیت دین و دینداری محسوب می شوند، افزود: اگر دین را می خواهیم باید مناسک آن را نیز بخواهیم. از طریق همین مناسک و آگاهی بخشی‌های دینی است که می‌توان دین را حفظ و از چهره دین خرافه‌زدایی و تحریف‌زدایی کرد و برخی پیرایه‌هایی که به دین در طول تاریخ بسته شده است، را زدود.
عزاداری محرم جایگزین ندارد
این استاد دانشگاه نقش تربیتی برگزاری مناسک دینی مثل مراسم عزاداری محرم را یادآور شد و این سئوال را مطرح کرد که اگر عزاداری‌ها تعطیل شوند چه فضای جایگزینی برای تبیین علل قیام امام حسین(ع) و آشنا کردن نسل جوان با شعائر دینی وجود دارد؟
افروغ به ترویج سینه به سینه عشق به اباعبدالله الحسین(ع) و آشنایی با اهداف او از طریق برگزاری مراسم عزاداری در قرن‌های متمادی اشاره کرد و افزود: دیدن مراسم از رسانه‌های ارتباطی از جمله تلویزیون نمی‌تواند تاثیرگذاری حضور فیزیکی در مراسم عزاداری محرم را داشته باشد.
وی در عین حال گفت: با توجه به شیوع کرونا، هیأت‌های مذهبی می‌توانند شکل توزیع غذای نذری یا نحوه عزاداری را با پروتکل‌های بهداشتی تغییر دهند تا سلامت مردم به مخاطره نیافتد.
این جامعه شناس، افزایش سفرها و فعالیت‌ها و تجمعات در تابستان و بعد از دوره فروکش کردن کرونا در بهار را یادآور شد و افزود: تعطیلی‌هایی که اوایل کرونا اتفاق افتاد فضا را برای افزایش تجمعات در دوره بعدی به شکل افراطی فراهم کرد.
افروغ گفت: در اوایل شیوع بیماری کرونا، ملتی که اهل گشت‌وگذار و تفریح و دیدوبازدید است را مجبور کردیم در خانه بنشینند و همین باعث شد که در دوره بعد که سخت‌گیری‌ها را کم کردیم، شاهد اقدامات افراطی و بی‌اعتنایی به پروتکل‌ها باشیم.
وی افزود: اقدامات ما در سخت‌گیری‌های اولیه و بعد رها کردن در مرحله بعد مثل جاده مه‌آلودی بود که رانندگان با احتیاط در آن حرکت میکردند اما همین رانندگان یک دفعه با تمام شدن مه و بزرگراه مواجه شدند که نتیجه آن افزایش افراطی سرعت و بروز تصادفات بود.
این استاد دانشگاه از نهادهای رسمی و بهداشتی ذی ربط و سازمان تبلیغات، هیأت‌های مذهبی و همه دست‌اندرکاران برگزاری مراسم عزاداری محرم خواست تا نشست‌هایی برای بررسی نحوه برگزاری مراسم برگزار کنند و بعد از جمع‌بندی و تصویب، آن را ابلاغ و هر کس تخطی کرد با وی برخورد کنند.
با محرم برخورد صفر و یک نکنیم
افروغ سیاست اعلامی دولت درباره برگزاری مراسم عزاداری محرم را یک سیاست متعادل و میانه ارزیابی کرد و افزود: سیاستی که دولت انتخاب کرده، سیاست میانه خوبی است و اصلا نباید برخورد صفر و یک کنیم و کسانی را که خواهان برگزاری مشروط عزاداری شده‌اند را به داشتن تعصب ناموجه دینی متهم کنیم.
وی با انتقاد از طرح «هر خانه یک حسینیه» گفت: این حرف، گرچه حرف به ظاهر حرف موجهی است اما از آنجا که ضمانت کنترل و اجرایی بهداشتی ندارد میتواند عامل شیوع کرونا شود. زیرا میتواند زمینه‌ای برای برگزاری عزاداری‌های گروه‌های فامیلی یا همسایگان شود که از لحاظ قانونی غیرقابل کنترل و غیرقابل برخورد است.
این پژوهشگر مسائل اجتماعی با بیان اینکه یک حسینیه رسمی را بهتر می‌توان کنترل کرد، تصریح کرد: چون حسینیه متولی و هیات امنا دارد قابل کنترل است اما چه کسی میتواند تضمین کند که برگزاری عزاداری در خانه‌ها همراه با رعایت پروتکل‌ها باشد؟
افروغ گفت: طرح هر خانه یک حسینیه به شرطی درست است که حضور بیرونی جمعی هم وجود داشته باشد اما اگر این حضور بیرونی را نفی کنیم، عزاداری‌هایی برگزار خواهد شد که غیرقابل کنترل است زیرا شرعاً، عرفاً، عقلاً و قانوناً کسی نمی‌تواند در حریم خصوصی دیگران وارد و خواهان رعایت پروتکل‌ها در منازل شود.
دولت راه واکنشهای افراطی را بست
وی، سیاست اعلامی دولت درباره برگزاری مراسم عزاداری محرم را مانع استفاده افراطیون از این موضوع برای واکنش در برابر دولت دانست و گفت: اگر دولت اعلام می‌کرد که مراسم محرم را برگزار نمی‌کنیم زمینه برای واکنش منتقدان دولت فراهم می‌شد.
این استاد دانشگاه افزود: اگر دولت اعلام کرده بود که مراسم محرم برگزار نخواهد شد، بلافاصله عده ای در تقابل با این موضع، مراسم را پرشورتر و با جمعیت متراکم‌تر از گذشته برگزار میکردند و این واکنش تند بستر را برای کرونایی شدن مردم فراهم می‌کرد.
افروغ در عین حال، رها کردن فضا را نیز عاقلانه ندانست و گفت: دولت ضمن اعلام موضع بر رعایت پروتکل‌ها در عزاداری‌ها تاکید کرد. این موضع جلوی سوءاستفاده و تخلفات احتمالی را نیز خواهد گرفت تا اگر کسی رعایت نکند بتواند با وی برخورد انتظامی کند.
وی، فرمایشات رهبر انقلاب و تاکید ایشان بر پیروی از ستاد کرونا را آرامش‌بخش و عامل انسجام و وحدت جریان‌ها در این موضوع ارزیابی کرد و گفت: وقتی واکنشهای افراطی اتفاق می‌افتد که ما مساله کرونا را رها کرده باشیم اما خوشبختانه دولت این موضوع را رها نکرده و قرار است به خوبی مدیریت شود.
تداوم عزاداری محرم ناشی از کارکرد مثبت آن است
افروغ تصریح کرد: اگر کسی جامعه ایران را خوب بشناسد متوجه می‌شود که آیین عزاداری محرم یک آیین ریشه‌دار در این جامعه است و دارای کارکرد مثبت اجتماعی است و به خاطر همین کارکرد مثبت نیز قرن‌ها تداوم یافته است.
وی به احتمال وجود برخی خرافه‌ها یا تحریفات در مراسم عزاداری اشاره کرد و افزود: خود محرم بهترین زمان برای خرافه‌زدایی و تحریف‌زدایی است.
افروغ امکان توافق بین نهادهای مدنی و رسمی درباره برگزاری مراسم عزاداری محرم و عمل به آن را نشان دهنده اقتدار مشروع نظام دانست و تصریح کرد: باید برای محافل عمومی عزاداری برنامه‌ریزی کرد و فرمایشات رهبری درباره برگزاری مراسم عزاداری محرم با رعایت پروتکل‌ها بهترین بستر برای برگزاری آن است.
محرم امسال فرصتی برای تقویت شعور حسینی است
وی با بیان اینکه اگر بر برگزاری مراسم محرم تاکید نمی‌کردیم ممکن بود شاهد برگزاری زیرزمینی آن و وقوع یک فاجعه باشیم، گفت: اکنون می‌توانیم با رعایت پروتکل‌ها مراسم را برگزار کنیم و اگر کسی هم رعایت نکرد، با وی برخورد انتظامی کنیم.
افروغ محرم امسال را محرمی متفاوت ارزیابی کرد و گفت: محرم امسال، بهترین فرصت برای تقویت مشارکت مردم در همدلی مومنانه و کمک به نیازمندان و اقشار آسیب‌دیده از کروناست.
افروغ درباره مقوله دین‌درمانی و تاثیرات مثبت برگزاری عزاداری بر گرفتگی‌های روحی مردم در ایام کرونا نیز گفت: چه در گریه و چه در شادی دینی، افراد از ناراحتی‌ها و تألمات روحی خالی می‌شوند.
این استاد دانشگاه گرفتگی‌های روحی بخشی از جامعه در ایام کرونا را از تبعات فشارهای اقتصادی و کاهش دیدوبازدیدها در دوران شیوع کرونا دانست و گفت: گرچه هر کسی به شکلی در سوگ اباعبدالله‌الحسین(ع) عزاداری می‌کند اما امسال که امکان زنجیرزنی و سینه‌زنی کمتر است، بهترین فرصت است که عالمان و واعظان با سخنرانی و روضه خوانی، معرفت حسینی عزاداران را بالا ببرند.
افروغ گفت: محرم بهترین فرصت برای خرافه‌زدایی و تحریف‌زدایی است و نباید به نام خرافه‌زدایی و به بهانه کرونا با مردم و عشق و آیین آنها بازی شود.
منبع: جماران
