نشست سوچی و افزایش امید ایران به عضویت در شانگهای
شانزدهمین اجلاس شورای نخست وزیران سازمان همکاری شانگهای، دیروز(جمعه)درشهر سوچی روسیه برگزارشد،نشستی که در آن هشت عضو و چهار عضو ناظر در مورد مسائل مختلف دستور کار اجلاس گفت وگو کرده و گفت وگوهای انجام گرفته در این نشست و حاشیه آن حاکی از افزایش شانس ایران برای عضویت در این سازمان منطقه ای است.
دمیتری مدودیف نخست وزیر روسیه در نشست با خبرنگاران درپایان اجلاس سوچی با استقبال از عضویت ایران درسازمان همکاری شانگهای تصریح کرد که این کشور هیچ مانعی برای عضویت کامل کشورمان در این سازمان نمی بیند.
خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از مدودیف نوشت: روسیه موضع خود را در خصوص درخواست عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای اعلام کرده است. اگر جنبه عملی موضوع را در نظر بگیریم، مسکو هیچ گونه مانعی در عضویت ایران در سازمان شانگهای نمی بیند. پیش از این به خاطر مسائل بین المللی در رابطه با موقعیت هسته ای ایران وضعیت بسیار پیچیده ای بود. اما الان این مسائل برطرف شده است.
سازمان همکاری شانگهای، سازمانی میان دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی، در سال 2001 از سوی چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان پایه‌گذاری شد و در سالهای بعد، ایران، مغولستان، پاکستان، هند، افغانستان و بلاروس به عنوان عضو ناظر به این سازمان ملحق شدند.
در زمان حاضر روسیه، چین، قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، پاکستان وهند اعضای سازمان همکاری شانگهای را تشکیل می دهند.
***مقابله با تروریسم و تحریم های غربی
در نشست سوچی موضوعات مهمی چون توسعه همکاری های امنیتی، چالش های فراروی کشورهای عضو سازمان شانگهای به ویژه تحریم های غرب و تروریسم و افراط گرایی که سرنخ آن به سازمان های اطلاعاتی غربی بویژه آمریکا می رسد، بررسی شد.
روسیه به عنوان رئیس دوره ای سازمان همکاری شانگهای از تلاش های غرب برای تضعیف کشورهای منطقه خاورمیانه اطلاع دارد و تروریسم و افراط گرایی به عنوان اهرم برای پیشبرد این تلاش های سازمان یافته از سوی آمریکا و متحدانش بکار گرفته می شود.
با مرور رویدادهای شش سال اخیر سوریه و حوادث خونین عراق و لیبی، نقش مخرب سازمان های اطلاعاتی غربی با حمایت پنهانی از تروریسم به خوبی آشکار می شود. غرب در اوضاع یمن نقاب را کنار زده و آشکارا از کشتار مردم این کشور توسط ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی حمایت می کند.
امروز سازمان های اطلاعاتی غربی تلاش می کنند تروریسم از حوزه خاورمیانه خارج و در مناطق مورد نظر خود به ویژه در آسیای غربی و مرکزی در نزدیکی مرزهای روسیه و ایران و چین گسترش بیابد.
دمیتری مدودیف نخست وزیر روسیه در نشست سوچی به صراحت به مسائل امنیتی منطقه بر اثر گسترش فعالیت های تروریستی اشاره کرد.
روسیه نگران گسترش فعالیت تروریست ها در منطقه است و در این عرصه با ایران همکاری نزدیک دارد و سازمان همکاری شانگهای شرایطی مهمی را برای توسعه این همکاری ها فراهم می کند.
همکاری ایران و روسیه در حوزه امنیت و مبارزه با تروریسم در نشست دیگری در یک هفته پیش در سوچی در اجلاس سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه مورد تاکید قرار گرفت.
در آن اجلاس حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در باره راههای کمک سیاسی به حل و فصل مساله سوریه و آغاز مذاکرات ملی در این کشور گفت وگو کردند.
حوزه دیگری که برای ایران و روسیه به عنوان دو کشور شریک و دوست اهمیت فراوان دارد مساله تحریم های یکجانبه غرب است که از طرف آمریکا بر دو کشور تحمیل شده است.
نخست وزیر روسیه در اجلاس سوچی به تحریم های غرب اشاره کرد که به شیوه معمول آمریکا و متحدانش علیه کشورهای مستقل تبدیل شده است و افزود: برخی از کشورها از تحریم های یکجانبه برای دستیابی به برتری و به دست آوردن منابع استفاده می کنند.
مدودیف به تحریم های آمریکا و متحدانش به عنوان اهرمی برای دستیابی به اهداف سیاسی و منفعت جویانه و رقابت ها اشاره کرد.
به عقیده کارشناسان، سازمان همکاری شانگهای شرایط برای همکاری کشورهای عضو در مسائل مهمی چون مقابله با تحریم و تامین امنیت در برابر فعالیت های تروریستی و گروه های سازمان یافته تبهکاری فرامرزی را فراهم می کند.
*** نشست شانگهای پیشینه و اهداف
پیشینه تشکیل سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک سازمان بین دولتی منطقه ای به سال 2001 میلادی برمی گردد که با امضای توافقنامه ای توسط نمایندگانی از کشورهای قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان در شهر شانگهای چین بنا نهاده شد.
هدف ازتشکیل این سازمان پیگیری همکاری های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی بود که حدود 30 میلیون و 189 هزار کیلومتر مربع مساحت یعنی سه پنجم گستره آسیا را در برمی گرفت و با پیوستن هند و پاکستان وسعت محدوده سازمان شانگهای گسترش و مجموع جمعیت آن به حدود 3 میلیارد نفر رسیده است که معادل 45درصد جمعیت کره زمین را در بر می گیرد.
این سازمان بین المللی افزون بر هشت عضو اصلی یا دایم شامل قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و هند، از چهار عضو ناظر نیز تشکیل یافته است؛ اعضایی که پس از تایید و صلاحدید نمایندگان کشورهای اصلی به عضویت دائم سازمان درخواهند آمد. افغانستان، بلاروس، ایران، مغولستان، از جمله اعضای ناظر سازمان همکاری های شانگهای به شمار می روند.
** چشم انداز عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای
جمهوری اسلامی ایران از 12 سال پیش به عنوان عضو ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور دارد و روسای جمهوری کشورمان بطور منظم در اجلاس های سران سازمان شانگهای در کشورهای عضو آن شرکت کرده اند.
کشورمان در سالهای اخیر حجم همکاری های خود با این سازمان را گسترش داده است.
ایران برای مشارکت بیشتر با سازمان شانگهای به عنوان سازمان منطقه ای با مواضع مستقل تلاش می کند و در این راستا مقامهای کشورمان بر تلاش های دیپلماتیک برای عضویت دائم در این سازمان افزوده اند.
روسیه از تلاش های ایران برای عضویت در این سازمان حمایت می کند و مسکو بارهاتاکیدکرده است ایران یکی از کشورهای بزرگ ومهم خاورمیانه و یکی از منابع غنی انرژی و نفت و گاز در دنیا محسوب می شود و عضویت رسمی آن مورد حمایت روسیه است.
پس از آنکه توافق هسته ای در سال 2015 میلادی امضا شد، چین دیگر عضو این شورا نیز نظر مثبتی به عضویت کشورمان در این سازمان داشته و با برطرف شدن تحریم ها مانعی برای عضویت رسمی ایران در سازمان برطرف شده است.
روزنامه کامرسانت امروز درمقاله ای نوشت: نشست سازمان همکاری شانگهای برای نخستین بار با حضور پاکستان و هند به عنوان دو عضو اصلی در سوچی روسیه برگزار شد و به ایران که درخواست رسمی برای عضویت در این سازمان داده است امید داده شد که عضو کامل آن شود.
کامرسانت خاطرنشان کرد: نخست وزیر روسیه از عضویت ایران در سازمان شانگهای حمایت کرد اما در مورد امکان عضویت افغانستان با توجه به اوضاع سیاسی این کشور ابراز تردید کرد.
سرگئی میخییف رییس مرکز فناوری های سیاسی روسیه به تازگی گفت: سازمان همکاری شانگهای ابزار کار برای توسعه نظام چندقطبی جهان است که روسیه و کشورهای مختلف برای پیشبرد آن تلاش می کنند.
کارشناس روس در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: سازمان شانگهای در واقع مدل جدیدی از روابط بین المللی را به موازات گروه هفت کشور صنعتی ارائه کرده است که اصول اساسی آن احترام به معیارهای بین المللی و خودداری از زورگویی و تحمیل اراده خود بر کشورهای دیگر است.
میخییف خاطرنشان کرد: عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به نفع این سازمان و ایران خواهد بود.
پروفسور «سرگئی بابورین» استاد دانشگاه و معاون سابق دومای روسیه نیز با اعلام حمایت از عضویت ایران در سازمان شانگهای گفت: ایران باید از عضویت ناظر به عضو کامل سازمان همکاری شانگهای تبدیل شود و این امر بر جایگاه سازمان شانگهای تاثیر مثبت خواهد گذاشت.
کارشناس روس با بیان اینکه سازمان همکاری شانگهای، سازمانی است که در آن کشورها از استقلال خود در برابر جهانی شدن آمریکایی دفاع می کنند به فشارهای آمریکا و غرب بر ایران اشاره و خاطرنشان کرد: بدیهی است که تمام ادعاهای آمریکا و غرب در مورد ایران واهی است و بخاطر مواضع مستقل این کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی بطور مکرر مطرح می شود.
«ونیامین پوپوف» مدیر مرکز مشارکت تمدن های دانشگاه روابط بین الملل مسکو نیز گفت: در این اجلاس پاکستان و هند به عنوان عضو پذیرفته می شوند و با لغو تحریم های ایران، این کشور نیز به عضویت سازمان همکاری شانگهای درخواهد آمد.
کارشناس ارشد روس از گسترش همکاری های کشورهای عضو سازمان شانگهای با ایران استقبال کرد و آن را عامل گسترش همکاری های منطقه ای دانست.
در نهایت می توان گفت در شرایط کنونی منطقه ای و بین المللی نقش سازمان همکاری شانگهای افزایش می یابد و ایران با قدرت های مهم عضو این سازمان در وهله نخست روسیه، چین و هند و کشورهای دوست همچون پاکستان و بلاروس ساختار همکاری های خود را تقویت خواهد کرد.
اروپام*391**1590
