دولت روحانی، پشیمانی سلبریتی و پشتیبانی سیاسی
گسترده ترین موج انتقادات از دولت دوازدهم پس از رخدادهایی چون زلزله غرب کشور، افزایش آلودگی هوا و نیز انتشار لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه 97، معدودی از سلبریتی ها را نیز با خود همراه ساخت. این موج اما خود سبب اعلان حمایت مجدد بسیاری از حامیان روحانی از وی شده است.
با گذر از روزهای اوج وارونگی هوای تهران و چند کلانشهر دیگر، تب و تاب زلزله پایتخت و مراسم یلدا، انتظار می رود نقد و نظرهای مربوط به بودجه 97 باز هم نگاه ها را به موضوعات سیاسی معطوف دارد. نگاهی به مطالب مطبوعات و رسانه های نخستین روزهای زمستانی امسال، موید انگاره گرم شدن مجدد و تدریجی فضای مباحث سیاسی است.
در حالی دولت دوم روحانی هنوز پنجمین ماه فعالیت خود را به پایان نرسانده که با یکی از پردامنه ترین امواج انتقادی روبرو شده است. یکی از نخستین و اصلی ترین محورهای انتقادی پس از زلزله کرمانشاه شکل گرفت و طیف وسیعی از مخالفان تا حامیان دولت نحوه مدیریت بحران در نواحی زلزله زده را ناکارآمد دانستند. این انتقادات اکنون حول محور نحوه رسیدگی به آسیب دیدگان زمین لرزه اخیر امتداد یافته و در ایام بشدت آلوده کلانشهرها، با عملکرد مسوولان اجرایی به ویژه در حوزه محیط زیست گره خورده است.
دلیل و انگیزه اصلی هجوم به دولت از دید بسیاری پس از ارایه لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه 97 فراهم شد. در حالی که مسوولان ارشد اجرایی شفافیت لایحه بودجه و قرار گرفتن آن در معرض آگاهی و قضاوت عمومی را نقطه قوه دولت دوازدهم عنوان می کنند، بسیاری از همین دریچه و با استناد به برخی مفاد لایحه، روحانی و همراهانش را به بی توجهی به وضعیت معیشتی جامعه و پشت پا زدن به وعده های دوره انتخابات متهم می سازند.
در همین ارتباط، زمزمه های گران شدن قیمت سوخت و حامل های انرژی، افزایش چندبرابری عوارض خروج از کشور، حذف میلیون ها یارانه بگیر و یارانه برخی کالاها از مسائلی بود که سبب شد برخی از چهره های سرشناس هنری و ورزشی حامی روحانی در روزهای انتخابات، از رای خود اعلام پیشیمانی کنند؛ وضعیتی که به سرعت دست افزار بهره برداری رسانه ها و محافل مخالف دولت قرار گرفت اما سپس چهره های سرشناس طیف حامی روحانی را برآن داشت تا مجددا حمایت خود را از وی اعلام دارند.
فضاسازی صورت گرفته با هدف القاء ایده فاصله گرفتن اصلاح طلبان از رییس جمهوری سبب شد تا چهره های سرشناس این جریان بیشترین حمایت را از رییس جمهوری به عمل آورند. برخی از آنان با تشریح و یادآوری وضعیت انتخابات اردیبهشت ماه امسال، پشیمانی از رای به روحانی را غیرقابل توجیه دانستند. گروهی با یادآوری رویدادهای سیاسی پس از پایان دوره دولت اصلاحات، از عوارض و پیامدهای جبران ناپذیر طرح شعار عبور از رییس این دولت گفتند و نوشتند.
عده ای از چهره های اصلاح طلب هم اظهار داشتند که انتقاد از دولت هرگز به معنای طرح شعاری چون عبور از روحانی نبوده و این جریان همچنان تمام قد پشت سر رییس جمهوری خواهد ایستاد.
پربازتاب ترین اظهارنظر اما مربوط به رییس دولت اصلاحات بود که واپسین روزهای ماه گذشته از حمایت قاطعانه از روحانی سخن گفت و موج تخریبی اخیر را هدفمند و دسیسه‌ای برنامه‌ریزی شده برای مایوس کردن مردم دانست.
محور دیگری که در اظهارنظر چهره های سیاسی قابل تامل به نظر می رسد انگیزه های آنارشیستی (نظم گریزی) و پیامدهای پوپولیستی (عوامگرایی) در تخریب دولت است. در همین زمینه، یکی از نامزدهای انتخابات اخیر ریاست جمهوری در مصاحبه ای مطبوعاتی از علاقه نفی کنندگان روحانی به آنارشیسم سخن گفته و بسیاری نیز درباره امکان روی کارآمدن مجدد چهره ای پوپولیست پس از 1400 هشدار داده اند.
صرف نظر از انگیزه نقدهای اخیر و نیز نحوه پاسخگویی دولت به پرسش های مطروحه، موضوعی که خود قابل بررسی است تفاوت میان نگاه های موجود در زمینه عملکرد دولت در دوره تصدی اداره اجرایی کشور است. آنچه مشخص است کارنامه دولت یازدهم و دوره چندماهه نخست دولت دوازدهم علاوه بر مخالف خوانی مستمر رقبای سیاسی، نارضایتی هایی را نیز میان طیفی از حامیان به وجود آورده است.
در کنار گروهی که وعده و عمل روحانی را به خصوص پس از روی کار آمدن دولت دوازدهم ناهمخوان می دانند، انتخاب های روحانی برای مناصب سیاسی نیز از جمله دلایل زیر سوال بردن عملکرد دولت وی بوده است. با این حال، گزاره پشیمانی از انتخاب بیست و نهم اردیبهشت ماه و تکمیل مسیری که از بیست و چهارم خردادماه 92 آغاز شده، موضوعی جداگانه و نیازمند بررسی است.
در همین ارتباط، تجربه تاریخی نخبگان و چهره های سیاسی در زمینه فرایندهای این حوزه، درک مقدورات و محذورات سیاسی و نیز نگاه آینده نگرانه و واقعگرایان این نخبگان تفاوت خود را با برانگیختگی های عمومی و مقطعی نمایان می سازد. از سویی دیگر رسوخ چنین برانگیختگی هایی میان معدودی از سلبریتی ها که به واسطه دیدگاه هایشان، در صدد جلب آرای عمومی برای نامزد مورد نظر خود برآمده اند، سبب نمایش نوعی انشقاق میان طیف گسترده حامیان روحانی شده است.
روحانی در دوره نخست ریاست جمهوری همچنان که وعده داده بود توانست ضمن دستیابی به توافق هسته ای و خروج از تنگنای تحریم های بین المللی، راهی را برای برون رفت اقتصاد از وضعیت تورم افسارگسیخته و رشد منفی بجوید. در دوره دوم اما استناد منتقدان به ارقام و آمار بودجه ای است که از دید آنان ضمن بازگرداندن رکود تورمی نخواهد توانست گرهی از وضعیت تولید و اشتغال بگشاید. به موازات این برداشت، گروهی نیز معتقدند روحانی پس از فرونشستن تب و تاب انتخابات، خود را بی نیاز از تحقق وعده های سیاسی و مدنی خواهد دانست.
چنین برداشت هایی همچنان که می تواند محرک و انگیزه ای برای پاسخگویی دولت و مسوولان اجرایی به ویژه در حوزه رسانه ای باشد و بازتابی از مطالبات و انتظارات عمومی را پیش چشم دولتمردان به تصویر بکشد خطر اوج گیری رفتارهای پوپولیستی را در جامعه به همراه دارد.
در چنین شرایطی شکل گیری بسترهای گفت وگوی مستمر میان مسوولان اجرایی و بدنه جامعه، تشریح خط مشی و راهکارهای دولت برای رفع چالش های معیشتی اقشار گوناگون و فعال شدن احزاب و رسانه ها به عنوان مهمترین حلقه های واسط میان دولت و مردم می تواند ضمن کاهش جلوگیری از آسیب انتقادات هیجانی، نوعی اطمینان بخشی را در زمینه عملکرد و دورنمای فعالیت های دولت به وجود آورد.
