بطحائی: وعده دست نیافتنی و بلند مدت نمی‌دهم/ آموزش و پرورش از ریل اصلی خارج شده است
«بطحائی»، فردی که از سوی روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم معرفی شده، معتقد است که آموزش و پرورش از ریل اصلی خود خارج و در جاده خاکی افتاده، لذا تغییر ساختار در چنین شرایطی برای آن همچون وصله و پینه‌ای است که هرچه این قطار را هُل دهیم، تنها کمی حرکت می‌کند اما کسی را هم به مقصد نمی‌رساند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران؛ بطحائی که اذعان دارد، هر چند وقتی به این قطار نگاه می‌کنیم، می‌بینیم سرپاست اما واقعیت آن است که روی ریل نیست و از آن خارج شده است، می‌گوید: آموزش و پرورش که ماموریت‌های خود را فراموش کرده و نتیجه این امر خود را در قالب مشکلاتی همچون ناهنجاری‌های اجتماعی و رفتاری، محیط زیستی و ... نشان می‌دهد؛ به جاده خاکی رفته و حال آمده‌ایم و می‌خواهیم با تغییر ساختارش وصله پینه‌ای بزنیم به آن و این همان هُل دادن قطار است که البته هر چه هم هُلش می‌دهیم، تنها تکان می‌خورد اما به جلو نمی‌رود.
وی همین تکان‌ها را باعث خوشحالی عده‌ای می‌داند و می‌گوید که «اگر آدم عاقلی از کمی دورتر این قطار را نگاه کند، متوجه می‌شود روی ریل خود نیست لذا در ابتدای امر باید قطار را روی ریل اصلی خود قرار داد تا با کوچکترین حرکت به سمت مقصد حرکت کند».
سید محمد بطحائی 54 ساله، گزینه پیشنهادی رییس جمهور که حال در گیر و دار معرفی برنامه‌هایش برای دولت دوازدهم و اقناع نمایندگان به سر می‌برد، تاکید می‌کند، نمی‌خواهد شعار و وعده الکی بدهد و درصدد است در دولت جدید این قطار را با استفاده از خلاقیت نیروی انسانی توانمند در آموزش و پرورش طوری روی ریل قرار دهد تا با انرژی کم نیز حرکت کند.
وی که پیش از این پس از قبول استعفای فانی از وزارت، مسوولیت آموزش و پرورش را برای دوره‌ای کوتاه در قالب «سرپرست» بر عهده گرفت، همین مثال قطاری را جلو می‌برد و می‌گوید: من و همکاران فرهنگی‌ام باید به سایر دستگاه‌ها نشان دهیم اگر آموزش و پرورش روی ریل قرار گیرد، کشته‌های جاده‌ای‌مان کاهش می‌یابد و میزان خسارات وارده به جامعه کمتر می‌شود. چنانچه بتوانیم چنین کاری را به سرانجام برسانیم دیگر از حقوق و مزایای کم نیز ناله نمی‌کنیم چرا که سایر دستگاه‌ها نیازهای آموزش و پرورش را تامین خواهند کرد، چرا که می‌دانند رفع نیازهای خودشان در گرو رفع نیازهای آموزش و پرورش است.
در حالی که تنها 4 روز تا اخذ رای اعتماد وزراء از مجلس باقی مانده است، پای صحبتهای سید محمد بطحائی، گزینه پیشنهادی رییس جمهور برای آموزش و پرورش نشستیم و او علاوه بر برنامه‌هایش برای این وزارتخانه از بداخلاقی‌ها و همجمه‌های مخالفانش در این چند روز اخیر گفت و توضیح مفصلی درباره زمان حضورش در صندوق ذخیره فرهنگیان، جذب نیروی جایگزین بازنشستگان، افزایش حقوق فرهنگیان، استقرار نظام جامع رفاه فرهنگیان و چگونگی تحقق برخی وعده‌هایش ارائه کرد.
بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان با اجرای نظام جامع رفاهی
وزیر پیشنهادی کابینه دوازدهم درخصوص استقرار نظام جامع رفاه فرهنگیان که از آن به عنوان یکی از برنامه‌هایش یاد می‌کند، می‌گوید: به عنوان وزیر پیشنهادی دولت دوازدهم ضمن اینکه به شدت از ارائه وعده‌های بلند مدت و دست نیافتنی اجتناب می‌کنم، اما با تمان وجودم معتقدم آموزش و پرورش از حیث منابع و امکانات در حدی هست که بتواند با کمک دولت، نظام جامع رفاهی را برای فرهنگیان طراحی و مستقر کند.
وی در این باره توضیح می‌دهد: در نظام جامع که به نوعی مکمل وضعیت معیشتی فرهنگیان خواهد بود، در حوزه‌های درمان، سلامت، گردشگری، مسکن و ... خدمات شایانی به فرهنگیان عرضه خواهد شد که همین امر می‌تواند وضعیت معیشتی آنها را بهبود بخشد.
بهبود نظام پرداختی معلمان در گرو اجرای سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای
ایجاد نظام جامع رفاهی معلمان (نظام خاص پرداخت حقوق، تسهیلات رفاهی و ... ) جزو برنامه‌های وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم به چشم می‌خورد. بطحائی در این باره و چگونگی تحقق این برنامه، سرچشمه هر گونه تحول در نظام آموزش و پرورش را معلم و مدرسه دانسته و می‌گوید: هر گونه تحولی که باعث کیفی سازی نظام آموزش و پرورش و کاهش مشکلات آن شود باید از معلم و مدرسه آغاز شود و این سرچشمه هر گونه تحول در نظام آموزش و پرورش است؛ اصلاح ساختار و تغییر برنامه‌های درسی و نوسازی فضاهای آموزشی بدون تحول نیروی انسانی قابل دستیابی نیست این در حالیست که یکی از راه‌های رسیدن به این سرچشمه، رسیدگی به نظام پرداختی و خدمات رفاهی و معیشتی نیروهای انسانی است.
وی ادامه می‌دهد: بدون توجه به وضعیت معیشتی معلمان و کاهش دغدغه‌های رفاهی آنها نمی‌توانیم به تحول در نظام آموزش و پرورش دست یابیم این در حالیست که در دولت یازدهم تلاش‌هایی برای رفع این دغدغه‌ها آغاز شد اما کافی نیست.
بطحائی یکی از مصادیق تلاش دولت برای رفع دغدغه معیشت معلمان را اجرای طرح رتبه بندی می‌داند و می‌افزاید: مهمترین پیام این طرح، همسو و هم جهت کردن شایستگی‌های نیروی انسانی با نظام پرداختی بود. یعنی بخشی از نظام پرداخت باید با شایستگی‌ها و توانمندی‌های نیروی انسانی گره زده شود.
وی با بیان اینکه هر چه این شایستگی‌ها افزایش یابد باید از عوامل انگیزشی بالاتری در نظام پرداختی برخوردار شود و این همان اصل پذیرفته شده در رتبه بندی معلمان است، با اشاره به آغاز طرح رتبه بندی در سال 94 عنوان می‌کند: هیچ وقت هیچ کس در دولت این ادعا را نکرده که این انتها و خط آخر طرح رتبه بندی است. این در حالیست که ادامه مسیر این طرح نیازمند اجرای سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای است یعنی باید نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای را طراحی کنیم و بدون این سنجش و گره زدن آن با نظام پرداختی نمی‌توانیم ماموریت اصلی نظام رتبه بندی را به سرانجام برسانیم.
وی با تاکید بر اینکه نظام سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای را طراحی و مستقر خواهیم کرد تا نظام پرداخت‌ها متناسب با شایستگی افراد ارتقاء و بهبود یابد تاکید می‌کند: در نظام سنجش صلاحیتها صرفا نباید از ساختار و کانال‌های دولتی موجود استفاده کنیم. به عبارت دیگر متخصص‌ترین نیروی انسانی دولت در آموزش و پرورش قرار دارد، به طوریکه بیش از 70 درصد این نیرو دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر بوده و میانگین سابقه خدمت نیروهای آموزش و پرورش حدود 23 سال است.
وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش کابینه دوازدهم، طراحی نظام معلمی در آموزش و پرورش و استفاده از نیروهای متخصص در این تشکیلات برای انجام بخشی از طرح سنجش صلاحیت فرهنگیان را یکی از اقداماتی خواند که طی چند ماه گذشته صورت گرفته است.
بطحائی در این باره بیان می‌کند: سنجش صلاحیت با مدل‌های مختلفی همچون مصاحبه، مشاهده، بازدیدهای بالینی و میدانی و ... حتی مخلوطی از این مدل‌ها می‌تواند اجرا و مبنای سنجش باشد.
وی ادامه می‌دهد: لذا نظام سنجش صلاحیتها باید مستقر، شایستگی‌های افراد اندازه گیری و با ارتقای آن، نظام پرداختی نیز شکل بگیرد. این در حالیست که دولت در بودجه 96 و همچنین برنامه ششم توسعه، ظرفیت‌های خوبی برای تامین منابع این کار پیش بینی کرده است. بدین ترتیب می‌توان منابع لازم برای اجرای سنجش صلاحیت و ارتقای معیشت فرهنگیان را به تدریج تامین و به دنبال آن نظام پرداختی را ارتقاء و بهبود داد.
بطحائی اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح را مستلزم پیشبرد اجرای سنجش صلاحیتها عنوان کرده و می‌افزاید: هر چقدر این سنجش‌ها پیشرفت یابد، منبع اعتباری بالاتری نیاز خواهد بود؛ اما بر اساس پیش بینی‌های بودجه 96 و قانون برنامه ششم مشکلی از حیث تامین منابع نخواهیم داشت.
توضیحات بطحائی درباره تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان
بطحائی درباره تخلفات مالی صندوق ذخیره و پیگیری موضوع می‌گوید: تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان از سوی مراجع قضایی و همچنین طرح تحقیق و تفحص از سوی نمایندگان مجلس در حال پیگیری است؛ یعنی هم قوه قضاییه و هم مجلس به دلیل حساسیت موضوع وارد شده و در حال انجام کار هستند اما تا این تاریخ هنوز نتیجه بررسی‌های هیچ کدام اعلام نشده یعنی هنوز نمی‌دانیم عمق تخلفات در این صندوق چقدر و در چه سطحی بوده است.
وی با بیان اینکه لذا بدیهی است پس از اعلام مراجع رسمی، متخلف یا متخلفان در هر سطحی که باشند باید پاسخگوی قانون و سهامداران (معلمان) باشند، در خصوص دلیل اعتراضاتی که شخص خودش را نشانه گرفته می‌گوید: در مورد خودم هم باید بگویم به عنوان معاون توسعه، مدیریت و پشتیبانی وقت آموزش و پرورش به دلیل پستی که داشتم یکی از اعضای هیات امنای صندوق بودم. وزیر آموزش و پرورش، رئیس هیات امنای صندوق است و بر اساس اساسنامه هفت تا 9 نفر هم عضو هیات امنا هستند که یکی از این اعضاء، معاون پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش است.
بطحائی با این گفته که هیات امنا نقش مجمع عمومی را دارد اظهار می‌کند: در موسسات مالی و بازارهای سرمایه شبیه صندوق ذخیره، مجمع عمومی معمولا سالی یکبار تشکیل می‌شود ـ و شاید این جلسات به سالی دو بار برسد ـ در این جلسات به سیاستگذاری‌ها در حوزه فعالیت‌های آن موسسه پرداخته شد، لذا طی 2 سالی که عضو هیات امنا بودم تنها دو بار (سالی یکبار) تشکیل جلسه داد. معمولا در مجامع، گزارش حسابرسی که از سوی حسابرس قانونی شرکت ارائه می‌شود، مجمع عمومی که در صندوق نامش هیات امناست، این گزارش حسابرس را بررسی، تایید و همچنین برنامه کلی سال آینده موسسه را بررسی و تصویب می‌کند؛ لذا نقش من به عنوان عضو هیات امنا که سالی یکبار جلسه تشکیل داده آیا در این حد از اعتراضات مطرح شده هست؟.
وی ادامه می‌دهد: هر چند من باید پاسخگو باشم و نمی‌خواهم بگویم هیچکاره بوده‌ام. به عنوان عضو هیات امناء و در حد سیاستگذاری صندوق ذخیره وقتی تخلفات مطرح شده باید پاسخگو باشم این در حالیست که متاسفانه ما گرفتار یک سری بداخلاقی‌ها شده‌ایم.
وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم با اشاره به ایام کنونی برای اخذ رای اعتماد وزراء، از هجمه‌های مخالفان گله مند شد و گفت: در این ایام به راحتی به افراد تهمت زده می‌شود و با کمترین اطلاعات افراد را تخریب می‌کنند. طی دو سالی که عضو هیات امناء بودم، علی رغم اینکه اساسنامه به رئیس هیات امناء (وزیر آموزش و پرورش) اجازه داده بود حق الجلسه به اعضاء پرداخت کند، من ریالی حق الزحمه تحت عناوین مختلفی همچون حق الزحمه، هدیه، وام کم بهره، دریافت خودروی لیزینگی و ... نداشتم، اما متاسفانه در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی موضوعاتی از این دست مطرح شد.
بطحائی ضمن تاکید بر اینکه در این نوع موسسات مطابق قانون تجارت حتی اگر هیات امنا بخواهند دخالت هم کند، اختیار با هیات مدیره است یعنی هیات امناء اجازه دخالت ندارد اظهار می‌کند: مجمع عمومی نمی‌تواند به هیات مدیره بگوید چه قراردادی را امضاء کند یا نکند. یعنی اگر بنده یا هر یک از دیگر اعضای هیات امناء متوجه تخلف می‌شدیم و می‌خواستیم جلوی آن را بگیریم باید هیات مدیره را عوض می‌کردیم نه اینکه بگوییم چه بکند و چه نکند. هیچ مجمعی اجازه این کار را ندارد، بلکه تنها می‌تواند بگوید هیات مدیره بر اساس گزارش‌های حسابرسی تخلف کرده و باید معذول و برکنار شود.
وی به چنین هجمه‌هایی از سوی مخالفان در زمان سرپرستی‌اش در آموزش و پرورش نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی سرپرست بودم، گفتند ماشین لوکس از صندوق ذخیره دریافت کرده‌ام، این در حالیست که خودروی من ال 90 مدل 88 است. وقتی از وزارتخانه رفتم با خودروام عکس انداختم و برای همان فردی که چنین خبری را اعلام کرده بود فرستادم و گفتم این است ماشین لوکس من و آنرا از بازار خریده‌ام.
بطحائی در این رابطه به خبر یکی از خبرگزاری‌ها و کامنت‌های مخاطبان بعد از انتشار خبرش اشاره و می‌افزاید: وقتی دریافت خودروی لوکس از صندوق ذخیره به روی خروجی یکی از خبرگزاری‌ها قرار گرفت مخاطبان به دلیل عدم آگاهی از واقعیت، کامنت‌های وحشتناکی فرستاده بودند لذا به فرد مصاحبه کننده گفتم شما با ایمان آدم‌ها بازی کردید، چرا که مخاطبان من را نمی‌شناختند. حتی در کامنت‌ها فردی گفته بود در جایی که یکی کلیه می‌فروشد تا زنش را عمل کند مسئول جمهوری اسلامی سوار ماشین لوکس می‌شود. در حالی که چنین خبری صحت نداشت، تصوراتی را در ذهن خواننده ایجاد کرده و باعث شده بود خیلی‌ها ایمانشان را بسوزانند.
خود را نماینده یک میلیون معلم می‌دانم و از عملکرد آنها دفاع می‌کنم
وی ادامه می‌دهد: من به عنوان کاندیدای دولت در وزارت آموزش و پرورش و دولت دوازدهم خود را نماینده یک میلیون معلم می‌دانم و به عنوان نماینده آنها می‌توانم مشکلاتشان را در دولت و به مراجع رسمی منتقل و متقابلا از عملکرد معلمان دفاع کنم؛ لذا نمایندگی من، نمایندگی دو طرفه است. پس تاکید می‌کنم به عنوان کسی که نماینده این تعداد در دولت و مجلس و مراجع توزیع کننده منابع هستم، از تمام تجربیات 35 ساله خود استفاده می‌کنم و در این راه با ایمان و اعتقاد کامل و با تجربه اندکی که در حوزه‌های مختلف اندوخته‌ام پیش خواهم رفت تا آموزش و پرورش را به جایگاه بایسته خود نزدیک کنم.
بازنشستگی 408 هزار فرهنگی و شیبی که طی پنج سال آینده تندتر می‌شود
وی به دیگر سوال ایسنا در رابطه با بحث چالشی استخدام نیرو ـ با توجه به بازنشستگی 408 هزار نفر از فرهنگیان تا سال 1400 ـ و عنوان شدن مبحث تنوع در شیوه جذب دانشجویان به عنوان دیگر برنامه ارائه شده‌اش می‌گوید: تا سال 1400 بخش قابل توجهی از نیروی انسانی آموزش و پرورش به شرایط بازنشستگی می‌رسند اما این بدان معنا نیست که آنها بازنشسته می‌شوند. به عبارت دیگر این تعداد، این امکان را دارند که بازنشسته شوند.
وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش برای کابینه دوازدهم ادامه می‌دهد: بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرف چهار ـ پنج سال آینده بیش از 400 هزار فرهنگی به شرایط بازنشستگی می‌رسند. این در حالیست که تعداد آنها به تدریج سیر صعودی خواهد داشت. به عنوان مثال امسال 50 هزار نفر، سال آینده 70 هزار نفر و به همین ترتیب این شیب تا پنج سال آینده تندتر می‌شود.
بطحائی می‌افزاید: هر چند این امر مشکلاتی را برای آموزش و پرورش ایجاد می‌کند اما در دل این مشکلات فرصتی هم برای جذب نیروی عظیم تحصیلکرده، جویای کار و جوان فراهم می‌شود تا شایسته‌ترین متقاضیان برای آموزش و پرورش به کار گرفته شوند. این در حالیست که بر اساس قانون تنها مجرای به کارگیری نیروی انسانی، دانشگاه فرهنگیان است.
وی با یادآوری اینکه دانشگاه فرهنگیان با جذب دانشجو و سپس بعد از چهار سال ارائه مدرک لیسانس، مراحل گزینش نیروها را پی می‌گیرد تا آنها را جذب کند می‌گوید: روش‌های دیگری هم در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان برای جذب نیروی انسانی پیش بینی شده که اجازه می‌دهد از ظرفیت فارغ التحصیل سایر دانشگاه‌ها که امروز وجود دارد، با گذراندن دوره‌های تربیت معلم به کار گرفته شود. البته استفاده از این روش‌ها با رعایت قانون امکان پذیر است.
حق التدریس، نسخه آخر روش تامین نیروی انسانی در آموزش و پرورش
گزینه پیشنهادی روحانی برای آموزش و پرورش ضمن اشاره به روش‌های اضطراری به کار گرفته شده در سال‌های گذشته همچون نیروهای حق التدریسی و به کارگیری آنها بدون گذراندن دوره‌های تربیت معلمی به ایسنا می‌گوید: این نیروها باعث افت کیفیت در آموزش و پرورش می‌شوند مگر اینکه دوره‌های آموزش معلمی را گذرانده و سپس به کارگیری شوند.
وی در پاسخ به اینکه برنامه پیشنهادی شما برای ساماندهی نیروهای حق التدریس چیست؟ اظهار می‌کند: حق التدریس از گذشته روشی جبرانی برای تامین نیروی انسانی بوده است. در برنامه ریزی نیروی انسانی چنانچه نتوانیم نیروی شایسته و ذی صلاح را به کار بگیریم از حق التدریس به عنوان مُسکن استفاده می‌کنیم. بدیهی است تا زمانی که با بحران نیروی انسانی در آموزش و پرورش مواجه باشیم چاره‌ای جز استفاده از نیروی حق التدریس نخواهیم داشت. این در حالیست که حق التدریس نسخه آخر تامین نیروی انسانی در آموزش و پرورش است.
وی همچنین در پاسخ به اینکه آیا دانشگاه فرهنگیان ظرفیت جذب و تربیت 400 هزار نیرو طی پنج سال آینده را داراست؟ می‌افزاید: در بهترین حالت دانشگاه فرهنگیان ظرفیت جذب تنها نیمی از 400 هزار نفر را دارد لذا نیمی دیگر باید با روش‌های دیگری از جمله حق التدریس به کار گرفته شوند.
بطحائی به روش‌های دیگر جذب نیرو در آموزش و پرورش همچون برگزاری آزمون‌های استخدامی و همچنین درخواست به ادامه فعالیت فرهنگیانی که به سن بازنشستگی رسیده اما شرایط و شایستگی لازم را دارند اشاره کرده و می‌گوید: درخواست از بازنشستگان برای به تاخیر انداختن زمان بازنشستگی خود و یا استفاده از روش‌های ترکیبی از جمله اقداماتی است که می‌تواند با به کار گرفتن آنها، بحران کمبود نیرو را رفع کرد اما گزینه اول ما جذب نیرو از طریق دانشگاه فرهنگیان است.
