تفاوت‌های جلیلی 96 با جلیلی 92

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، چه اصولگرایان بر روی قالیباف و یا هر فرد دیگری اجماع کنند و چه پراکنده پراکنده وارد انتخابات دوازدهم شوند، جلیلی پای ثابت این انتخابات است؛ حامیانش در حلقه پرتو و موسسه امام خمینی قم، او را اصلح‌تر از اصلح در بین زمین و آسمان می‌دانند؛ معتقدند جلیلی در انتخابات 92 با یکماه کار، 4 میلیون رای آورد؛ بنابراین حالا که دو سال است بر انتخابات متمرکز است قطعا سبد رایش چندین برابر شده است.

نگاهی به مواضع و کنش‌های اخیر جلیلی، حکایت از بلوغ سیاسی او دارد؛ دیگر همچون مرادش یعنی آیت‌الله مصباح، سیاست را عرصه فضیلت گرایی و تکلیف محوری نمی‌داند؛ او اندکی خردورزی و تعقل گرایی را هم چاشنی رفتارهای سیاسی اخیرش کرده است و به تجربه دریافته که کنش سیاسی باید معطوف به نتیجه دهی و اثربخشی باشد.  

پروژه برجام ستیزی جلیلی؛ از شهریور 94 تا آبان 95

تحلیل محتوا سخنرانی‌های دو سال اخیر جلیلی نشان می‌دهد که وجه غالب مخالفت‌های او با دولت مستقر، نقد برجام بوده است؛ جلیلی بواسطه حضور 6 ساله‌اش در مسند دبیری شورای عالی امنیت ملی و در اختیار داشتن پرونده هسته‌ای کشور، طبیعتا بر جزئیات برنامه هسته‌ای اشراف و احاطه داشت، لذا وقتی اخبار مرتبط با مذاکرات هسته‌ای در دولت یازدهم با یک تیم و تفکر جدید مخابره می‌شد، وی اوراق انتقادی خود را برای روز مبادا تدوین می کرد؛ روز مبادا جلیلی پس از انعقاد برجام بود؛ شهریور و مهرماه سال 94 که وی به همراه معاونش علی باقری و همچنین فریدون عباسی در کمیسیون برجام مجلس نهم به ریاست علیرضا زاکانی حاضر می‌شد تا مضامین فنی و سیاسی را با هم بیامیزد و بدین طریق برجام را دستمایه انتقاد به دولت کند.  

جلیلی از همان روز انعقاد برجام، منتقد این سند بود؛ حتی در رو‌زهایی که همفکران و همقطاران وی، نگاه معتدلی به برجام داشتند و آن را سندی متوازن می‌انگاشتند، جلیلی از برجام انتقادات تند و تیزی می‌کرد؛ او در دو سال گذشته به مدد تریبون‌های متکثری که در مجامع عمومی و دانشگاه‌ها در اختیارش گذاشته شده بارها لب به انتقاد از دولت و دستاوردش یعنی برجام گشوده است؛ جلیلی در همین سه ماه اخیر، در سخنرانی‌هایش در تهران، آمل، قرچک، سمنان، شیراز، کرمانشاه و کردستان، فقط و فقط از معایب و خسارت‌های برجام گفته بود؛ نه با مسکن مهر کاری داشت و نه با انرژی خورشیدی و مشکل آب سیستان...

 شیفت رویکردی هوشمندانه

اما اخیرا به طرز حیرت‌آوری، ترمز برجام ستیزی جناب جلیلی کشیده شده و او ترجیح داده، رویکرد مخالفت ورزانه خود با دولت را از کانال برجام به کانال مشکلات معیشتی و اقتصادی شیفت کند.

این شیفت رویکردی در مخالفت با دولت، دقیقا همان عاملی است که می‌شود با استناد به آن، رای به بلوغ سیاسی جلیلی داد؛ در روزها و هفته‌های اخیر که بواسطه تمدید داماتو، هجمه به برجام و برجامیان ذکر صبح و شام مخالفان دولت است، جناب جلیلی ترجیح داده است از بابهای دیگر به دولت هجمه آورد. او در دو سخنرانی اخیر خود یکی در جمع مدیران بسیجی و دیگری در جمع دانشجویان سیستانی کمتر از برجام سخن گفته و بیشتر به مواردی چون مسکن مهر و مشکلات زیست محیطی و معیشتی پرداخته است.

در واقع جلیلی و تیم انتخاباتی‌اش به این نتیجه رسیده‌اند که با وجود این همه داوطلب صف کشیده هجمه به برجام از قالیباف گرفته تا حتی برخی اصلاح طلبان، دیگر نیازی نیست وقت و انرژی خود را صرف برجام ستیزی کنند؛ از اینرو به حوزه‌های دیگر می‌پردازند.

جلیلی و مشاورانش نیک می‌دانند که برچسب عناد با برجام بر پیشانی آنها حک شده است و در فضای عمومی، سیاسی و رسانه‌ای جامعه با نام آوانگاردهای ضدیت با برجام شناخته می‌شوند؛ از اینرو دیگر از گذاشتن تخم مرغ‌های انتخاباتی خود در سبد برجام ستیزی اجتناب می کنند و به موارد دیگر که در معیشت مردم ملموس تر است می پردازند.این همان نقطه افتراق جلیلی بالغ شده در فضای سیاسی با افرادی همچون قالیباف است که همچنان در یافتن یک موضع و گفتمان ثابت، اندر خم کوچه سرگردانی است.

طرح شعار تغییر و انتقاد از وضع موجود، مولفه دیگری است که می‌تواند سنبه جلیلی را در انتخابات پیش‌رو پرزورتر کند؛ این مزیتی است که امثال قالیباف هم از آن بهره مندند، با این تفاوت که آرای قالیباف به سبب همان سیالیت مواضع در بدنه اجتماعی اصولگرایان ریزش داشته و به سبد رای یک فرد ثابت قدم تر در مواضع به نام جلیلی واریز شده است.  

بی شک جلیلی در انتخابات پیش‌رو تنها به حمایت‌های علامه مصباح اکتفاء نمی‌کند؛ به نظر می‌رسد او عطای "اصلح بودن" را به لقایش بخشیده است؛ جلیلی 96 می خواهد "مقبول" باشد. اصلاح طلبان و حامیان دولت باید او را جدی‌تر بگیرند.

گزارش از حسین سلمانی