غلبه حاشیه بر متن توافق؛ اولویت آمریکایی
پس از روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان چهل وپنجمین رییس جمهوری آمریکا و ناکامی در به بن بست کشاندن اجرای برجام، کنگره و کاخ سفید بازی های تازه ای را علیه ایران به راه انداخته اند.
** هراس غرب از پایان محدودیت های برجامی
ایالات متحده در ماه های گذشته فشار بر ایران را به منظور سرخوردگی مردم و مسوولان این کشور از سر گرفته و با تصویب و تشدید تحریم های حقوق بشری و تروریستی، اقدامات ضد ایرانی خود را تکمیل کرده است. حال واشنگتن فعالیت های موشکی ایران را برای دستیابی به اهداف مورد نظر برجسته نموده؛ هدف هایی که از نگاه دیگر اعضای گروه 1+5 دور نیست و هر کدام به نوعی مواضع آمریکا را به نقد کشیده اند.
ارتباط دادن برنامه موشکی و تسلیحاتی ایران به برجام توطئه ای نخ نما است چرا که در متن توافق هسته ای هیچ گونه اشاره ای به این موضوع نشده و در قطعنامه 2231 به آن پرداخته شده است؛ قطعنامه ای که از توافق هسته ای مستقل در نظر گرفته می شود.
ضمن این که در بند 3 از بخش «پیوست ب: اعلامیه» آشکارا توضیح می دهد: از ایران خواسته می شود تا هشت سال پس از «روز قبول توافق» یا تا زمانی که آژانس گزارشی مبنی بر تایید «نتیجه گیری گسترده تر» ارایه کند، هرکدام زودتر حادث شود، هیچ فعالیتی مرتبط با موشک های بالستیکی طراحی شده برای قابلیت حمل سلاح های هسته ای، شامل پرتاب با استفاده از چنین فناوری های موشک های بالستیک، صورت ندهد.
این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به رغم قرار گرفتن در منطقه ناامن و بارها مورد تهاجم واقع شدن از سوی همسایگان و دشمنان، باز هم موشکی با هدف حمل کلاهک هسته ای طراحی نکرده است.
تقویت بنیه دفاعی برای دفاع مشروع اما برای تهران از اهمیت فزایندی برخوردار است و این موضوعی نیست که بتوان در مورد آن مذاکره کرد.
بنابراین، طرح موضوع مذاکره در ارتباط با فعالیت های موشکی ایران بیشتر به دلیل هراس غرب از پایان یابی محدودیت ها در قطعنامه 2231 است چرا که در قطعنامه مذکور علاوه بر اتمام موانع بر فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی در بازه ای یک دهه ای و کمی بیشتر، محدودیت های موشکی و تسلیحاتی به ترتیب پس از هشت و پنج سال برداشته خواهند شد.
** توطئه بازرسی نامتعارف
نمایندگان گروه 1+5 می دانند که آمریکا با برجسته سازی موضوع آزمایش های موشکی ایران قصد بازرسی گسترده و همه جانبه از ایران را دارد.
از طرفی، آمریکایی ها بر این نکته آگاه هستند که ایران بی تردید در مقابل بازدید از مراکز غیرهسته ای از جمله پایگاه های نظامی مقاومت خواهد کرد چرا که در زمره مناطق مشکوک و مشخص شده قرار ندارند. درعین حال که آژانس برای بازرسی از مناطق مشکوک باید شواهد و قراین کافی ارائه نماید در حالی که این نهاد پس از برجام در هشت گزارش خود از پایبندی ایران به مفاد توافق اعلام رضایت کرده است.
آژانس بین المللی اتمی که وظیفه بازرسی از فعالیت های هسته ای ایران را در چارچوب برجام عهده دار است، آخرین گزارش فصلی خود را روز دوشنبه بیست و دوم آبان منتشر کرد.
بر پایه این گزارش، آمانو تاکید کرده که کارکنان آژانس توانسته اند بدون مشکل به همه مناطق مهم و حساس دسترسی پیدا کنند. همچنین مدیر کل آژانس در این گزارش با بیان جزییاتی، ذخیره آب سنگین و ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران را کمتر از میزان مشخص شده در متن توافق ارزیابی کرده است.
آمانو در روزهای آغاز آبان ماه هم در حاشیه کنفرانس ملل متحد در مورد انرژی هسته ای در ابوظبی تاکید کرد که «بازرسان این نهاد مشکلی در انجام وظایف خود در ایران ندارند و تهران نیز همچنان در حال عمل به تعهدات خود است.»؛ مواضعی که بارها از زبان مقامات دیگر بازیگران جهانی به زبان رانده شده است.
چند روز پیش «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که نقش هماهنگ کننده مذاکرات هسته ای را نیز عهده دار بود، قبل از نشست وزیران دفاع «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) در بروکسل به اظهارنظرهای مشابهی پرداخت.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: در واشنگتن با آمانو دیدار کردم و او نیز تاکید کرد که آژانس دسترسی های کاملی دارد ، ما به استقلال و دانش فنی آژانس برای نظارت دقیق و تضمین اجرای دقیق تعهدات هسته ای ایران اطمینان داریم.
تکرار این سخنان از زبان مسوول سیاست خارجی اتحادیه و مدیر کل آژانس گویای این مهم است که آمریکا هنوز از موضوع بازرسی نامتعارف و هدفمند ایران دست نکشیده و به آن امید دارد. شاید به همین دلیل است که مسوولان آژانس و اتحادیه اروپا هر از گاهی در این زمینه با مقامات آمریکایی به طور مستقیم وارد گفت وگو می شوند.
همچنین در روزهای گذشته آمانو با «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل دیدار و گفت وگو کرد و موگرینی نیز در سفری به ایالات متحده ضمن سفر به آمریکا با برخی از نمایندگان کنگره در ارتباط با آینده برجام به گفت وگو نشست که «الیوت انگل» عضو صاحب نفوذ دموکرات مجلس نمایندگان و «باب کورکر» رییس کمیته روابط خارجی سنا از آن جمله بودند.
به نظر می رسد که اروپا قبل از 21 آذرماه (12 دسامبر) و پایان فرصت کنگره برای بررسی برجام، موضوع متقاعد کردن نمایندگان را نسبت به توافق برد- برد هسته ای در برنامه خود گنجانده اند تا بلکه به این چالش برای همیشه پایان دهند.
