زهرا نژاد بهرام : کار خبرنگار بلند کردن پرچم حیات اجتماعی است

دیده بان ایران: هر سال در آستانه  ۱۷ مرداد ماه موجی از تبریک فضای رسانه ای کشور در بر می گیرد. مسئولان وعده های گوناگون می دهند و خبرنگاران وعده ها را منتشر می کنند. این قصه تکرار هر ساله روز خبرنگار است. اما گفت و گو درباره جایگاه خبرنگار از زبان کسی که خود خبرنگار و روزنامه نگار بوده رویکرد دیگری است. هر چند زهرا نژاد بهرام اکنون عضو شورای شهرتهران است. اما همه او به عنوان خبرنگار می شناسند. در دهه ۶۰ و ۷۰ خبرنگار ایرنا بوده و سابقه روزنامه نگاری را هم در کارنامه دارد.  در سال ۷۴حضور۱۰۰ زن دیگر انجمن روزنامه نگاران زن (رزا ) را تشکیل داد. او با فضای رسانه هنوز هم بیگانه نیست. با نژاد بهرام درباره روز خبرنگار و مشکلات این شغل گفت و گو کردیمک

 

متن گفت و گو را در ذیل می خوانید؛

 

 

من هم روز خبرنگار را به همه فعالان عرصه خبر و اطلاع رسانی تبریک عرض می کنم و آرزوی توفیق می کنم برای همه عزیزان.

فضای رسانه ای ما در یک شرایط خیلی خاص به سر میبرد به خاطر دغدغه های فراوانی که از یک سو خبرنگاران و از سوی دیگر مطالباتی که از طرف جامعه وجود دارد.که بخش زیادی از آن به خاطر التهابات جامعه است و شرایط خاصی که وجود دارد.

بیماری و اخبار مربوط به کرونا از یک طرف ، مسائل مربوط به شهادت سردار سلیمانی ، سقوط هواپیمای اوکراینی ، زلزله و مواردی از این دست که در سال گذشته درگیر آن بودیم ما را دچار تنش کرده است.شاید اگر ما خبرنگاران تخصصی تری داشته باشیم، مثلا خبرنگار بحران داشته باشیم و برای هر حوزه تخصصی یک خبرنگار خاص داشته باشیم که در آن حوزه الزامات کار خودش را بداند و بر مبنای آن حرکت کند، نه تنها التهاب اجتماعی را می توانستیم تلطیف کنیم در عین حال می توانستیم منشا امید بخشی بیشتر به درون جامعه باشیم.کار خبرنگاری کار بسیار سخت و دشواری است و همیشه هم مورد سؤال است.

یک خبرنگار هرچقدر هم که تلاش کند هم از طرف مدیران رسانه ، هم از طرف مردم مورد سؤال واقع میشود و همه می گویند که منافع ما را ندیدید! در این میان گاهی ممکن است منافع مدیران و مردم باهم تعارض داشته باشد و اینجاست که بیشترین چالش ها به سمت خبرنگار جهت گیری می شود و بیشترین مشکلات برای خبرنگاران به وجود می آید.

نظر شما درباره حضور زنان در عرصه رسانه چیست؟ چرا این حضور کم رنگ دیده می شود؟

یکی از جدی ترین مسائلی که من فکر می کنم در حوزه رسانه در کشور ما وجود دارد این است که به رغم اینکه بدنه رسانه های خبری را زنان تشکیل می دهند ولی کمترین میزان حضور در حوزه های مدیریتی رسانه را دارند.

 

تعداد زنان دبیر سرویس انگشت شمار است، تعداد زنان سردبیر انگشت شمار است ، معاون خبر انگشت شمار است.جامعه رسانه ای هم تصویر کوچکی از جامعه بیرونی است. به رغم تمام تلاش هایی که در تعاملات مشترک بین زنان و مردان درون جامعه صورت می گیرد اما هنوز دستخوش چالش های موجود در درون جامعه هستیم و هنوز فرهنگ گذشته همچنان روی بدنه رسانه ای ما سنگینی می کند با توجه به اینکه حوزه رسانه حوزه پیشتازی است و از نظر سطح دانشی به عنوان نخبه گان جلودار هستند.بدنه رسانه ای نیازمند یک پالایش درونی است که باید مدیران ارشد در این زمینه گام بردارند و به زنان همکار خودشان در درون بدنه رسانه فرصت رشد بدهند.

 

می خواهم به همه خبرنگاران بگویم که بدانید صدای شما صدای جامعه است، صدای خبرنگاران صدای ضربان قلب حیات یک جامعه است. اگر واقعا می خواهید ببینید که یک جامعه زنده است ، یکی از اصلی ترین راه ها شنیدن خبرهایی است که منتشر می شود، خبرهایی که با قلم و انگشتان و ضبط صوت خبرنگاران است که در جامعه نشر پیدا می کند.

 

تلاش های خبرنگاران ممکنه آن طور که لایق هستند قدردانی نشود اما همیشه بدانند که بلندگوی صدای مردم و جامعه بودن کار هرکسی نیست و خبرنگاری شغل مقدسی است مثل معلمی.

معلمی که بدون اینکه حق و حقوقش دیده بشود همیشه در صدد نشر دانش است.شما هم درصدد بلند کردن پرچم حیات اجتماعی هستید و رساندن صدای جامعه هستید.

در واقع پژواک امید درون جامعه از بلندگوی خبرنگاران شنیده می شود و من مطمئنم خبرنگاران با توجه به ظرفیت ها و هنر و قلمی که دارند قادر هستند که ضمن طرح مسائل متفاوت درون جامعه با طرح راه حل ها و شیوایی و رسایی قلم شان راهی برای روشن شدن و حل مسائل پیدا کنند.

 

به نظر من رسانه ها خیلی خوب همکاری می کنند. من واقعا انتظار این همه حضور را در عرصه شهری نداشتم . اهمیت دادن رسانه به حوزه شهری بخصوص شهر تهران شاید در این دوره واقعا کم نظیر بوده است ، حداقل در دوره های گذشته شاهد این حمایت نبوده ایم ولی در این دوره که من خودم الان سه سال است که عضو شورا هستم خیلی حضور رسانه ها را فعالانه تر میبینم و به نظر من تحول چشمگیری در خبرنگاری حوزه شهری به وقوع پیوسته است که پیش از این ما شاهدش نبودیم یا حداقل کمتر شاهدش بودیم.

 

 

یکی از جدی ترین مسائلی که همواره برای خبرنگاران در تمام دنیا به خصوص کشور ما وجود دارد موضوع امنیت شغلی است.مهمتر از مسأله نازل بودن دستمزدهای کار خبرنگاری ، بحث امنیت شغلی است.مثلا اوایل که بحث کرونا به وجود آمده بود اعلام شد که روزنامه ها نسخه چاپی نخواهند داشت، درسته که سلامت جامعه بسیار مهم است اما متاسفانه باعث تعدیل نیرو و بیکار شدن تعداد زیادی از خبرنگاران شد.یا مثلا قیمت کاغذ بالا رفت دوباره بخش دیگری از خبرنگاران بیکار شدند.خبرنگاران همیشه در معرض ناامنی شغلی هستند و این موضوع کار خبرنگاری را بسیار پراسترس تر و دشوار تر و عمل کردن به رسالت خبرنگاری را با چالش های زیادی روبرو میکند.ضرورت دارد که مسئولان به این مسائل توجه بیشتری کنند.

من فکر میکنم جایی که بتواند در این خصوص گشایشگر باشد وزارت ارشاد است و تنها نهاد مسئول همین وزارتخانه است .

وزارت ارشاد باید تخصصی تر در حوزه خبرنگاران ورود پیدا کند چون کار خبرنگاران کار تخصصی است ، هرچقدر اهالی رسانه احساس امنیت بیشتری بکنند در انجام رسالتشان که آگاهی بخشی به جامعه است موفق تر عمل می کنند.

 

 

متاسفانه خیر...انقدر اهمیت این کار بالاست و می تواند مؤثر باشد برای گشایش بسیاری از چالش های موجود در درون کشور و یا حتی روابط بین الملل اما متاسفانه نه زاویه اش دیده شده ، نه قدر و اندازه اش سنجیده شده و نه در واقع جایگاهش معنادار شده است. این نه تنها در جامعه به عنوان یک فرهنگ جا نیفتاده است بلکه در میان مسئولین هم افراد زیادی با این حرفه آنطور که باید و شاید آشنا نیستند و این موضوع باید یکی از دغدغه های جدی باشد که در کنار موضوع امنیت شغلی اهالی رسانه را با چالش جدی روبرو کرده است.