ایران و اروپا در فصل همکاری هسته ای
همکاری ایران و اتحادیه اروپا در زمینه ایمنی هسته ای به عنوان یکی از دستاوردهای برجام در کنار دیگر مناسبات دیگر تهران و بروکسل ادامه دارد، وضعیتی که راه را بر کارشکنی های مخالفان توافق هسته ای بسته است.
تازه ترین رویداد در زمینه همکاری هسته ای به سه شنبه سی ام آبان ماه برمی گردد که سومین دور از گفت وگوهای ایران و اروپا به شمار می رفت. در جریان سمیناری که با موضوع «همکاری‌های هسته‌ای: پیشرفت‌ها و چشم‌اندازها» انجام گرفت، «سیدعباس عراقچی» معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه، «هلگا اشمید» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و «بهروز کمالوندی» سخنگو و معاون سازمان انرژی اتمی کشور حضور داشتند.
در این نشست دو روزه مسائل مهمی به بحث و گفت وگو گذاشته شد به طوری که همکاری‌های هسته‌ای در زمینه های ایمنی، پادمان و امنیت، نیروگاه‌ها، ظرفیت سازی، آموزش و همچنین مسائل مختلف مرتبط با کاربرد پرتوها در حوزه‌های پزشکی، بهداشت و درمان و ... از جمله آن مباحث محسوب می شد.
** ایمنی هسته ای؛ اولویت همکاری های هسته ای ایران و اروپا
همکاری هسته ای یکی از موارد پیش بینی شده در متن برجام است به طوری که بر پایه پیوست سوم توافق مذکور با عنوان «همکاری های صلح آمیز هسته ای»، ترتیبات همکاری دوجانبه و چندجانبه با ایران مشخص شده است، ضمن این که مواردی از همکاری ها در زمینه هایی چون راکتور، سوخت و فناوری ها، تاسیسات و فرآیندهای مربوطه و نیز فعالیت های تحقیق و توسعه به طور مشخص مورد تاکید قرار گرفته است.
بخشی از پیوست سوم با عنوان «ایمنی، پادمان و امنیت هسته ای» به موضوع ایمنی هسته ای اشاره دارد؛ موضوعی که در فروردین ماه امسال به امضای پروژه همکاری بین اتحادیه اروپا و ایران منتج شد. این پروژه 2 میلیون و 500 هزار یورویی با هدف تقویت توانمندی های مرکز نظام ایمنی هسته ای ایران چند ماه بعد (تیر ماه) وارد مرحله اجرایی شد.
به دنبال امضای این پروژه همکاری، کمیسیون اروپا با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که این نهاد اروپایی در چارچوب برجام برای نخستین بار، توافقی به منظور همکاری با ایران در زمینه ایمنی هسته ای را منعقد کرده است. افزون بر آن، در ادامه بیانیه کمیسیون اروپا آمده که «روابط ایران و اتحادیه اروپا ظرف یک دهه گذشته درمراحل مختلفی قرار داشته و متاثر از برنامه هسته ای و رژیم تحریم ها علیه ایران بوده است. در این میان، لغو تحریم ها علیه تهران، راهی به سوی تجدید روابط گسترده تر را باز کرده است.»
اشمید در سمینار اخیر که چند روز پیش در اصفهان برگزار شد به پروژه مدرن سازی اراک و تبدیل فردو به مرکز تحقیقاتی اشاره کرد که از نگاه وی این پروژه ها گام هایی مهم و در حال انجام اند. ضمن این که در جریان سمینار مذکور اتحادیه اروپا به منظور توسعه انرژی ایمن هسته ای ایران کمکی 20 میلیون یورویی ارایه کرد.
بروکسل تلاش دارد تا بالاترین استانداردها را در مورد فعالیت های هسته ای ایران اجرایی کند؛ موضوعی که از سخنان اشمید برمی آمد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان این که استفاده از بالاترین استانداردها در ایمنی هسته‌ای به نفع همه است، تاکید کرد : «توسعه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای در زیر سایه برجام، تبادل‌نظر آزادانه دانشمندان هسته‌ای ایران و جهان را به دنبال دارد.»
** اهمیت همکاری های نزدیک ایران و آژانس
مهمتر از همکاری هسته ای ایران و اتحادیه، روابط بسیار نزدیکی است که بین تهران و آژانس بین المللی انرژی اتمی ایجاد شده و تداوم یافته. گزارش های مداوم «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس از فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران، معیار موجهی برای تصمیم گیری بازیگران بین المللی برای ارتباط گیری و توسعه دایره تعاملات با تهران بوده است.
به عنوان نمونه هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اصفهان با بیان اینکه آژانس انرژی اتمی 9 بار بر فعالیت های هسته ای ایران مهر تایید زده، تاکید کرد: من از طرف موگرینی خیلی واضح می‌گویم که امکان مذاکره مجدد برای برجام وجود ندارد برای همه طرف‌ها برجام الزام‌اور است و سران اتحادیه اروپا در آخرین نشست صحبت‌های شفافی داشتند مبنی بر اینکه همه ملزم به رعایت برجام هستند.
همکاری سازنده ایران و آژانس برگ برنده ای برای پیشبرد برجام و انزوای دشمنان جمهوری اسلامی است. به همین دلیل همه کارشکنی مخالفان توافق هسته ای به رغم گذشت بیش از دو سال از عمر توافق تا کنون راه به جایی نبرده است و مقایسه ای بین دو دوره برجام و پیش از آن به خوبی گویای اهمیت همکاری با این سازمان معتبر بین المللی است.
گزارشات منفی آژانس در دهه اخیر از فعالیت های هسته ای ایران، افزون بر آن که اجماعی علیه تهران شکل داد، تنگناهایی علیه کشور نیز ایجاد کرد. به طوری شش قطعنامه شورای امنیت با شدیدترین تحریم های ممکن و دوازده قطعنامه شورای حکام، برآیندی از گزارشات آژانس به شمار می آمد؛ وضعیتی که اینک به برکت برجام دگرگون شده و گزارشات مستمر آژانس از همکاری سازنده ایران، هر روز بر پهنه تعاملات جهانی تهران و موانع پیش روی دشمنان می افزاید.
