احتمال درگیری نظامی ایران و آمریکا در پی ترور سردار سلیمانی چقدر است؟

به گزارش دیده بان ایران، ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به نحوی دراماتیک باعث تشدید تنش‌ها و بحران‌های خاورمیانه و خلیج فارس و البته تنش‌های تاکنون کنترل شده بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا خواهد شد و وضعیت خطرناک این منطقه‌ متشنج را بحرانی‌تر و خطرناک‌تر خواهد کرد. در واقع تشدید تنش‌ها را می‌توان مهم‌ترین پیامد این اتفاق دانست.

در حقیقت می‌توان انتظار اقداماتی تلافی‌جویانه را از دو طرف درگیری‌ها داشت. زنجیره‌ای از اقدامات پاسخ‌ها، کنش‌ها و واکنش‌ها و اقدامات تلافی‌جویانه که می‌توانند باعث شوند تا دو کشور به یک رویارویی مستقیم نزدیک شوند. این اتفاق آینده واشنگتن را نیز در عراق می‌تواند زیر سؤال ببرد و استراتژی پرزیدنت ترامپ برای منطقه (البته اگر استراتژی مشخصی وجود داشته باشد) مانند گذشته آزمایش خواهد شد.

فیلیپ گوردون که در دولت اوباما هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه و خلیج فارس در کاخ سفید برای بود، این اتفاق را چیزی در مایه‌های اعلام جنگ آمریکایی‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران توصیف کرد.

سردار سلیمانی برای واشنگتن یک دشمن درجه یک بود و آمریکایی‌ها او را متهم به برنامه‌ریزی عملیات زیادی علیه منافع‌شان می‌کردند. سردار اما در خود ایران محبوب بود  و از نظر عملی علیه کارزار گسترده فشارها و تحریم‌های تحمیل‌شده توسط آمریکا بر عهده داشت. در این میان نکته تعجب‌آور این نیست که سردار سلیمانی چرا مهم‌ترین هدف رئیس جمهور ترامپ بوده، بلکه این موضوع است که چرا ایالات متحده باید در شرایط حال حاضر به وی حمله کند.

آمریکا اخیرا در مجموعه‌ای از حملات موشکی به پایگاه‌های آمریکایی در عراق به سرزنش تهران پرداخته بود. در آن حملات یک پیمانکار غیرنظامی آمریکا کشته شد. اما پیش از آن نیز آمریکا مواردی مانند حمله به تانکرهای نفت در خلیج فارس، سقوط یک فروند هواپیمای بدون سرنشین آمریکا و حتی حمله بزرگ علیه تاسیسات نفتی عربستان سعودی را به ایران منتسب کرده بود، اما در قبال همه آن‌ها واکنش مستقیم نشان نداده بود.

در مورد حملات موشکی علیه پایگاه‌های آمریکا در عراق، پنتاگون پیش‌تر نیز علیه شبه‌نظامیان طرفدار ایران که گفته می‌شد عامل آن حملات بوده‌اند، واکنش نشان داده بود- که این امر به حمله به سفارتخانه آمریکا در بغداد انجامید.

پنتاگون در توضیح چرایی تصمیم به ترور سردار سلیمانی نه تنها بر اقدامات گذشته خود متمرکز شده، بلکه تأکید کرده که این حمله به عنوان یک تهاجم بازدارنده و یک اقدام قاطع دفاعی در نظر گرفته شده است. در بیانیه پنتاگون ، ژنرال قاسم سلیمانی «بطور جدی در حال برنامه‌ریزی و طراحی برنامه‌هایی برای حمله به دیپلمات‌ها وکارکنان آمریکایی در عراق و سراسر منطقه بوده است».

این‌که شهادت سردار سلیمانی چه عواقبی به دنبال خواهد داشت، یک پرسش بزرگ است. پرزیدنت ترامپ باید امیدوار باشد که این اقدام نمایشی باعث ترس جمهوری اسلامی ایران شده و موقعیت این کشور را در منطقه تضعیف کند. ترامپ با این اقدام هم‌چنین می‌خواهد به متحدانی چون اسرائیل و عربستان سعودی در این منطقه به طور فزاینده‌ای ناآرام ثابت کند که ایالات متحده هنوز توانایی بازدارندگی دارد. با این حال تقریباً غیرقابل تصور است که فکر کنیم ترور سردار سلیمانی بدون یک واکنش مستحکم از سوی جمهوری اسلامی ایران خواهد ماند، حتی اگر این واکنش مستقیم فوری و ناگهانی نباشد.

آیا جمهوری اسلامی ایران در واکنش پایگاه‌های سربازان آمریکایی را در عراق مورد هدف قرار خواهد داد؟

بیش از پنج هزار نیروی آمریکایی در عراق اهداف بالقوه خوبی برای جمهوری اسلامی ایران هستند. اهدافی که در گذشته مورد حمله قرار گرفته‌اند، این امر تنش در خلیج فارس را بیشتر خواهد کرد. جای تعجب نیست که اولین تأثیر این ترور افزایش ناگهانی قیمت نفت بود.

ایالات متحده و متحدانش بی‌تردید به دنبال دفاع خواهند بود. واشنگتن قبلاً تعداد محافظین سفارتخانه خود در بغداد را بیشتر کرده و به تقویت مواضع این افراد پرداخته است. بعید نیست متعاقب قتل سردار سلیمانی، در صورت لزوم رد پای نظامی آمریکا  در منطقه به سرعت افزایش پیدا کند.

البته به همان اندازه هم ممکن است که واکنش جمهوری اسلامی ایران به نوعی نامتقارن باشد- و به عبارتی بهتر فقط حمله به خاطر حمله نباشد. این ممکن است پشتیبانی گسترده‌ای را در منطقه در پی داشته باشد، به‌خصوص از طریق همان گروه‌های متحد و نزدیکی که سردار سلیمانی سرمایه‌گذاری و ایجاد کرده است.

به عنوان مثال جمهوری اسلامی ایران می‌تواند محاصره سفارت ایالات متحده در بغداد را تجدید کند، دولت عراق را در موقعیتی دشوار قرار دهد و استقرار ایالات متحده در آن کشور را زیر سوال ببرد. این امر می‌تواند تظاهرات‌های گوناگونی را در جاهای دیگر ایجاد کند.

آیا ایران می‌تواند با تحریک منتقدینش حملات بیشتری را به سفارت آمریکا در بغداد، مانند آن‌چه در اوایل این هفته رخ داد، باعث شود؟

حمله به فرمانده نیروی قدس نمایشی از اطلاعات ارتش آمریکا بود و بی‌تردید دولت‌های منطقه به‌خصوص عربستان سعودی و اسرائیل برای فقدان وی سوگوار نخواهند شد. اما آیا این کار عاقلانه‌ترین کاری بود که رئیس جمهور ترامپ انجام داد؟ اقدامی که بی‌شک باعث تشدید اوضاع خطرناک در منطقه‌ای شده که قبلا هم به خودی خود متشنج و سرشار از خشونت بود. در این بین جمهوری اسلامی ایران هم قسم خورده که انتقام خواهد گرفت و این اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد و درگیری بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا را که تاکنون جنگی در سایه بود شدت و گسترش خواهد داد.

پنتاگون تا چه حدی برای مقابله با عواقب اجتناب‌ناپذیر این حمله آماده است؟ و این حمله در مورد استراتژی کلی ترامپ در منطقه چه می گوید؟ آیا چیزی در این بین تغییر کرده است؟ آیا ترامپ تحملش را در قبال اقدامات و عملیات جمهوری اسلامی ایران از دست داده است؟ و یا این عملیات فقط و فقط تلاش پرزیدنت آمریکا برای از بین بردن مردی بود که به باور او مرد بدی بود؟!/ شفقنا به نقل از BBCWORLD NEWS