طرح استانی شدن انتخابات می تواند به نزاع های قومی و قبیله ای پایان بخشد /انتخابات ایران، گرفتار معضل پیچیده "نظارت استصوابی" است / با اجرای این طرح با کاهش مشارکت مردم در کلانشهرها در انتخابات مواجه خواهیم بود

دیده بان ایران: طرح استانی شدن انتخابات مجلس، یکی از مهم‌ترین موضوعات بحث برانگیز یک دهه اخیر مجلس شورای اسلامی بوده است. این موضوع که برای نخستین بار در سال 1378 مطرح شد، در سیر ادوار قانونگذاری پنجم، ششم، هفتم و هشتم با انتقادات و واکنش‌های مختلفی از جانب نمایندگان جناح‌های مختلف روبه ‌رو شده است و در کشاکش این واکنش‌ها و انتقادات، با گذشت دوازده سال از نخستین سال ارائه آن در مجلس شورای اسلامی، تاکنون نتوانسته است از مرحله طرح فراتر رود و به قانون تبدیل شود.

سرانجام نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی یکشنبه هفته گذشته  پارلمان درخواست یک فوریت طرح استانی شدن حوزه‌های انتخابیه انتخابات مجلس شورای اسلامی را به تصویب رساندند.

از سویی دیگر؛ اصغر سلیمی، سخنگوی کمیسیون شوراها در مجلس دهم هم در این باره به خبرگزاری خانه ملت گفته است که: این طرح مغایر با بند ۱۵ اصل سوم قانون اساسی است که بر توسعه و تحکیم برداری اسلامی و تعامل عمومی دلالت دارد. باتوجه به اینکه کشور ما از اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده است در شرایط کنونی هر یک از این ها می توانند نمایندگان خود را داشته باشند اما بر اساس این طرح اقلیت ها نمی توانند نمایندگان خود را داشته باشند و در استان هایی نظیر آذربایجان، کرمانشاه، گلستان، سیستان و بلوچستان، کردستان و سایر استان ها از لحاظ قومیت ها و هم از لحاظ محلی دچار مشکل می شوند.

زاهد: طرح استانی شدن انتخابات می تواند به نزاع های قومی و قبیله ای پایان بخشد

فیاض زاهد، استاد دانشگاه و فعال سیاسی اصلاح طلب، در رابطه با مزایا و معایب این طرح به خبرنگار  دیده بان ایران گفت: طرح استانی شدن انتخابات در تاریخ نظام انتخاباتی ایران چندین بار مطرح شده است. شاید این طرح کمک شایانی به سطح ارتباطات گسترده تر و ملی تر و افزایش  چهره های انتخاباتی کند. همچنین ممکن است این طرح بتواند به نزاع های قومی و قبیله ای پایان بخشد.

این طرح دست مداخله عنصر مزاحمی به نام نماینده مجلس را کوتاه می کند

وی ادامه داد: با اجرای  این طرح چهره هایی با شخصیت های اثرگذارتری می توانند بروز و ظهور  پیدا کنند و دست مدیران و استانداران را از مداخله عناصر مزاحمی به نام نماینده مجلس بازتر کند چراکه در وضعیت کنونی نمایندگان مجلس به جای آن که اثر ترمیمی و حمایتی بر ساختار نظام اداری کشور داشته باشند متاسفانه تبدیل به یک نیروی مزاحم شده اند و هرنیرویی را که قصد کنند می توانند جا به جا کنند.

با کمک این طرح، شهرهای کوچک می توانند از احزاب جهت تحقق آرای خود استفاده کنند

این استاد دانشگاه همچنین خاطرنشان کرد: به دنبال اجرای این طرح، جریانات سیاسی کمک بزرگی را می توانند جهت معرفی چهره های انتخاباتی در شهرهای کوچک و شهرستان ها تقبل کنند چراکه برای مردم هراستانی شاید امکان برخورد و شناخت چهره به چهره با کاندیدا فراهم نشود ولی به وسیله این طرح گروه های سیاسی با هویت روشن و مشخص می توانند به کاندیدا مراجعه و به آنها اعتماد بکنند و از تجربه های این احزاب و برنامه های آنان در راستای تحقق آرای خود استفاده کنند.

انتخابات ایران، گرفتار معضل پیچیده "نظارت استصوابی" است

زاهد با بیان این که انتخابات ایران دارای معضل بزرگ و پیچیده ای است اظهار کرد: نکته حائز اهمیت این است که نظام انتخاباتی ایران دارای مشکل بزرگ و پیچیده ای است که این مشکل بزرگ در قالب "نظارت استصوابی" مطرح می شود. نظارت استصوابی باعث شده است که این پارلمان ملی شکل گیرد که به صورت  غیرحرفه و تخصصی روند کار خود را ادامه دهد.

با اجرای این طرح، بحران ناشی از نظارت استصوابی به جای دیگری منتقل خواهد شد

وی بیان کرد: نمایندگان مجلس گمان می کنند که با استانی کردن انتخابات معضل نظارت استصوابی را کاهش و یا از بین می برند که در این رابطه باید به آنان گفت که این طرح نمی تواند کاستی های موجود در نظارت استصوابی را از بین ببرد بلکه؛ با اجرای این طرح، بحران و معضل ناشی از نظارات استصوابی را به جای دیگری منتقل می کنند اما در تحلیل همین ساختار موجود شاید اجرای این طرح قدمی روبه جلو باشد.

اظهارات سلیمی فاقد اعتبار است

عضو اسبق شورای شهر رشت در خصوص اظهارات سلیمی مبنی بر "مغایرت داشتن این طرح با بند 15 اصل سوم قانون اساسی"  تصریح کرد: بنده از توان حقوقی و ظرفیت های سیاسی آقای سلیمی بی اطلاع هستم اما معتقدم اظهارات وی ربطی  به قانون اساسی و مغایرت داشتن با آن ندارد. در هر استان فردی که نماینده مجلس می شود باید ظرفیتی 15 تا 20 درصد از حوزه انتخاباتی خود داشته باشد تا بتواند از سایر استان ها موفق به اخذ رای شود. مسلما کاندیدای شهرستان ها ارتباط وسیعی با حداقل یکی از یکی از خواستگاه های شهری خود دارند لذا بنا بر اعتقادات بنده این حرف دارای اعتبار زیادی نیست.

گسترده شدن سطح انتخابات در شهرهای کوچک میان مشارکت آنان را کاهش می دهد

مشاور تحقیقاتی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که آیا این طرح میزان مشارکت مردم در انتخابات را افزایش می دهد یا خیر، تشریح کرد: این طرح از جهتی این نگرانی را ایجاد می کند که چون انتخابات سطح فراتری را در بر می گیرد و از حوزه منازعات جزء خارج می شود، مشارکت مردم را کاهش می دهد. از سوی دیگر شخصیت های بزرگ تری وارد کارزار انتخابات می شود که این کار باعث می شود کاندیدا به شهرهای مختلفی سفر کنندو در آنجا مشغول مناظره و میتینگ شوند و مردم را با فعالیت های سیاسی بیشتر آشنا کنند که همین موضوع باعث افزایش میزان مشارکت مردم در انتخابات خواهد شد.

در نگاهی عمومی تر، با اجرای این طرح ما با کاهش مشارکت مردم در کلانشهرها در انتخابات مواجه خواهیم بود

وی همچنین افزود: اما در یک نگاه عمومی و کلی تر باید گفت که با اجزای این طرح شهرهای بزرگ شاهد کاهش مشارکت مردم در انتخابات خواهند شد ولی همزمان در شهرهای کوچک هیچ اتفاقی نخواهد افتاد چراکه مردم شهرستان ها در هرصورتی اقدام به رای دادن خواهند کرد.

زاهد در پایان گفت: بنده معتقدم در شهرهای بزرگ با اجرای این طرح یک ناامیدی جدی درباره این که آیا اساساً رای دادن با این سسیستم و مکانیزم فایده ای دارد یا خیر در حال شکل گیری است و اگر نظام تدبیری برای این موضوع نیاندیشد ما با کاهش شدید مشارکت مردم در شهرهای بزرگ مواجه خواهیم بود.