یک موضوع خصوصی به نام «حریم»/ عبدالصمد خرمشاهی: خودرو ها جزء حریم خصوصی افراد هستند/ ضابطین نیروی انتظامی تنها در صورت داشتن حکم مرجع قضایی مجاز به تفتیش داخل اتومبیل می باشند
عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه یک دادگستری، در مورد شخصی بودن حریم خودرو گفت: ضابطین و ماموران نیروی انتظامی فقط و فقط در صورت با داشتن حکم مرجع قضایی مجاز به عمل تفتیش هستند مگر این که خطا و جرمی آشکار در سطح جامعه و داخل اتومبیل در حال وقوع باشد که در این صورت نیازی به حکم نیست.
دیده بان ایران- سپیده اجلالی: «حریم خصوصی» نام کلید واژه ای است که طی چند هفته گذشته به مبحث روز شبکه های مجازی و رسانه های پرمخاطب کشور تبدیل شده است. اینکه آیا بالاخره داخل اتومبیل جزء حریم شخصی مالک محسوب می شود یا خیر!! موضوعی است که باردیگر ذهن بسیاری از مردم را درگیر خودش کرده است. در وهله اول به نظر می رسد محیط بسته‌ای که افراد در آن حضور دارند می‌تواند چیزی جز حریم خصوصی باشد. به طور مثال اگر فردی با نصب چهار شاخه درخت به علاوه یک تکه پارچه، محلی را محدود کند و داخل آن به استراحت بپردازند، اگر کسی به این محدوده بدون اذن وارد شود به حریم خصوصی آنها تجاوز کرده است. به طریق اولی محدوده یک اتومبیل بنابراصل، مشمول همین اصل خواهد بود.
اما این روزها تمامی شواهد و عدله نشان دهنده یک موضوع هستند «داخل خودرو حریم خصوصی نیست»
صبح روز سه شنبه (13 تیر) سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی نیروی انتظامی، در نشست خبری خود درباره خصوصی نبودن حریم داخل خودرو اظهار کرد: اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند از جمله وسایل نقلیه، «مشمول حریم خصوصی نباید باشند» و طبیعتا" رعایت هنجارها و الزامات قانونی می‌بایست درون آن رعایت شود. این در حالی است که بسیاری از مراجع تقلید عقیده و فتواهای خود دراین باره را این چنین تشریح کردند:
به عنوان مثال آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به این مسئله می گوید: «داخل خودرو جزو حریم شخصی است و دیگری حق ندارد به آن تجاوز کند، ولی جهات شرعی مانند حجاب و امثال آن باید در داخل اتومبیل رعایت شود.»
آیت‌الله نوری همدانی دیگر مرجع شیعیان هم در همین رابطه بر این عقیده است که «در فرض سوال، بلی خصوصی است و باید بر اساس مقررات حکومت اسلامی عمل شود.»
این موضوع به طور جدی از ناحیه تمامی افراد عادی و خبرگزاری های کشور دنبال می شود. همین امر موجب شد تا «نصراله پژمانفر» نایب رییس کمیسیون فرهنگی مجلس با تأکید بر قانونی بودن مخالفت های نیروی انتظامی با حریم خصوصی نبودن داخل خودرو به سایت پلیس گفت: اظهارات پلیس مبتنی بر قانون است و پلیس مجری قانون و ضابط قضائی است و در تبصره ماده 5 قانون حمایت از آمران معروف و ناهیان منکر مصوبه سال 1394 مجلس شورای اسلامی به صراحت اشاره شده است که داخل خودرو حریم خصوصی نیست. در این بند آمده است: «اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند مانند قسمت‌های مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه، مشمول حریم خصوص نیست.»
این در حالی است که امام خمینی(ره)، در جلد 17 صحیفیه آورده است: «هیچکس حق ندارد در مال کسی چه منقول و چه غیر منقول دخالت کند. ایشان همانطور در رابطه با حریم شخصی داخل خودرو فرمودند: تفتیش خودرو بدون حکم قضایی، ضد قوانین حقوق بشر است.»
تمامی این نظریه ها و گفتگو ها واکنش های بسیاری را به دنبال داشت. اکثر کاربران فضای مجازی خشم و مخالفت خود را در خصوص تداوم خصوصی نبودن فضای درونی ماشین نشان دادند. بطوریکه برخی از آنها با طرح این سوال که چرا همه سال با شروع فصل گرما پرداختن به این موضوع شدت می یابد خواستار رسیدگی نمایندگان به این اظهارات شدند.
وکیل دادگستری: حرمت افراد نباید خدشه دار شود
لذا در این باره عبدالصمد خرمشاهی، فعال حقوق بشر و حقوقدان، به خبرنگار دیده بان ایران گفت: مطابق اصل 22 قانون اساسی حثیت، مال، جان و مسکن افراد مصون از تعرض است. سایر قوانین نیز براین اصل از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تاکید داشته و همگی بر روی محترم شمردن حریم و حقوق افراد دلالت دارند و در صورت شکستن هرکدام از این حرائم، داشتن حکم مرجع قضائی الزامی است.
وی ادامه داد: اتومبیل ها و خودروهای افراد جزء حریم خصوصی افراد محسوب می شوند اما زمانی که جرم مشهودی در داخل خودرو مشاهده گردد و عفت عمومی لکه دار شود، ضابطین قوه قضائیه مکلف به برخورد و تفتیش آن خودرو هستند. این درحالی است که دارنده خودرو نمی تواند گمان برد که چون صاحب خودرو است پس می تواند جرمی را انجام دهد و هیچ کسی هم نتواند مانع او شود.
این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ماموران نیروی انتظامی می توانند "خودردهای در حال حرکت" را هم مورد بازرسی قرار دهند یا خیر؛ تشرح کرد: خیر!! در این مورد نیز در وهله اول باید جرمی صورت گرفته باشد تا مامورین اقدام به تفتیش کنند. داشتن حکم قانونی مرجع قضایی نیز در وهله بعد از ارکان اساسی و اصلی جهت بازرسی داخل خودرو است.
این حقوقدان در پایان تصریح کرد: چندی پیش از سوی اداره کل نیروی انتظامی کشور، بخشنامه ای صادر گردید که در آن ماموران نیروی انتظامی مجاز بودند تا هر خودرویی را که میخواهند متوقف کنند اما این بخشنامه به سرعت از جانب دیوان عالی اداری باطل و تصحیح شد که مامورین تنها با داشتن حکم قضائی و یا مشاهده جرم مشهود مجاز به تفتیش داخل اتومبیل هستند.
