اجلاس ناتو، فرصتی برای انعکاس حمایت اعضا از برجام
حدود یک هفته به زمان اعلام نظر نهایی کنگره در مورد توافق هسته ای ایران و 1+5 باقی مانده و در این مدت فرصتی فراهم شد تا برخی سران حاضر در اجلاس «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) به حمایت از برجام بپردازند.
این گزارش نگاهی دارد به مهمترین رخدادهای بین سیزدهم تا پانزدهم آذرماه که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به برجام ارتباط می یابد.
** حمایت های برجامی در نشست ناتو
«فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان این نشست ازآمریکا و ایران خواست تا به این توافق پایبند باشند. وی با بیان اینکه پیام ما به واشنگتن درباره برجام واضح است، گفت: پایبندی ایران به برجام 9 بار از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی تائید شده است.
«ینس استولتنبرگ» دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی هم از دیگر افراد حاضر در نشست اظهار کرد که ناتو حمایت کامل خود را از اجرای کامل برجام اعلام می‌کند. دبیر کل ناتو در کنفرانس خبری در شهر بروکسل گفت: توافق هسته‌ای ایران را نباید به برنامه موشکی بالستیک این کشور ربط داد و این توافق باید به طور کامل اجرا شود. وی ادامه داد که «اعضای ناتو اکنون بر اجرای کامل برجام متمرکز هستند چرا که این موضوع به طور مستقیم بر متحدان ناتو تاثیرگذار است.»
«رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا از دیگر اعضای حاضر در نشست ناتو بود که بخشی از سخنان خود را به موضوع برجام اختصاص داد. وی پس از دیدار با فدریکا موگرینی، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا درباره ایران گفت ایالات متحده خود را ملزم به اجرای برجام می داند اما نمی تواند به اقدامات بی ثبات کننده ایران، جوابی ندهد.
وزیر خارجه ایالات متحده افزود: نمونه تحرکات ایران، برنامه موشکی ایران است، از جمله اخیرا مشخص شد موشکی که از سوی یمن به عربستان شلیک شده و منابع ما تایید کرده‌اند که این حمله کار ایران بوده و این کشور از طریق حوثی‌ها این موشک را پرتاب کرده است. ایران اوضاع یمن را پیچیده کرده، همینطور ارسال اسلحه و جنگجو به سوریه و حمایت از گروه حزب الله از دیگر تحرکات ایران در منطقه است. این اعمال ایران نمی‌تواند بی‌توجه و بی‌پاسخ بماند.
** تاکید ترکیه بر ضرورت حفظ برجام
به گزارش برخی رسانه ها، «مولود چاووش اغلو» وزیر خارجه ترکیه در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌بی‌سی» آمریکا، حمایت کشور خود را از ادامه اجرای توافق هسته‌ای ایران و گروه موسوم به 1+5 اعلام و اظهار کرد: وجود دارد که ما از آن حمایت کردیم. این توافق فقط بین ایالات متحده و ایران امضا نشده، بلکه گروه 1+5 بوده و اتحادیه اروپا نیز در آن دخیل بوده است. بنابراین ما هم به موضع اتحادیه اروپا پیوسته و گفته‌ایم که این توافق باید ادامه یابد.»
وزیر خارجه ترکیه افزود: «نظارت [بر اجرای توافق] باید دقیق و شفاف باشد. بنابراین به جای لغو توافق، باید اطمینان یابیم که این توافق از سوی همه طرف‌ها، به خصوص ایران، به طور کامل اجرا می‌شود.» او در بخش دیگری از این مصاحبه، در پاسخ به سوالی در مورد سیاست آمریکا در منطقه، گفت واشنگتن باید از گذشته درس بگیرد و از اشتباهاتی مانند کار کردن با گروه‌های تروریستی چون «ی.پ.گ» و «پ.ک.ک» دست بردارد.
** تازه ترین مواضع برجامی فرانسه
اخیرا فرانسه با طرح مسائلی چون مذاکره مجدد و اصلاح برجام در زمین ایالات متحده بازی می کند؛ موضوعی که با واکنش مقامات جمهوری اسلامی و دیگر بازیگران عرصه بین المللی مواجه شده است اما سفیر این کشور در روسیه از تلاش مکرون برای متقاعد کردن ترامپ بر حفظ برجام سخن می گوید.
«سیلوی برمن» سفیر فرانسه در روسیه در سخنرانی در دانشگاه فدرال اورال روسیه گفت: موضع فرانسه در خصوص برجام واضح است؛ برجام توافق بین المللی مهم است و باید حفظ شود. شبکه تلویزیونی راشاتودی در پایگاه اینترنتی خود به نقل از سفیر فرانسه در روسیه نوشت که «برجام توافق بسیار مهمی است، زیرا جهان را امن تر می کند.» سیلوی برمن گفت: امانوئل مکرون موضع فرانسه را در باره برجام بارها اعلام کرده است، موضع پاریس در این باره مشابه موضع لندن، مسکو و پکن است.
فرانسه از حامیان اروپایی برجام است و مقام های این کشور بارها بر حفظ این توافق بین المللی تاکید کرده اند.
امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه روز 28 شهریور ماه در دیدار با ترامپ خواستار باقی ماندن واشنگتن در توافق هسته‌ای با ایران شد. «برایان هوک» مدیربرنامه ریزی سیاسی وزارت امور خارجه آمریکا در خصوص دیدار ترامپ و مکرون به خبرنگاران گفت: دونالد ترامپ معتقد است که برجام دارای نقایص بسیاری است و این موضوع را با همتای فرانسوی خود در میان گذاشت.
** خطرات لغو برجام از نگاه سولانا و صالحی
خاویر سولانا، نماینده عالی سابق سیاست امنیتی و خارجی مشترک اتحادیه اروپا، طی یاداشتی که در وبگاه شبکه الجزیره منتشر شده به آمریکا درباره خطرات لغو برجام هشدار داد و نوشت: ترامپ با ایجاد انگیزه‌های گمراه برای نظام‌های متخاصم جهت پیگیری تسلیحات هسته‌ای به هر قیمت، یک کابوس ایجاد کرده است.
به باور سولانا، فروپاشی برجام، خطرات مهمی برای خاورمیانه و جهان ایجاد خواهد کرد. یک برنامه هسته‌ایِ تازه از سر گرفته شده توسط ایران، یک بعد نگران کننده‌ای به رقابت استراتژیک ایران با عربستان خواهد افزود. در واقع، جنگ سرد این دو کشور، از قبل در حال گرم شدن بود. اخیرا، پس از شلیک موشک از یمن به سوی ریاض، عربستان ایران را به ارتکاب 'عمل جنگی' متهم کرد.
در زمانی که آمریکا از قبل، در یک نزاع اتمی با کره شمالی قرار دارد، آخرین چیزی که به آن نیاز دارد، مطرح کردن چنین خطری در خاورمیانه است. خوشبختانه، آلمان، چین، فرانسه، بریتانیا، روسیه و اتحادیه اروپا، همگی به دفاع از برجام متعهد هستند و خود را از موضع معترضانه دولت ترامپ دور کردند.
مواضع مشابهی نیز از طرف «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی در حاشیه سی و یکمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی که صبح 14 آذرماه در سالن اجلاس برگزار شد، مطرح شد و وی اظهار کرد: برجام قراردادی عملیاتی است اگرچه عده ای تلاش می کنند به آن خدشه وارد کنند اما نتوانستند این کار را انجام دهند. امیدواریم همان طور که اروپایی ها، روسیه و چین در مقابل آمریکا ایستادند، اگر برجام بدون خدشه باقی بماند به مصلحت ایران، جامعه جهانی، اروپا و تقویت «ان.پی.تی» است.
