امیرعبداللهیان: باب گفت‌وگو با سعودی باز است

ارزیابی شما درباره سفر وزیرخارجه عمان به ایران به چه نحو است؟

امیرعبداللهیان: سلطنت عمان و وزیر خارجه این کشور همواره تلاش هایی را برای توسعه همکاری های دوجانبه دارند و عمان همواره تلاش کرده رفتار حکیمانه، متعادل و متوازنی برای تنظیم روابط منطقه ای کشورهای مختلف عربی با جمهوری اسلامی ایران و با سایر کشورهای اسلامی در منطقه داشته باشد.

آقای بن علوی به طور طبیعی یکی از ماموریت های اصلی اش در راستای دیدارهای نوبه ای و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی ایران در حوزه روابط دوجانبه است اما وی همواره راجع به مسائل منطقه ای و بین المللی، موضوعاتی چون ایران و برجام و کمک به کاهش تنش ها در منطقه همواره دارای ابتکارات و پیشنهاداتی هستند. من هنوز از جزئیات پیشنهادات وی در مورد منطقه اطلاعی ندارم اما اقای بن علوی در موضوع گفتگوهای ایرانی-عربی و کاهش تشنج و تنش همواره در سفرهایشان از جمله در سفر اخیر دارای ایده های مثبت و سازنده ای بودند.

آیا اقداماتی از سوی کشورهای مختلف برای میانجی گری در منطقه صورت گرفته است؟

امیرعبداللهیان: من فکر می‌کنم ضمن اینکه به اقدامات سازنده و خیرخواهانه برخی دوستان منطقه ای احترام می‌گذاریم، تهران و ریاض این ظرفیت را دارند که به طور مستقیم با هم گفتگو کنند منتها در سالهای اخیر جمهوری اسلامی ایران در طرف مثبت و سازنده تحولات منطقه ای قدم برداشته و متاسفانه عربستان سعودی در طرف غیر سازنده، تحریک آمیز و تشنج آفرین منطقه نقش آفرینی کرده است ایران همواره باب گفتگو و بازگشت به روابط عادی با سعودی را باز گذاشته است این سعودی ها هستند که باید انتخاب کنند، اما در عین حال از هرگونه پیشنهاد دوستانمان در منطقه برای تقویت گفتگوهای منطقه ای استقبال کرده ایم.

آقای ظریف هم چه در سفرشان به عراق چه در گفتگوهایشان با کشورهای حوزه خلیج فارس ، کشورهای عربی و اروپایی همواره از این آمادگی سخن گفتند. آمادگی ما برای گفتگو و همکاری منطقه ای ، برای تعهد جمعی منطقه ای هماره امادگی کاملی بوده و ما این را به نفع صلح و ثبات و امنیت منطقه می دانیم و امیدواریم عربستان سعودی به نقش غیرسازنده خود در قبال تحولات منطقه پایان دهد.

سفر عبدالمهدی به ایران چه دستاوردهایی داشت؟

امیرعبداللهیان: در سفری که چند ماه پیش به عراق داشتم از نزدیک شاهد بودم که اقدامات بسیار گسترده ای را برای توسعه شرایط اقتصادی، اجتماعی، بازسازی عراق پس از داعش به عمل اورده و یکی از محورهای اصلی مذاکره آقای دکتر عادل عبدالمهدی با همتای ایرانی حول مسائل مربوط به توسعه هر چه بیشتر همکاری های دو کشور بوده است. دوستان ما در عراق از حدود 5 ماه پیش ابتکاری را ابتدا در سطح روسای پارلمان ها آغاز کردند؛ نشستی را تحت عنوان "نشست روسای پارلمان های کشورهای همسایه عراق" در بغداد برگزار کردند و در آن نشست توصیه شد که نشستی در سطح بالاتر در عراق برگزار شود لذا آنچه دکترعادل عبدالمهدی در این سفرش دنبال می‌کند اقداماتی است در راستای تقویت روابط عراق با همسایگانش و نتیجه آن می‌تواند به تقویت روابط منطقه ای و صلح و ثبات کمک کند.

آیا هدف از این سفر آغاز حوار ایرانی - عربی بوده است؟

امیرعبداللهیان: من موافق کاربرد واژه حوار ایرانی عربی نیستم، ایران با همه جهان عرب و جهان اسلام حوار، گفتگو و تعامل دارد. قصد شما و قصد کسانی که می‌گویند حوار ایرانی - عربی در واقع حوار ایرانی - سعودی است. اما اینکه آیا دوستان ما در عراق از ایده گفتگوهای ایرانی سعودی استقبال می‌کنند یا نه؟ حتما استقبال می‌کنند و همواره تلاش می‌کنند مقامات عراق در سطوح سیاسی و پارلمانی تا ابتکارات سازنده ای برای تقویت گفتگوهای منطقه ای از جمله گفتگوهای ایرانی سعودی داشته باشند اما تا این لحظه علی رغم تحولات سریع در منطقه هنوز شاهد رفتار و سیگنال مثبتی از طرف عربستان سعودی نیستیم و امیدواریم سعودی ها در مسیر سازنده و کمک به تقویت نه فقط گفتگوی منطقه ای بلکه همکاری جدی منطقه ای برای کمک به امنیت همه منطقه گام بردارند.

عراق نیازمند روابط قوی با همه همسایگان خودش است این روابط امروز با ایران یک روابط قوی و مستحکم هست اما لازم است که با سایر کشورها از جمله کویت، ترکیه، اردن و عربستان سعودی این روابط توسعه پیدا بکند و در یک شرایط پایداری قرار بگیرد بالاخره برای هیچ کس در داخل عراق و منطقه پوشیده نیست که عربستان سعودی در سال های گذشته در پشت جریانات تروریستی در تحولات عراق قرار داشت و امروز عربستان این فرصت را دارد که انتخاب بکند آیا همچنان می خواهد از ناامنی بی ثباتی و تروریست ها در عراق حمایت بکند یا می خواهد روش خودش را تغییر بدهد، ما نشانه هایی را در عراق می بینیم که سعودی ها از حمایتشان از تروریست ها و جریانات افراطی در عراق نتیجه ای نگرفتند و رویکردشان برای بازگشایی سفارت و توسعه روابط نشان دهنده این است که نگرش سعودی در قبال عراق در حال تغییر است و امیدواریم این تغییر نگرش را در قبال کل منطقه از طرف عربستان سعودی شاهد باشیم.

سفر هیاتی از حماس به ایران چه پیام هایی داشت؟

امیرعبداللهیان: اولا دارای معنای خیلی خاص هست و این پیام قوی را با صدای بلند جمهوری اسلامی ایران به دنیا می دهد که جمهوری اسلامی ایران علی رغم فشارها با صدای بلند به حمایت خودش از مردم مظلوم فلسطین از قدس و آزادی قدس ادامه خواهد داد ثانیا، دیدار این هیئت با برخی از مقامات ایران به ویژه با امام خامنه ای خود نشان دهنده این است که ما در عالی ترین سطح به حمایت های خودمان و در واقع به سیاست های حمایتی خودمان از فلسطین و آزادی قدس ادامه می دهیم در حالی که آمریکایی ها با صهیونیست ها تلاش زیادی می کنند که بگویند ما در قالب طرح به اصطلاح معامله قرن یا صفقة القرن به دنبال این هستیم که شرایط منطقه را تغییر بدهیم این سفر خود نشان دهنده این است که جمهوری اسلامی ایران و گروه های مقاومت فلسطینی خیلی تحت تاثیر این بازی های سیاسی آمریکا و صهیونیست ها قرار ندارند و بر هیچ کس پوشیده نیست که تهران به حمایت های خودش از مقاومت ادامه خواهد داد و صهیونیست هایی که خیلی گستاخانه این روزها عمل می کنند این پیام را باید دریافت بکنند که زمان برای نتانیاهو و زمان برای ادامه سیاست های تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی رو به پایان است و طرحی چون طرح به اصطلاح معامله قرن در کنار سایر طرح های آمریکایی در گورستان کاخ سفید دفن خواهد شد.

ارزیابی شما از اقدامات حکومت آل خلیفه علیه مردم کشور بحرین چیست؟

امیرعبداللهیان: من در سال های اخیر شاید قبل از 10 سال پیش سفیر ایران در بحرین بودم، ارتباط نزدیکی با بخش های مختلف بحرین از جمله آل خلیفه و حاکمان در آن کشور داشتم اولا واقعا خیلی متعجبم و متاسفم که مداخلات خارجی باعث شده آل خلیفه نتواند در کشورش اعمال حاکمیت بکند، ثانیا بی توجهی آل خلیفه به مطالبات مردم باعث شده شکاف بزرگی بین مردم و حاکمیت ایجاد شود، ثالثا بسیار بسیار متاسفم از اینکه امروز آل خلیفه ، بحرین را به آزمایشگاه سیاست های کثیف صهیونیست ها تبدیل می کند یعنی آمریکایی ها و لابی صهیونیست ها این روزها هر موضوعی را که می خواهند تست بکنند ، در این کشور تست می کنند؛ بحرین را و آل خلیفه را به آزمایشگاه سیاست های کثیف آمریکایی صهیونیستی تبدیل کرده اند. هیچ کشوری در منطقه حاضر نمی شود میزبان یک اجلاس مساله داری مثل اجلاس اقتصادی معامله قرن بشود اما تحمیل می کنند به آل خلیفه در بحرین که این اجلاس را برگزار کند، تحمیل می کنند به بحرین که هیاتی را به تل آویو بفرستد، این ها همه به دلیل این است که حاکمیت در بحرین دچار بحران جدی است، بحران مانع از این شده است که بتوانند تصمیماتی در تراز مصالح وطنی کشورشان بگیرند و بحرین تبدیل شده به یک جزیره اسرائیلی و یا تبدیل شده به یک ازمایشگاه برای تست کردن و آزمایش کردن سیاست های کثیف اسرائیلی صهیونیستی.

من واقعا متاسف هستم به خاطر این که آل خلیفه به جای اینکه با مردم خودش آشتی بکند این روزها با رژیم اشغالگر قدس آشتی می کند و نتیجه اش این است که رفتارهای خشم آلود و غضبناکی را علیه مردمی که حداقل ها را مطالبه می کنند، اعمال می کند و شعارشان این است که در کنار صندوق های رای پارلمانی و نه رای به رئیس حکومت، هر بحرینی حق یک رای داشته باشد. کمترین سطح توقعات خودشان را دارند و جوانانی که چنین مطالبه ای را با روش های دموکراتیک در داخل بحرین دنبال می کنند محکوم به اعدام می شوند و هیچ یک از مدافعان حقوق بشری مثل انگلیس و امریکا هم که نقش فعال و مداخلات گسترده در داخل بحرین دارند نسبت به چنین جنایاتی در داخل بحرین هشدار نمی دهند.

این مساله  نشان دهنده این است که دموکراسی در بحرین مرده است و اعدام جوانان و نوجوانان در بحرین مورد اعتراض هیچ یک از مدافعین انگلیسی و آمریکایی قرار نمی گیرد. بحران در این کشور بسیار جدی است و گفت و گوی دولت و معارضه می تواند بحرین را از این بحران خارج کند.

اقدامات اخیر ایران در خلیج فارس مانند ساقط کردن پهپاد آمریکایی چه پیامی برای کشور های همسایه دارد؟

امیرعبداللهیان: ترامپ سیاست های متعارض و بسیار غلطی را در منطقه ما و به خصوص در حوزه خلیج فارس در هفته های اخیر در دستور کار خود قرار داده است با اظهار نظرها، سیاست های غلط ، با اعزام نیروهای نظامی به منطقه ، با روانه کردن برخی ناوها به منطقه ، تنش را در خلیج فارس به حد اعلا بالا برد و منطقه را برای شعله ور شدن آماده کرد و بعد ترامپ تلاش کرد تا مانع شعله ور شدن منطقه شود ولی کنترل از دستش خارج شد. ولی جمهوری اسلامی ایران با حکمت و آرامش و با قدرت رفتار آمریکا را نظاره کرد و وقتی دید آمریکا از خط قرمز یعنی از حریم آب های بین المللی عبور کرد و وارد حریم هوایی ایران شد، بدون هیچ تعارفی پهپاد جاسوسی آمریکایی را هدف قرار داد.

طبعا همین پاسخ را انگلیس زمانی که نفتکش ما را توقیف کرد، دریافت کرد و پیام دقیق این دو اقدام این است که هر گونه تعرض به جمهوری اسلامی ایران با پاسخی قوی مواجه خواهد شد، پاسخی که تا الان ما به هر دو مساله داده ایم، پاسخ بسیار ملایمی بوده است. پاسخ های قوی در راه است و در آینده اگر آمریکا و انگلیس سیاست های غلط خود را در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران و امنیت خلیج فارس اصلاح نکنند حتما اتفاق خواهد افتاد.

آیا توقیف نفتکش بریتانیایی پاسخ به توقف نفتکش ایرانی بود؟

امیرعبداللهیان: اولا در دنیای سیاست هر اقدامی و هر کنش و واکنشی معنای خاص خودش را دارد، ثانیا وقتی انگلیسی ها چنین رفتار غیر قانونی را با نفتکش ایرانی انجام می دهند حتما باید انتظار داشته باشند که ایران پاسخ قانونی محکمی به آنها بدهد.

شاهد تغییرات در سیاست امارات بودیم؛ نظر شما در مورد عقب نشینی امارات از جنگ با یمن چیست؟

امیرعبداللهیان: ما از ابتدا مخالف تجاوز عربستان سعودی و امارات به یمن بودیم، من زمانی که معاون وزیر خارجه در دولت آقای روحانی بودم بارها با آقای قرقاش و وزیر خارجه امارات در ابوظبی و در دبی گفت و گو داشتم و همواره با آنها می گفتم ورود امارات به جنگ علیه یمن یک اقدام غیر حکیمانه است و یمن حتما راه حل نظامی ندارد و باید به راه حل سیاسی برگردد. خوشحالیم که اماراتی ها در هفته های اخیر در حال تجدید نظر در مورد حضور نظامی در یمن هستند و این را نشانه مثبتی می بینیم و امیدوار هستم بتوانند سیاست درستی اتخاذ کنند و قبل از اینکه هزینه های سنگین تری بابت تجاوز و جنگ علیه یمن متوجه امارت شود خروج نیروهایشان را سرعت ببخشند و حاکمیت و تمامیت ارضی یمن را محترم بشمارند این به نفع کل منطقه و امارات خواهد بود و امیدواریم عربستان سعودی در مسیر درست قرار بگیرد و به تجاوزات روزانه خود علیه غیر نظامیان، زنان و کودکان یمن پایان دهند.

بریتانیا می گوید ایران قول داده است که به سوریه نفت ارسال نکند و ایران هم گفته به سوریه نفت ارسال نکرده است، چرا ایران رسما این موضوع را اعلام نمی کند؟

امیرعبداللهیان: مایلم اول به این نکته اشاره کنم که ما برای ارسال نفت به سوریه مسیر دیگری هم داریم، ثانیا هیچ ارتباطی به بریتانیا ندارد که نفت ایران به کدام مقصد می رود؛ به سوی سوریه یا به سوی کشور دیگری می رود، این یک تصمیم حاکمیتی در ایران است و ما اگر لازم بدانیم تا به سوریه هم نفت صادر کنیم حتما این کار را از هر مسیری انجام خواهیم داد به این دلیل که می خواهیم به یک متحد سیاسی کمک کنیم. اما مشکل بریتانیا فراتر از اینها است، آنها دنبال بهانه های سیاسی هستند و می خواهد به سیاست اعمال فشار حداکثری و تحریم های آمریکایی ها کمک کنند تا از آنها امتیاز بگیرند حتی اگر ایران اعلام کند نفت به سوریه نمی رود که اعلام هم شده است. طبیعی است که رفتار انگلیسی ها با هدف تشدید شرایط علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است، انگلیسی ها با اتفاقی که در تنگه هرمز افتاد پاسخ بسیار ملایمی دریافت کردند اما این شروع اقداماتی است که ایران در مقابل اقدام غیر قانونی نفتکش انگلیسی انجام داده است و اگر آنها عاقلانه برخورد نکنند این می تواند استمرار داشته باشد.

به سوریه و لبنان سفر داشتید و با بشار اسد و سید حسن نصرالله دیدار داشتید نتایج این دیدار چه بوده است؟

امیرعبداللهیان: در هر دو کشور با گروه های مقاومت فلسطینی و گروه های سیاسی فلسطینی گفت و گو و دیدار داشتم؛ چه در مورد معامله قرن و چه در مورد اقداماتی که رژیم صهیونیستی و آمریکایی ها انجام می دهند دیدگاه ها و ابتکارهای محکم و تاثیر گذاری در دفاع از حقوق مردم فلسطین داشته اند.

در دمشق در دیدار با آقای بشار اسد شنیدم که ایشان بسیار جدی است تا آخرین مقرهای ترویست ها در سوریه باید برچیده شود از جمله در ادلب؛ دولت سوریه خود را آماده می کند هم در سطح سیاسی و امنیتی و هم نظامی اقدامات جدی در این مورد انجام دهند.

آنها در حال فراهم کردن زمینه های خوبی برای بازگشت آوارگان هستند، هر چند بعضی از کشورهای خارجی مانع بازگشت داوطلبانه آوارگان به سوریه می شوند و همچنین سوریه خود را آماده می کند تا در ماه های آینده انتخابات مجلس شعب سوریه در زمان مقرر برگزار شود.

در لبنان هم در دیدار با سید حسن نصر الله هم در مورد موضوعات منطقه ای هم موضوعات بین المللی و آمادگی کامل حزب الله و مقاومت در لبنان برای پاسخ کوبنده به هر گونه حرکت تنش زا و تجاوزکارانه اسرائیل غاصب علیه لبنان حرف های بسیار دقیق و امیدوار کننده ایی شنیده ام./ ایسنا