صاحبنظران سیاسی- اجتماعی و واکاوی سه گانه جامعه، اخلاق و صلح
همایش ملی «چیستی صلح؛ مبانی مفهومی- نظری و چشم اندازهای راهبردی» امروز چهارشنبه هشتم آذر ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد و صاحبنظران به بحث و تبادل نظر در این باره پرداختند.
** تکنیک های صلح سازی در خط مشی گذاری عمومی
«ابراهیم حاجیانی» آینده پژوه و مدرس دانشگاه به عنوان نخستین سخنران این نشست با بیان اینکه سیاست داخلی بر سیاست خارجی تاثیر گزار است، افزود: برای ایجاد اجماع در زمینه صلح در سطح منطقه ای و فرا منطقه ای باید از داخل شروع کرد به عبارت دیگر مفهوم صلح سازی نخست باید در سطح ملی و حتی فرو ملی انجام گیرد و سپس به سطح کلان تسری یابد.
این کارشناس ادامه داد، منافع متعارض، عدم اطلاع بازیگران از منابع قدرت یکدیگر، پیگیری منافع خاص از جانب هر یک از آن ها و مسائلی از این دست به شکل گیری مشاجره منجر می شود؛ موضوعاتی که در تکنیک ها و فرآیند صلح سازی باید به آن توجه شود.
حاجیانی در پایان افزود: نباید بیش از اندازه در بند مباحث نظری برای دستیابی به صلح بود، بلکه ضروری است در عرصه عمل بازیگران متعارض را به یکدیگر نزدیک کرد و به این طریق از شدت خشونت ها و تعارض ها کاست.
** زنان و فرهنگ صلح
«الهه کولایی» استاد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران دومین سخنران این نشست بود که با اشاره به بحران میانمار به بررسی خشونت علیه زنان و کودکان در جهان پرداخت و افزود: امروزه با وجود پیشرفت هایی که جامعه جهانی داشته است اما هنوز شاهد رویدادهای خشونت بار علیه زنان و کودکان هستیم.
زنان در همه مقاطع تاریخ قربانیان اصلی جنایت های مصلحانه و غیر مصلحانه بودند؛ موضوعی که در قطعنامه 1325 سازمان ملل نمود یافته است و این دغدغه و پرسش را در ذهن فلاسفه و اصحاب سیاست ایجاد کرده اند که چگونه می توان به صلح دست یافت؟
تاکید یونسکو بر این است که ترویج فرهنگ صلح بر پایه افزایش سطح مدارا و احترام به عقاید و افکار دیگران است. کولایی در ادامه یادآور شد که موضوع فرهنگ صلح و مدارا از دهه های پیش مورد توجه قرار گرفته است.
آنچه مهم است این که زنان بیش از اینکه در سیاست، معادلات سیاسی و بحران سازی ها نقش داشته باشند هزینه آن را می پردازند، بنابراین ضروری است نه تنها در فرآیند صلح سازی بلکه در فرآیند صلح بانی نیز موثر بوده و بتوانند نقش آفرینی کنند. برخی معنقدند حضور زنان در عرصه سیاست و قدرت به تعدیل و تلطیف شرایط خشونت بار کمک می کند.
** شهروندی، احساس تعلق و شکل گیری فرآیندهای صلح طلبی در جامعه
«علی اشرف نظری» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به مبحث شهروندی در ایران پرداخت و در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: مساله مهمی که ذهن من را به خود مشغول کرده، درگیری ها و کشاکش هایی است که از رسانه های جمعی در قبال تحولات عراق و سوریه انعکاس یافته که تحت عنوان «چرخه های خشونت رذیلانه» قابل تحلیل است. به عبارتی این چرخه نشان داد که خشونت های قومی، دینی و نژادی می تواند تا چه اندازه تصاعد پیدا کند به طوری که هیچ مرزی بین انسانیت و مسائل غیرانسانی باقی نگذارد.
این مدرس دانشگاه افزود: در ایران نیز به دلیل وجود گروه های مختلف قومی و نژادی باید شبیه سازی های لازم انجام شود زیرا در صورت عدم مدیریت کارامد، بحران مذکور ممکن است در آینده کشور ما را هم تحت تاثیر خود قرار دهد. اکنون این پرسش به ذهن می رسد که نسبت عقل شهروندی و صلح طلبی مدنی به چه صورتی قابل ارائه است؟
نظری بیان داشت که شهروندی موضوعی فراتر از یک رابطه حقوقی صرف است. این امر نوعی سرمایه گذاری فرهنگی به شمار می رود که احساس تعلق افراد را به جهان اجتماعی و در نتیجه احساس مسوولیت مدنی با حفظ صلح و نظم اجتماعی رقم می زند. همچنین وی به تقسیم بندی انواع شهروندی از جمله شهروندی افقی و عمودی، سطحی و عمیق و همچنین تشریح هر یک از این موارد پرداخت.
** غلبه ادبیات سیاسی نفی
«مجتبی مقصودی» مدرس علوم سیاسی با طرح موضوع «غلبه گفتمانی ادبیات سیاسی نفی، مهمترین مانع سیاستگذاری صلح در ایران» بحث خود را با این جمله آغاز کرد که «صلح طلبان منطقه متحد شوید».
وی با انتقاد از وضعیت موجود در کشور اظهار کرد : باید برای دستیابی به صلح عینک بدبینی را از چشم برداشته و ادبیات منفی را از گویش خود حذف کنیم.
این مدرس دانشگاه در بخشی از سخنان خود به پیامدهای منفی حاصل از ادبیات نفی در داخل کشور پرداخت و افزود: بی اعتمادی در سطح جامعه و مناسبات روزمره از این نوع نگاه و ادبیات سرچشمه می گیرد. کاهش شدید توسل به گفتمان و گفت وگو بین نهادها و قوای مختلف در کشور بخش دیگری از این پیامدها است.
وی در ادامه افزود: بی اعتمادی و ناباوری به تکنولوژی و فناوری های بشری، جاسوس پنداری، آستانه تحمل پایین در مسوولان و نهادها و ... از دیگر برآیندهای ادبیات سیاسی نفی است به طوری که رنگ ها برای ما سیاه یا سفید است.
