پاسخ علی مطهری به مقاله «ملیت چیست آقای مطهری؟» سخن در ناسیونالیسم نیست
«ملیت یک انتخاب آگاهانه و آزادانه بر مبنای در نظر گرفتن امیدها و آرزوها و آمال و خواسته‌هاست، نه چیزی که با فرد‌زاده شود و نتواند آن را کنار بگذارد.»
به گزارش دیده بان ایران، اعتماد نوشت: در شماره یکشنبه ١٧ تیر روزنامه اعتماد، صفحه ٢، مقاله‌ای از آقای محسن آزموده تحت عنوان «ملیت چیست آقای مطهری؟» درج شده بود در پاسخ به مطلبی که اینجانب در اینستاگرام خود درباره بی‌عدالتی در رقابت‌های جام جهانی فوتبال به خاطر استفاده برخی کشورهای اروپایی از بازیکنان آفریقایی نوشته بودم. ایشان این مطلب را به مساله ناسیونالیسم و ملت‌پرستی ربط داده بودند؛ در حالی که ارتباطی ندارد. ناسیونالیسم به معنی منفی آن یعنی ملت‌پرستی و تعصب نژادی از نظر اسلام و عقل امری است مذموم، ضمن اینکه اساسا امروز سخن از نژاد خالص گفتن بی‌معنی است چون آنقدر نژادها با هم مخلوط شده‌اند که خلوص نژادها مخدوش شده است و مثلا نمی‌توان ادعای نژاد خالص ژرمن یا ایرانی یا عرب یا ترک کرد، ای‌بسا بسیاری از پدران و مادران ما ایرانی‌ها عرب یا ترک یا از نژاد دیگر بوده‌اند و برعکس. آقای آزموده گفته‌اند اصلا ملیت قابل تعریف نیست ولی در پایان مقاله‌شان آن را تعریف کرده‌اند که «ملیت یک انتخاب آگاهانه و آزادانه بر مبنای در نظر گرفتن امیدها و آرزوها و آمال و خواسته‌هاست، نه چیزی که با فرد‌زاده شود و نتواند آن را کنار بگذارد.»در واقع ایشان ملیت را چیزی جدا از پدر و مادر و اجداد و جغرافیا دانسته‌اند. هرکس هرجا را که دوست داشت و آرزوهایش در آنجا بود از همان ملت است. اتفاقا محل بحث همین جاست نه موضوع ناسیونالیسم. وقتی یک کشور اروپایی از امکانات و رفاه بیشتر برخوردار است- که معمولا محصول استعمار ملت‌های دیگر است- عده‌ای آرزوهای خود را در آنجا می‌یابند و آن کشور بلافاصله یک بازیکن درجه اول آفریقایی فوتبال را به تابعیت خود درمی‌آورد و او را در تیم ملی خود قرار می‌دهد. سخن من این بود که این بی‌عدالتی است. بازیکن تیم ملی هر کشوری باید از همان ملیت باشد نه اینکه چند سال قبل تبعه آن کشور شده باشد یا صرفا در آن کشور به دنیا آمده باشد. تابعیت غیر از ملیت است، یک ایرانی که ٣٠ سال در امریکا بوده باز هم ایرانی است. معنی ندارد که فردی که پدر و مادرش یا یکی از آن دو کامرونی است عضو تیم ملی فرانسه باشد. لااقل فیفا قانونی بگذارد که فقط کسانی از ملیت‌های دیگر می‌توانند در تیم ملی یک کشور قرار گیرند که مثلا دو نسل در آن کشور سکونت داشته‌اند و رنگ و بوی آن ملت را گرفته‌اند. ضمنا گرچه امروز نمی‌توان از نژاد خالص سخن گفت ولی اختلاف ملت‌ها را نمی‌توان انکار کرد چراکه این امر لازمه خلقت انسان‌ها و موجب شناخت متقابل اقوام و ملت‌هاست چنان که قرآن کریم می‌فرماید: انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا. ما شما را از مردی و زنی (یا از جنس مرد و جنس زن) آفریدیم و شما را به صورت ملت‌ها و قبیله‌های مختلف قرار دادیم برای آنکه یکدیگر را بشناسید.
