تداوم ماجراجویی های سعودی ها در منطقه/ ظریف در آسیای مرکزی
احضار سعد حریری به ریاض، اعلام استعفای وی از طریق شبکه العربیه و بی خبری چند روزه از سرنوشت وی حاکی از آغاز دور تازه ای از ماجراجویی های سعودی ها در منطقه خاورمیانه است.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی و بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس در کنگره آمریکا حضور یافتند تا با ذکر مزایای برجام کنگره را از تبعات و عواقب کنار کشیدن از این توافق بین المللی آگاه کنند.
این سفرها و گفت و گوها با اعضای با کنگره از آن رو اهمیت دارد که ترامپ در سومین باری که قرار بود پای بندی ایران به توافق هسته ای را تایید کند از این کار سرباز زد و تصمیم گیری درباره این توافق را به کنگره احاله کرد. آن طور که رسانه ها اعلام کرده اند باب کورکر و تام کاتن دو سناتور جمهوری خواه که به گفته ترامپ طی طرحی به دنبال اصلاح و رفع معایب برجام –به زعم آمریکا- بودند، بعد از رایزنی های اروپایی ها در کنگره گفتند که این طرح کنار گذاشته اند.
این در حالی است که موگرینی بعد از سفر به نیویورک و گفت و گو با سناتورهای آمریکایی اعلام کرد که در گفت و گو با اعضای کنگره آمریکا نشانه های روشنی از تمایل آنان برای حفظ برجام مشاهده کرده است.
وی همچنین درباره مواضع مطرح شده از سوی ترامپ درباره مذاکره دوباره برجام با یادآوری این که در سیاست داخلی آمریکا و مسائل مربوط به آن دخالت نمی کند، تاکید کرد: مذاکره مجدد در میان گزینه های اتحادیه اروپا نیست.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه هم در کنفرانس بین المللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی که در سمرقند برگزار شد، حضور یافت و تاکید کرد که اتحادیه اروپا مصمم است توافق هسته‌ای ایران را حفظ کند.
وی که در حاشیه این کنفرانس بین المللی با محمد جواد ظریف وزیرامور خارجه ایران هم دیدار کرد، برجام را یک دستاورد بزرگ برای اروپا و دیپلماسی چندجانبه بین‌المللی عنوان کرد که در حال ثمر دادن است.
این در حالی است که طی هفته های اخیر یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی هم تلاش های دیپلماتیک برای حفظ برجام را افزایش داده است. آمانو طی هفته های اخیر بعد از سفری که به تهران داشت، راهی امارات شد و اواخر هفته گذشته هم در آمریکا حضور یافت تا بار دیگر بر پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود تاکید کند.
برجام و توافق هسته ای امروز تبدیل به محل آزمون فنی و بی طرفانه بودن عملکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی شده است و هر گونه خلل در این توافق برای حیثیت این نهاد فنی و تخصصی مخرب خواهد بود. از این جهت رایزنی های آمانو علاوه بر حفظ برجام متوجه حفظ جایگاه آزانس به عنوان یک نهاد تخصصی بین المللی است.
**نگاهی به ایران تمدنی
به گزارش ایرنا، هفته گذشته محمد جواد ظریف به آسیای مرکزی رفت تا هم در دوشنبه با مقامات تاجیکستان دیدارهایی داشته باشد و هم در کنفرانس بین المللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی در ازبکستان سخنرانی کند.
آسیای مرکزی همواره از اهمیت زیادی برای ایران برخوردار بوده است؛ سمرقند و بلخ و بخارا و بسیاری از شهرهای آسیای مرکزی از خاستگاه های فرهنگ و تمدن ایرانی و زادگاه بسیاری از ادبیان و شعرای بزرگ فارسی زبان است. پیوندهای ایران و کشورهای واقع در این منطقه به قدری عمیق است که می توان از عبارت یک «ملت فرهنگی» برای مردمان ساکن در این حوزه های استفاده کرد.
جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری بود که فردای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی استقلال جمهوری های واقع در این منطقه را به رسمیت شناخت. با این حال و باوجود وابستگی های عمیق دولت ها و ملت های واقع در این منطقه روابط سیاسی - اقتصادی طرفین آن طور که باید و شاید گسترش نیافته که بعضا نقارهایی هم بین برخی از همسایگان ایجاد شده است.
واقع امر این است که بخش زیادی از ظرفیت های دستگاه دیپلماسی در سال های اخیر برای به سرانجام رساندن پرونده هسته ای صرف شده است.گذشته از این منطقه خاورمیانه هم بخش زیادی از ظرفیت های دستگاه وزارت مور خارجه را به خود اختصاص داده است. با این حال می توان امیدوار بود با آزاد شدن بخش هایی از این ظرفیت ، دستگاه دیپلماسی توجه ویژه ای به حوزه تمدنی و فرهنگی خود در منطقه آسیای مرکزی داشته باشد. کم توجهی به این منطقه باعث حضور نامبارک برخی رقبای ایران شده است که نه تنها هیچ قرابتی با این منطقه ندارند، بلکه حضورشان صرفا با هدف مقابله با جمهوری اسلامی ایران است کما اینکه اخیرا سفیر عربستان سعودی در تاجیکستان با افتخار از بیرون راندن ایران از یکی از این کشور سخن گفته بود.
این در حالی است که بذرهایی که سعودی ها طی سال ها و دهه های اخیر در اقصی جهان کاشته اند،با عملیات های تروریستی و انتحاری گاه و بیگاه در حال ثمر دادن است.در چنین شرایطی فقر عمومی حاکم بر این کشورها بستر مساعدی برای ترویج خشونت و تروریسم در آسیای مرکزی فراهم کرده است.
در سال های اخیر ترکیب دلارهای نفتی و ایدئولوژی مذهبی تکفیر و افراط در سوریه، عراق و یمن آنها را به مرز نابودی کشاند و اکنون که با ملت های خاورمیانه با همراهی جمهوری اسلامی ایران توانسته اند این آتش خانمان سوز را خاموش کنند، بعید نیست کسانی که از آسیای مرکزی به گروه های تروریستی و تکفیری پیوسته بودند با بازگشت به سرزمین های مادری خود دور تازه از خشونت افراط و تخریب را در این منطقه کلید بزنند و همین امر لزوم نزدیکی همفکری و همراهی این کشورها و ایران را – که تجارب ارزنده ای در مبارزه با این بلیه جهانی داشته است - بیش از پیش نشان می دهد. از این جهت حضور محمد جواد ظریف در تاجیکستان و ازبکستان را می توان به فال نیک گرفت و می توان امیدوار بود هم جلو رشد و گسترش تروریسم و افراطی گری در این منطقه گرفته شود و هم روابط ایران با همسایگانش در مسیر رو به رشد قرار گیرد.
