رنج غرب آسیا از فقدان مدیریت منطقه ای تسلیحات/برجام جایگاه استراتژیک ایران را در منطقه و جهان ارتقاء داده است
اساتید و کارشناسان روابط بین الملل در نشست های تخصصی اولین سمینار روندهای تسلیحاتی و امنیت منطقه ای در غرب آسیا، علاوه بر ارزیابی برجام و تاثیر آن بر جایگاه استراتژیک ایران در منطقه و جهان، استفاده بی سابقه از اداوات نظامی، افزایش خسارات و تلفات در منازعات و فقدان مدیریت منطقه ای تسلیحات در منطقه غرب آسیا را بررسی کردند.
«سیدعباس عراقچی» معاون حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه به عنوان سخنران اصلی در مراسم گشایش این سمینار به تبیین ابعاد و پیامدهای منطقه ای و بین المللی برجام پرداخت و گفت: برجام بخشی از رژیم عدم اشاعه شده است و اهمیت آن از بحث هسته ای کاملا فرا رفته است.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در این مراسم همچنین تاکید کرد که برجام مساله ای فراتر از ایران و حتی منطقه است و افزود: بدون برجام کلیت نظام عدم اشاعه به خطر می افتد و برای همین جامعه بین الملل از آن حمایت می کند.
به گزارش ایرنا، قرار است «دومین کنفرانس امنیتی تهران» با موضوع امنیت منطقه ای در غرب آسیا، چالش ها و روندهای با حضور مقام های بین المللی 18 دی ماه 96 در تهران برگزار شود.
**نشست های تخصصی سمینار، سخنرانی ها و مقالات
همچنین در این سمینار یکروزه در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، سه نشست تخصصی با موضوعات«روندهای تسلیحاتی و امنیت در غرب آسیا»، «امنیت منطقه ای در پرتو رقابت های تسلیحاتی» و « فرهنگ استراتژیک و سیاست های تسلیحاتی در غرب آسیا» برگزار شد و اساتید و کارشناسان سیاسی و روابط بین الملل مقالات و سخنرانی های خود را ارائه کردند.
**برجام جایگاه استراتژیک ایران را در منطقه و جهان ارتقاء داده است
«رضا خلیلی» استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران در نشست تخصصی اول به بررسی تاثیر برجام بر جایگاه استراتژیک جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا پرداخت.
وی با اشاره به این که در جمع بندی و نتیجه گیری مقاله خود از مدل«قدرت، ضعف / فرصت، تهدید (SWOT) » استفاده کرده است، توضیح داد که با بررسی نتایج در سال های قبل و از برجام (95-1390) متوجه می شویم که برجام جایگاه استراتژیک ایران را ارتقاء داده است.
این استادیار دانشگاه معتقد است که اگر بتوان دستاوردهای برجام را در در تمام حوزه ها اعم از سیاسی، اقتصادی، حقوقی، فنی و امنیتی هم به صورت کمی و هم به صورت کمی محاسبه کنیم می توان ارزیابی های دقیق تری از برجام داشته باشیم.
وی با اشاره به رویکردهای موافقان و مخالفان برجام تاکید کرد که باید تلاش کنیم علاوه بر رویکردهای پنج گانه یاد شده برجام را از منظر موقعیت استراتژیک ایران نیز بررسی کنیم.
خلیلی همچنین گفت: بر اساس یافته های تحقیق ارائه شده، جایگاه استراتژیک ایران در پسابرجام نسبت به دوره های قبل از آن در شرایط «فرصت - قدرت» قرار دارد و بعد اقتصادی پسابرجام نیز روند صعودی را نشان می دهد.
این کارشناس روابط بین الملل با اشاره به نمودار (SWOT) پسابرجام تشریح کرد: در بعد سیاسی پسابرجام تغییرات اندک و گاهی ثابت بوده است و در بعد اجتماعی تغییر عمده ای نداشتیم و فقط شاهد ثبات بوده ایم.
**سناریوپردازی اندیشکده های آمریکا برای آینده امنیتی منطقه غرب آسیا
«آذین صحابی» دانشجوی دکتری روابط بین الملل نیز در بخش دیگری از این نشست به تشریح مقاله ای در خصوص نقش آفرینی اندیشکده های تصمیم ساز در سناریو پردازی امنیتی آمریکا نسبت به غرب آسیا پرداخت.
وی پساداعش (Post-ISIS) را کلیدواژه اصلی جستجوهای رسانه ای در برنامه ها و تحقیقات اندیشکده های آمریکایی عنوان کرد و گفت: این اندیشکده ها نقش موثری در ساخت سیاست خارجی و استراتژی منطقه ای ایالت متحده آمریکا در غرب آسیا دارند.
این کارشناس روابط بین الملل با اشاره به اینکه در منطقه چالش های مختلفی وجود دارد، توضیح داد: غرب آسیا با بحران های امنیتی جدی و دیرپایی عمدتا برخاسته از حضور گروه های اسلام گرای افراطی به خصوص داعش مواجه است و اکنون که شاید بتوان گفت چشم اندازی از افول احتمالی قدرت این گروه ها، فروکش کردن بحران عراق و سوریه و آغاز جریان ثبات سازی در منطقه مشاهده می شود، اندیشکده های آمریکایی بیش از قبل به سناریو پردازی در خصوص آینده امنیتی منطقه غرب آسیا پرداخته اند.
وی گفت: تحلیلگران معتقدند عصر پساداعش فرا رسیده است و داعش به عنوان یک ایدئولوژی در منطقه سیال است و از بین نمی رود و فقط حضور نظامی آن ها در منطقه محدود و کمرنگ می شود.
**معمای امنیتی فزاینده و روند تسلیحاتی در غرب آسیا
«داود غرایاق زندی» استادیار پژوهشکده مطالعات منطقه ای دانشگاه شهید بهشتی نیز در مقاله ای با عنوان معمای امنیتی فزاینده و روند تسلیحاتی در غرب آسیا پرداخت.
به اعتقاد زندی، خاورمیانه به واسطه پیشنیه و بستر شکل گیری ناشی از فعالیت کشورهای استعماری، ساخت نامناسب دولت در منطقه، مباحث هویتی به روند معمای امنیتی دامن زده و باعث افزایش خریدهای تسلیحاتی و درگیری های نظامی در سطوح مختلف شده است.
این استادیار دانشگاه با بیان این که بیش از 3 دهه در خاورمیانه بحران داشته ایم،گفت: که معمای امنیتی یکی از مشکلات وودردسرهای پیش روی کشورهای در نظام آنارشیک بین المللی است و این روال فزاینده در خاورمیانه ناشی از معمای تغییر و نظم در منطقه است که بر روند تسلیحاتی منطقه نیز تاثیرگذار است.
** آلمان به دنبال قدرت بیشتر و مسئولیت بیشتر
«بهزاد احمدی» دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی نیز در این نشست تخصصی ضمن بررسی توضیح درباره سیاست های تسلیحاتی آلمان فدرال در غرب آسیا گفت: آلمان فدرال در حال رسیدن به بلوغ در سیاست خارجی و امنیتی در جهان است؛ آلمانی های معتقدند «قدرت بیشتر، مسئولیت بیشتر» ؛ یعنی می خواهند در اتحادیه اروپا نقش و مسئولیت بیشتری را ایفاء کنند.
احمدی با بیان این که بر اساس گزارش ها آسیای شرقی و اقیانوسیه و پس از آن غرب آسیا بیشترین وارد کننده تسلیحات نظامی در جهان هستند، گفت: هند بزرگترین وارد کننده تسلیحات و پس از آن عربستان سعودی دومین خریدار و وارد کننده سلاح در جهان به شمار می آید.
وی توضیح داد: آلمان به عنوان دومین صادر کننده اسلحه در جهان بیشترین صادرات و تجهیز سلاح سبک را در خاورمیانه و کردستان عراق برای مبارزه با داعش انجام داده است.
همچینن در نشست تخصصی اول «گریگور سایمونز» دانشیار مطالعات منطقه ای در دانشگاه اوپسالا سوئد در خصوص جنگ دوگانه غرب از طریق تبلیغات و براندازی سخنرانی کرد و به سوالات کارشناسان و دانشجویان پاسخ داد.
**غرب آسیا از فقدان مدیریت منطقه ای تسلیحات رنج می برد
در این نشست های تخصصی همچنین پنج مقاله با محوریت اصلی رقابت های تسلیحاتی و امنیت منطقه ای ارائه شد.
«نیکلا پده» رئیس مرکز مطالعات جهانی رم-ایتالیا با مقاله تاثیر ژئوپلیتیک شاخ آفریقا بر عملیات عربستان در یمن و «روح الله طالبی آرانی» استادیار دانشگاه شهید بهشتی با تحلیل سه سطحی از بی ثباتی تسلیحات بنیان در غرب آسیا (2017-2001) و «یاسر قائمی» با مقاله «رقابت تسلیحاتی با ایران و امنیت منطقه بر اساس واقع گرایی» در پنل دوم، سخنرانی کردند.
«روح الله طالبی آرانی» در این نشست گفت: اشغالگری نظامی، جنگ های داخلی منطقه ای شده و نبردهای نامتقارن از جلوه های بارز منازعات فروخفته و خشونت های نظامی گسترده در غرب آسیا طی دو دهه گذشته بوده است.
این کارشناس روابط بین الملل بیان کرد: حجم خسارات و تلفات در این منازعات از دسترسی آسان و استفاده بی سابقه از اداوات نظامی اعم از متعارف و غیرمتعارف از سوی طرف های درگیر حکایت دارد و نشان داده اند که غرب آسیا از فقدان مدیریت منطقه ای تسلیحات رنج می برد.
«سجاد آزاده» پژوهشگر و کارشناس ارشد روابط بین الملل و «رضا محمدعلی رجب» کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه یزد به ترتیب با مقاله های «رقابت تسلیحاتی معمای پیچیده امنیتی در منطقه غرب آسیا» و « تاثیر تنش روابط عربستان و قطر بر رقابت های تسلیحاتی و نظم منطقه ای» نیز در این نشست سخنرانی کردند.
**فرهنگ استراتژیک و سیاست های تسلیحاتی
همچنین در آخرین نشست تخصصی در این سمینار «حیدرعلی مسعودی» استادیار پژوهشکده مطالعات منطقه ای دانشگاه شهید بهشتی با ارائه مقاله ای درباره فرهنگ استراتژیک آمریکا و امنیتی سازی مجدد در ایران در دوره ترامپ سخنرانی کرد.
مسعودی معتقد است آمریکا همواره در دو دهه گذشته یکی از اصلی ترین بازیگران امنیتی و نظامی در خاورمیانه بوده است در همه این سال ها حضور نظامی این کشور در خاورمیانه بر اساس رویه های مشروعیت بخش فرهنگی استراتژیک آن سامان یافته است.
این استادیار دانشگاه گفت: فرهنگ استراتژیک آمریکا همواره با دخالت مجموعه ای از بازیگران سیاسی و نظامی شکل گرفته است که بر اساس تجارب و انگاره ها، برداشت ها و ادراکات خود از تهدیدات امنیتی و توان پاسخگویی آمریکا به آنها، به رئیس جمهوری آمریکا مشاوره می داده اند.
«عباس ذوالفقاری» دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی با مقاله «فرهنگ استراتژیک و مشارکت روسیه در روندهای تسلیحاتی غرب آسیا» و «مهدی محمد نیا» استادیار علوم سیاسی دانشگاه آیت الله بروجردی با مقاله «تاثیر نقش فرهنگ استراتژیک بر سیاست های تسلیحاتی و امنیت ملی ایران» و «مجتبی روستایی» کارشناس ارشد روابط بین الملل دانشگاه یزد با مقاله «فرهنگ سازی منطقه ای و همگرایی فراگیر» از دیگر سخنران های این نشست تخصصی بودند.
در پایان این نشست تخصصی اساتید و سخنران ها به سوالات کارشناسان حاضر در نشست پاسخ دادند.
