سید حسن خمینی: گوش ما آنقدر غرق مطالب شده که حتی تخریب‌ها هم اثر نمی‌کنند/ امروز یأس به شدت در فضای عمومی جامعه پمپاژ می‌شود

به گزارش دیده بان ایران، حجت الاسلام سید حسن خمینی در دیدار مدیرمسئول، سردبیر و اعضای تحریریه روزنامه ۱۹ دی قم، ترویج باطل یا تهدید به غوغاسالاری را از آفت های امروزین برخی رسانه های مکتوب عنوان کرد و با اشاره به تأثیرپذیری این رسانه ها از واسطه های جدید ارتباط جمعی گفت: در دوران قدیم تنها روزنامه ها وظیفه خبررسانی را بر عهده داشتند، اما بعدها که رادیو و تلویزیون آمد، آنها این کار را بهتر به دوش انجام می دادند؛ به نحوی که مخاطب خبر را می خواند، فیلم آن را می دید و ضمنا زودتر از روزنامه ها باخبر می شد؛ در نتیجه روزنامه ها وظیفه انتشار خبر تفصیلی را بر عهده گرفتند و خبرهای اجتماعی تر و با جهت دهی و مخاطبین خاص تری را انتخاب کردند. در این میدان جدید، روزنامه هایی در این زمینه موفق بودند که تکلیف خود را با مخاطبین‌شان مشخص کردند.

وی سپس به سیر تاریخی سرنوشت مطبوعات در جریان رقابت با شبکه های تلویزیونی و شبکه های اجتماعی اشاره کرد و با اشاره به اینکه تدریجا رسالت ریانه های کاغذی از «خبررسانی» به «تحلیل» تغییر یافت، گفت: سوال اینجاست که در چنین فضایی باید چه اقدامی انجام داد؟ آیا این به معنای پایان روزنامه نگاری است؟ یعنی باید بگوییم عصر روزنامه و روزنامه نگاری تمام شده؟ یا باید بگوییم که روزنامه نگاری خبر محور تمام شده است؟

وی افزود: امروز مشکلی که وجود دارد، بحث «اعتماد به خبر» است. شبکه های اجتماعی علیرغم قدرتی که دارند، اما در اینکه کدام خبر در آنها راست و کدام دروغ است، تردید وجود دارد. مثلا در آمریکا وقتی کسی به طور قطع قسم می خورد، باید قسم بخورد که اولاً راست می گوید، دوم همه راست را می گوید و سوم اینکه جز راست نمی گوید. ولی ما امروز در فضای مجازی، با مجموعه ای از راست ها مواجهیم که دروغ نیستند و می توان تصویر آنها را نیر مشاهده کرد؛ آنهایی هم که دروغ هستند معمولاً کسی به آنها اعتنایی نمی کند. اما آیا همان خبرهای درست نیز «همه»ی خبر راست است؟یعنی اگر دوربین را عقب تر ببریم نیز فقط همین است یا اینکه تنها قسمتی از آن است؟!

وی با اشاره به اینکه بسیاری از مواردی که این روزها باعث تمسخر قشر روحانیت می‌شود، به دلیل بیان این سنخ موارد است، یادآور شد: ما امروز در فضای رسانه با آمیختگی دوغ و دوشاب مواجهیم و به تدریج هر مقدار که پیش می رویم، این روند پررنگ تر می شود و تا جایی جلو می رود که دیگر کسی به هیچ چیزی اعتماد نمی کند. به نحوی که قبلاً می گفتند به گوش خود اعتماد نکن، اما به تدریج وضع به جایی می رسد که انسان دیگر به چشمانش هم نمی تواند اعتماد کند!

یادگار امام اظهار داشت: رسانه اگر بتواند راجع به هر موضوع، گزارشی دهد که مخاطبین غیرمتخصص بتوانند موضوع و محتوای آن را دریابند، کاری ارزشمند کرده است و در اینجاست که نقش خبرنگار مهم می شود. اگر رسانه ها چشم و گوش مردم شوند و به جای مخاطبان اخبار را رصد کرده و موارد مهم را دسته بندی کنند و گزارش آن را ارائه دهند، خبرنگار تبدیل به یک کارشناس خواهد شد که البته این کاری دشوار است.

وی با بیان اینکه امروز عملاً تلویزیون ها چنین نقشی ایفا می کنند، افزود:  مردم اگر به کسی اعتماد داشته باشند، حرف هایش را گوش داده و برنامه اش را تماشا می کنند. اما اگر اعتماد نداشته باشند، شبکه را عوض می کنند. آنقدر گوش ما غرق مطالب شده که دیگر حتی تخریب ها نیز اثر نمی کنند. زیرا از صبح تا شب در رابطه با شخصیت ها و چهره های مختلف، فحاشی و اتهام زنی زیاد شده است. بنابراین مردم در مقاطع مختلف و برای پی بردن به نتیجه یک رخداد، به یک «خبرنگار کارشناس» مراجعه می کنند. آن وقت است که برای خواندن تحلیل ها و گزارش های این کارشناسان در روزنامه ها، حاضر به پرداخت هزینه نیز هستند.

سیدحسن خمینی گفت: وقتی اطلاعات مورد علاقه مردم، دسته بندی یا جمع آوری شده و در قالب یک بسته ارائه می شود، برای کسانی که وقت کافی جهت پیدا کردن آن اطلاعات ندارند، ارزشمند است.

یادگار امام در ادامه سخنان خود به طرح این پرسش پرداخت که آیا الزاماً هر جا که رکن چهارم دموکراسی (رسانه) وجود دارد، فساد نیست؟ و پاسخ داد: این گونه نیست. زیرا در کشورهایی مانند آمریکای جنوبی که آزادترین رسانه ها را دارد، اتفاقاً خود رسانه ها عامل فسادند. بدین خاطر که فردی که مرتکب فساد می شود، یک رسانه هم خریداری می کند. یعنی بلافاصله یک روزنامه پرتیراژ را خریداری می کند.

وی افزود: همه رسانه ها سالم نیستند، بلکه کم کم یاد می گیرند چگونه می توان یک نفر را تخریب و یا از حوزه تخریبی بیرون آورد یا اینکه وقتی افتضاحی پدید می آید، چگونه می توان در کنار آن دو خبر زرد تولید کرد که ذهن جامعه را از آن خبر منحرف کند. یکی از شیوه های جنگ روانی نیز همین است که وقتی یک خبر بد اتفاق می افتد و دیگر کسی نمی تواند آن را انکار کند، بلافاصله دو خبر تولید می شود که حتی ممکن است برای دوسال پیش باشد، ولی می تواند تمام ذهن طبقات زرد جامعه را به سمت خود بکشد تا آن مسأله به تدریج به حاشیه رفته و گم شود.

سیدحسن خمینی گفت: با اینکه رسانه شرط لازم دموکراسی است، ولی شرط کافی تحقق آن نیست؛ یعنی نمی تواند به تنهایی عامل فسادزدایی باشد، بلکه بعضی مواقع اگر مراقب نباشید، خودش می تواند تبدیل به عامل ریشه بخشی برای فساد شود، چرا که وقتی صاحب قلم فاسد شد، خیلی بهتر می داند که چگونه می توان یک مسأله را لاپوشانی کند.

یادگار امام در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه «کنار زدن یأس از جامعه» یکی از وظایف اصلی ما در ۴۰ سالگی انقلاب است، اظهار کرد: امروز یأس به شدت در فضای عمومی جامعه توسط همه پمپاژ می شود. البته در اینکه نقاط ضعفی وجود دارد تردیدی نیست، ولی نقاط قوت نیز باید بیان شود.

وی در پایان سخنان خود با بیان اینکه با یأس به هیچ جا نمی رسیم و باید مانع شدت آن در جامعه شده و مردم را امیدوار نگه داریم، گفت: یکی از شروط اصلی وجود امید، این است که مردم احساس کنند اگر باید تغییری دهند، توانایی چنین کاری را دارند؛ اینکه جلوی تغییراتی که به هر علتی خواسته جامعه است -ولو من نمی پسندم- گرفته شده و مقابل آن تغییرات، با روشی آمرانه ایستادگی شود، نتیجه ای در برندارد.

در آغاز این دیدار  مرتضی داستانی مدیرمسئول روزنامه ۱۹ دی قم و برخی اعضای تحریریه آن، سخنانی را ایراد کردند و دغدغه های خود را با یادگار امام در میان گذاشتند. مرتضی داستانی، با اشاره به اینکه این روزنامه وارد هزاره چهارم نوبت انتشار شده اظهار داشت: ۲۰ سال است که به صورت مستمر انتشار داریم و ابتدا با هفته نامه شروع کردیم.

وی با اشاره به اینکه با گسترش فضای مجازی گرایش نسبت به روزنامه‌ها کمتر شده افزود: به دلیل اینکه سعی کردیم روزنامه مستقلی از مجموعه ها وجریان‌های سیاسی داشته باشیم و از لحاظ مالی به درآمدهای روزنامه متکی باشیم کارمان سخت شده است.

مدیر مسئول روزنامه ۱۹ دی ادامه داد: در این سالها سعی کردیم در جریان‌های سیاسی خط معتدلی را دنبال کرده و دچار افراط و تفریط و جوسازی‌ها نشویم. گاهی مجبور شدیم خلاف جریان آب شنا کنیم و برای این موضوع هزینه هم دادیم.

وی با اشاره به سختی‌های ادامه کار در شرایط کنونی گفت: افزایش سرسام‌آور قیمت کاغذ و هزینه‌ها و همچنین سیاست‌های وزارت ارشاد ادامه کار را بسیار سخت کرده است.

داستانی خاطرنشان کرد: سیاست های وزارت ارشاد و افزایش بی رویه نشریه‌ها موجب شده هم درآمدها کاهش پیدا کرده و هم نیروهای ماهر بین رسانه‌های متعدد تقسیم شوند که این موضوع خود موجب کاهش کیفیت شده است.

وی افزود: فضای رسانه‌ای ما عملا به سمت اضمحلال می‌رود و روزنامه‌های مستقل در این شرایط نمیتوانند ادامه دهند.

مدیرخانه مطبوعات استان قم با اشاره فرارسیدن چهل سالگی انقلاب اسلامی گفت: دغدغه انقلاب یکی از دغدغه‌های اصلی ما است و درصدد هستیم که ارتباط مفهومی بین نسل‌های گذشته و حال برقرار کنیم.

وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی امروز با چالش کارآمدی روبه رو است اضافه کرد: انقلاب کارهای بسیار بزرگی انجام داده است اما آنچه که برای نسل حاضر ملموس است ضعف کارآمدی‌ها در شرایط حاضر است.