سریع‌القلم: بخش خصوصی ایران باید خانه‌تکانی تئوریک کند/ بخش‌خصوصی می‌تواند جریان اجتماعی ایجاد کند
محمود سریع القلم گفت:« اگر کشوری بگوید مساله اولم اقتصاد است اما از تریبون دیگری عکس آن را بگویند این سیگنال های متناقض اقتصاد را از شفافیت دور می کند.»
دیده بان ایران: استاد علوم سیاسی و تحلیل‌گر مسایل بین‌الملل در سمینار تحلیل و بررسی چشم‌انداز اقتصاد ایران توسط مطالعات موسسه اقتصادی برگزار شد، با اشاره به اینکه یکی از واژه‌هایی که در ایران بسیار استفاده می‌شود، صداقت است، اظهارداشت: «این ایده، ارتباطی با واقعیت های نظام بین المللی ندارد،زیرا نظام بین الملل و اقتصاد براساس صداقت نیست.صداقت در فضای دیگری قابلیت اطلاق دارد.بنابراین این دانش باید بوجود آید که نظام بین الملل براساس منافع است.»
او با اشاره به اینکه اخیرا یکی از مقامات وزارت خارجه گفته است که متاسفانه آمریکایی ها براساس منافع خود عمل می کنند،عنوان کرد:« این دیدگاه ها در فضای بین المللی و اقتصاد بین المللی اشتباه است و وقتی در قضاوت ها و ارزیابی ها قرار می گیرد،برداشت دیگری می شود.هیچ دو کشوری مثل آمریکا و انگلستان روابط دو جانبه استراتژیک ندارند؛ اما همین دو کشور بسیار با هم رقابت می‌کنند، خیلی از مسایل هم بهم نمی گویند در مسایل فاینانس و غیره رقابت وحشتناکی در سطح جهانی با هم دارند.»
سریع القلم گفت:« کشوری مثل چین 3.5 میلیون دلار ذخایر ارزی دارد.هیچ کشوری در دنیا پیدا نمی شود که 20 تا 80 درصد تجارت خارجی اش با چین نباشد، اما همین کشور در اقتصاد براساس واقعیت های جهانی عمل می کند.»
او با اشاره به حضورش در اجلاس داووس گفت:«آقای مودی نخست وزیر هند،در یکی از جلسات داووس گفت ما هندی ها در دهه‌های 70، 80 و 90 سیاست خارجی واحدی نداشتیم، گاهی به روسیه گاهی به چین زمانی به اروپا نزدیک می شدیم، تا زمانی که در سیاست خارجی ابهام داشتیم ،کسی سراغ ما نیامد. زمانی اقتصاد هند تیک آف کرد که نظام بین الملل را به صورت شفاف پذیرفتیم.»
این کارشناس روابط بین الملل با بیان اینکه بعضی وقتها لازم است یک بنگاه را محکم تکان بدهید تا این ایده هایی که بنگاهداران سالها به آن عادت کرده اند،تغییر بدهند،گفت:« اگر به یک سری روش ها و رویه ها عادت کنید، ممکن است نتوانید ارزش افزوده تولید کنید.کشورها هم همینطورند.یکی باید جریان اجتماعی و سیستم را تکان بدهد، باید بگویند مساله اول شما ثروت است و امنیت ملی نیست. امنیت ملی زیر مجموعه تولید ثروت ملی است.الان چین یک ناو هواپیمابر دارد،اما 11 تای دیگر در حال ساخت دارد بالای200 میلیارد دلار برای بخش نظامی خود در حال هزینه کردن است،اما بدون سرو صدا.»
او گفت:«باید بخش خصوصی خانه تکانی مفهومی تئوریک کند،باید معلوم شود که آیا مساله یک ما اقتصاد ماست یا هویت؟ کسی هویت را انکار نمی کند اما هویت بدون پول امکان پذیر نیست.»
او اضافه کرد:«اگر سینگنال ها متفاوت باشد،سیستم ها هم جلو نمی روند.من هفته پیش فرانسه بودم.برخی از دوستانم که در کابینه ماکرون هستند، گفتند که چرا گروهی در ایران گفته اند ماکرون نوچه ترامپ است؟ درحالی که ما داریم تلاش می کنیم برای شما کمک درست کنیم. چرا سیگنال های متناقض می فرستید؟اگر کشوری بگوید مساله اولم اقتصاد است اما از تریبون دیگری بگوید تا بتوانیم موشک درست کنیم، این سیگنال ها متناقض یکدیگر است ؛اقتصاد نیاز به شفافیت دارد.»
بحران جدی تئوریک
سریع القلم گفت:«به نظرمن بحران تئوریک جدی به لحاظ اندیشه های اقتصادی و حتی سیاست خارجی و بین المللی در کشور وجود دارد؛ مگر آنکه تجربه جهانی و بخش خصوصی بتوانند چارچوبی را طراحی و در کشور عمومی کنند.»
او با بیان اینکه اتاق ایران و تهران و اصناف می توانند جریان اجتماعی درست کنند،تصریح کرد:«اندیشه های موجود نمی تواند ما را به سرمنزل مقصود برساند.سیاست گذاری اقتصادی با ابهام و غیرعملیاتی شدن قابل اجرا نیست.»
استاد دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سئوال که آیا آمریکا از برجام خارج می شود؟گفت:«آمریکا با سه کشور اروپایی آمریکا فرانسه و انگلیس جلسات کاری گذاشته اند؛ آمریکا به دنبال استفاده از این اهرم است که اروپایی ها را قانع کند که در امتیازات جدی به اقتصاد ایران تعلق نگیرد. درحالی که نگاه کلی اروپایی ها این است که ایران تهدیدی برای غرب نیست.آمریکا اما ایران را متفاوت می بیند.»
او افزود:« اروپایی ها به دلیل منافع عظیمی که با آمریکا دارند بخشی از این فشار را می پذیرند،اما اینکه در دو ماه آینده آمریکا از برجام بیرون می آید یا نه بستگی به نگاه کاری این کمیته سه جانبه دارد.اگر به اجماع برسند، اندیشه Limbo ادامه می یابد. واژه‌ای در مذاکرات به نام protraction وجود دارد مبتنی بر اینکه کاری را نمی خواهید انجام دهید و آن کار به درازا می انجامد؛ شاید آمریکایی ها عمد داشته باشند و این موضوع بنگاههای اروپایی را معطل نگه می دارد.»
هفته پیش فرانسه بودم.برخی از دوستانم که در کابینه ماکرون هستند، گفتند که چرا گروهی در ایران گفته اند ماکرون نوچه ترامپ است؟ درحالی که ما داریم تلاش می کنیم برای شما کمک درست کنیم. چرا سیگنال های متناقض می فرستید؟اگر کشوری بگوید مساله اولم اقتصاد است اما از تریبون دیگری بگوید تا بتوانیم موشک درست کنیم، این سیگنال ها متناقض یکدیگر است ؛اقتصاد نیاز به شفافیت دارد.
نقش بخش خصوصی در تحول حاکمیت
سریع القلم در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه بخش خصوصی در قالب چه تشکل هایی می تواند اثر گذار باشد،در حالی که نیمی از افراد اتاق ها را دولت تعیین می‌کند؟گفت:« وقتی اروپای قرن 19 را مطالعه می کنیم،می بینیم که بخش خصوصی در تغییر نگاه های حاکمیتی بسیار نقش داشته اند؛ الان اطلاعاتی در دست داریم که نشان می‌دهد بخش خصوصی چین در تغییر نگاه اعضای حزب کمونیست چین بسیار موثر بوده است.»
او افزود:« بخش خصوصی هند نیز نگاه نظامیان هند را تغییر داد؛ نظامیان هند وقتی می‌خواستند دوره ببنند یا روسیه می رفتند یا چین،در حالی که بخش خصوصی به آنها گفت بروید دنیای جدید را کشف کنید.من از وضعیت اتاق تهران و ایران آگاهم به آنها گفته ام شما باید برای بخش خصوصی مانیفست تهیه کنید. یه سری جلسات بگذارید و خواست بخش خصوصی را بیابید. بعد گروه هایی را مشخص کنید که با نظامیان و گروههای حاکمیتی صحبت کنند.»
این کارشناس ارشد مسایل بین الملل خاطرنشان کرد:«به نظرمن اگر بخش خصوصی دور هم جمع شوند و به اتفاق نظر برسند و ثابت کنند که بین روابط خارجی ما و اقتصاد می تواند ارتباطی باشد، می توانند در تغییر نگاه حاکمیتی حتی از دانشگاه ها موثر تر باشند.»
او افزود:« الان اروپایی ها به دنبال کاهش ریسک اقتصادی ایران هستند،اما بخش خصوصی هم باید کمک کند.نباید منتظر تحول در درون حاکمیت باشد.کسانی که قدرت دارند تمایل به حفظ وضع موجود دارند.آن بخش از جامعه که فکر می کند و تولیدمی کند باید به فکر اثرگذاری باشد.»
سریع القلم با بیان اینکه تغییر نگاه حاکمیت هم زمان می برد و به سرعت عملی نیست،گفت:«کشور ما دارای ابعاد هویتی غنی است و تغییر دراین کشور راحت نیست.نسبت به 20 سال پیش که من همین حرفها را می زنم شرایط تغییر کرده؛اگر من 20 سال پیش در جمعی حرف می زدم که 80 درصد مخالفم بودند الان کمتر از 5 درصد مخالفند؛ این نشان می دهد جامعه به جمع بندی رسیده و بسیاری از مسایل در اثر تجربه و مطالعات قابل حل است.»
