برادر آیت الله هاشمی رفسنجانی : احمدی‌نژاد حق کاندیداتوری در سال۱۴۰۰ را دارد/ ملاک تایید صلاحیت ها در شورای نگهبان "شایسته سالاری" نبوده و نیست
محمد هاشمی، برادر آیت الله هاشمی و عضو پیشین مجمع تشخیص می‌گوید: شورای نگهبان در امر نظارت استصوابی سابقه خوبی ندارد . واقعیت امر این است که شورای نگهبان در بررسی صلاحیت افراد از معیار خاصی که برآمده از «شایسته سالاری» باشد تبعیت نمی‌کند. این رفتار شورای نگهبان مختص به یک انتخابات نبوده و در چندین انتخابات دیگر نیز نمود داشته است.
خیمه انتخاباتی برخی چهره ها که برای انتخابات ۱۴۰۰ خیز برداشته اند برپا شده است و چراغ خاموش فعالیت ها را کلید زده اند، در این میان اصلاح طلبان همچنان در بیم و امید تایید صلاحیت شدن کاندیدا هستند و هنوز تکلیف خود با انتخابات پیش رو را مشخص نکرده اند.
متن گفت و گو با محمد هاشمی رفسنجانی در ذیل آمده است:
*****
*آقای هاشمی! در فاصله ای که تا انتخابات ریاست جمهوری آینده باقیمانده تحرکات چهره ها و برخی طیف های سیاسی از مدتی قبل کلید کرده است و حتی خبرها حکایت از فعال شدن برخی ستادهای انتخاباتی هم دارد. پیش بینی شما از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ چیست، فکر می کنید شاهد حضور چهره‌های جدیدی در عرصه انتخابات خواهیم بود؟
بنده به این دلیل که رابطه‌ای با احزاب و جناح‌های سیاسی ندارم، نمی‌توانم در خصوص تصمیم آنها برای به میدان فرستادن افراد مختلف به انتخابات اظهار نظر کنم.
*به نظر می رسد طیف های سیاسی معمولا روی کاندیداهایی سرمایه گذاری می کنند که مطمئن باشند از فیترهای نظارتی شورای نگهبان رد می شوند و یک دلیل اینکه هر دوره چهره های تکراری در صحنه رقابت حضور دارند و ظهور و بروز چهره های جدید کمتر است شاید همین باشد و ....
ببینید شورای نگهبان نسبت به اصولگرایان سخت‌گیری نمی‌کند و تا کنون این جناح هر فردی را که اراده کرده، توانسته از سد شورای نگهبان عبور دهد. حساسیت شورای نگهبان بر روی چهره‌های جریان «اعتدال» و یا «اصلاح طلب» بسیار بیشتر بوده است.
در انتخابات اسفندماه گذشته مردم مشاهده کردند که بخشی از نامزدهای انتخاباتی نزدیک به تفکر اصلاح طلبان و یا اعتدال گرایان نتوانستند از سوی شورای نگهبان مجوز ورود به عرصه انتخابات را بگیرند، اما این موضوع برای کاندیداهای جناح مقابل به این شکل پیش نرفت.
*به انتخابات اسفندماه اشاره کردید. در این انتخابات یک کاهش مشارکت را تجربه کردیم که نمونه آن پیشتر رخ نداده بود، پیش بینی شما از میزان مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ چیست و الزامات افزایش مشارکت؟
تجربه برگزاری انتخابات در کشور ما نشان می‌دهد؛ هر زمان که انتخابات به سمت رقابتی شدن حرکت کرده، مردم نیز برای حضور در پای صندوق‌های رأی تمایل بیشتری از خود نشان داده‌اند. یک انتخابات رقابتی، آن هم در سطح ریاست جمهوری زمانی رقم می‌خورد که عیار کاندیداها هم وزن جایگاهی همچون ریاست دولت باشد. یعنی اینطور نباشد که یک سری چهره ناشناخته در کنار افرادی که توانایی میدیریت کشور را دارند به رقابت بپردازند.
*چگونه می‌توان چنین انتخاباتی را برگزار کرد؟
بنده معتقدم نباید ساختار انتخابات مهندسی شود. یعنی شورای نگهبان باید طی یک فرایند دقیق اجازه ورود افراد کاربلد به صحنه را بدهد. زیرا مردم زمانی که حس کنند با وجود رأی دادن و یا عدم مشارکت آنها، شخص موردنظر یک جریان خاص توفیق حاصل خواهد کرد؛ نسبت به تعیین سرنوشت خود بی میل می‌شوند.
انتخابات اسفندماه یک نمونه بارز در تشخیص ملاک مردم برای مشارکت در پای صندوق‌های رأی است. مردم زمانی که در مواجهه با لیست‌های انتخاباتی قرار گرفته و از روند تایید صلاحیت‌ها مطلع شدند، به این نتیجه رسیدند که خواه ناخواه نتیجه انتخابات از پیش مشخص است و حتی در این فضا بسیاری از کسانی که اصل را بر مشارکت در انتخابات می‌دانستند؛ نسبت به شرکت در انتخابات ابراز تمایل نکردند.
*برخی از صاحبنظران در حوزه سیاست هشدار می‌دهند که در فضای عدم مشارکت مردم در انتخابات، احتمال ظهور برخی از «شومن» ها و یا افرادی که با شعارهای عوام فریبانه کار خود را به پیش می‌برند، وجود دارد. به نظر شما این خطر برای انتخابات ۱۴۰۰ متصور است؟
بنده در خصوص هیچ یک از فعالان سیاسی چنین واژه‌هایی را به کار نمی‌برم و معتقدم هر فردی در ذیل قانون اساسی جمهوری اسلامی حق شرکت در انتخابات، و عرضه برای کسب رأی دارد. حتما فردی که جسارت حضور در انتخابات را پیدا می‌کند، بر اساس یک اندیشه و برنامه پا به عرصه می‌گذارد. مردم نیز بعد از چهل سال و شرکت در چندین انتخابات به درجه‌ای از بینش سیاسی رسیده‌اند که در مواجهه با «برنامه» و «شعارها»، بهترین را انتخاب کنند.
*بر اساس سخن شما، آقای احمدی نژاد هم حق دارد در انتخابات به عنوان کاندیدا حضور پیدا کند و...
بله! نه تنها ایشان، بلکه هرکسی که قانون اساسی او را تایید می‌کند، حق حضور در انتخابات را دارد. البته باید توجه داشت، قانون اساسی بحث نظارت استصوابی را به شورای نگهبان داده و این شورا نیز باید در بحث بررسی صلاحیت افراد عواملی مختلفی را مدنظر قرار بدهد.
متاسفانه شورای نگهبان در این بخش دقیق عمل نکرده و شاهد بودیم که در یک دوره فردی مانند آیت الله هاشمی رفسنجانی به بهانه‌های مختلف رد صلاحیت می‌شود و افراد دیگری به تایید این شورا می‌رسند. واقعیت امر این است که شورای نگهبان در بررسی صلاحیت افراد از معیار خاصی که برآمده از «شایسته سالاری» باشد تبعیت نمی‌کند. این رفتار شورای نگهبان مختص به یک انتخابات نبوده و در چندین انتخابات دیگر نیز نمود داشته است.
*آقای هاشمی با این پیش فرضی که در نوع نظارت شورای نگهبان گفتید این احتمال وجود دارد که جریان اعتدال و اصلاحات به طور کل از شرکت در انتخابات کنار بکشد؟
بنده قبلا هم عرض کردم به این دلیل که ارتباطی با اصلاح طلبان ندارم، در جریان تصمیمات آنها نیز نیستم. باید ببینیم چه پیش خواهد آمد...
*اساسا فکر می‌کنید عقب نشینی یک جریان سیاسی برای حضور انتخابات تاکتیک مناسبی باشد؟
رخدادهای سیاسی در ایران در یکسال باقی مانده تا انتخابات ۱۴۰۰ معلول عوامل گسترده‌ای است و هر تحلیلی در این خصوص نیز مبتنی بر حدس و گمان خواهد بود؛ به همین دلیل من در خصوص این دست از سوالات اظهار نظر نمی‌کنم.
باید توجه داشته باشیم همین موضوع بیماری «کرونا» و شرایط کنونی کشور به خصوص در بحث اقتصاد از جمله عواملی هستند که بشدت بر روی انتخابات سال آینده و روند پیش رو تاثیر دارند و از هم اکنون نمی‌توان در خصوص وقایع انتخابات ۱۴۰۰ به راحتی صحبت کرد.
