آیت الله اراکی: اداره جامعه توسط عامه مردم امکان پذیر نیست/ فقیه فقط منتقل‌کننده اراده خداوند است
آیت الله محسن اراکی در نشست اقتصاد اسلامی از مبانی تا الگوهای عملی که به همت پژوهشگاه فقه نظام برگزار شد، عنوان کرد: در نظام اسلامی همه عرصه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و.... یک فعل اجتماعی هستند، یعنی قوام آن به رفتار و کردار فرد نیست، بلکه وابسته به جامعه است.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ آیت الله محسن اراکی در نشست اقتصاد اسلامی از مبانی تا الگوهای عملی که به همت پژوهشگاه فقه نظام برگزار شد، عنوان کرد: در نظام اسلامی همه عرصه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و.... یک فعل اجتماعی هستند، یعنی قوام آن به رفتار و کردار فرد نیست، بلکه وابسته به جامعه است.
وی ادامه داد: جامعه مجموعه‌ای مرکب از حاکمیت و عامه مردم است که هر یک از این دو رفتارهای اجتماعی را ایفا می کنند. در رفتارهای اجتماعی از عبارت نظام استفاده می‌کنیم، زیرا یک رفتار اجتماعی هستند و رفتار اجتماعی باید سازمان پیدا کند منظم باشد تا جامعه دچار هرج و مرج نشود. این نظام داشتن باید در دستگاه حاکمیتی و عامه مردم باشد.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه نقش حاکمیت ولایت و نصرت و نقش عامه مردم اطاعت و نصرت است که در قرآن از این رابطه متقابل به عنوان میثاق یاد شده است تصریح کرد: ولایت یعنی در آنجایی که نظم اجتماعی به وسیله مردم امکان پذیر نیست، حاکمیت نقش ایفا می‌کند برای مثل اداره کل جامعه توسط عامه مردم امکان پذیر نیست زیرا باعث هرج و مرج می‌شود به همین خاطر به یک دستگاه ویژه (ولایت) برای اداره آن نیاز است که قانون و الزام داشته باشد.
وی اضافه کرد: الزام توسط عامه مردم امکان پذیر نیست، زیرا افراد جامعه حق الزام یکدیگر را ندارند. فقط خداوند این حق را دارد و آن را به اولیای جامعه یعنی پیامبران و امامان واگذار شده است.
آیت الله اراکی با اشاره به اینکه اطاعت استبداد نیست، گفت: برخی بیان می‌کنند اطاعت و ولایت استبداد است، اما اینگونه نیست زیرا همه جوامع برای اداره به مرکز فرمان و حاکمیت نیاز دارند و تفاوتی بین جامعه اسلامی و غیر اسلامی نیست. باید مرکز فرمانی باشد که اگر تخلفی صورت گرفت کیفر کند.
وی با تاکید بر اینکه در فقه نظام سیاسی بیان شده است که این حق مخصوص خداوند است، افزود: رسول، امام و فقیه فقط منتقل‌کننده اراده خداوند هستند و هیچ کس حق تحمیل اراده خود بر دیگران را ندارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: منابع طبیعی یکی از امتیازهای اقتصاد اسلامی است. سرچشمه هر اقتصادی منابع طبیعی است. همه ثروت هایی که جامعه به دست می آورد از منابع طبیعی آغاز می شود.
وی ادامه داد: در نظام های غیر الهی (نظام سکولار، نظام لیبرال و ...) بیان می‌شود منابع طبیعی برای دولت ها یا ملت ها است. این حرف نادرست است، زیرا منابع طبیعی قبل از دولت ها و ملت ها وجود داشته است. مالکیت دولت ها بر منابع طبیعی از باب سلطه و زور است که در فرهنگ شیعی غصب است؛ زیرا سلطه بدون اذن است.
آیت الله اراکی با اشاره به اینکه منابع طبیعی ملک خداست چون خدا آفریننده است، اظهار کرد: دولت ها برای نظم بخشیدن مدیریت منابع طبیعی را به عهده دارند. دولت وظیفه نظم دهی به منابع طبیعی را دارد و اراده حاکمیتی در اینجا اعمال می‌شود. در جایی که فرد صغیر و مهجور است و از اراده مستقل برخوردار نیست هم اراده حاکم جایگزین فرد می‌شود.
وی بیان کرد: بخش دوم شامل مفهوم نصرت است. در این مرحله حاکم باید مردم را حمایت، یاری، راهنمایی و راهبری کند. مدیریت کلان از مقوله های مهم نصرت است. اعمال حاکمیت اقتصادی، فرهنگی و بطور کلی نظم بخشی از جمله مهمترین وظایف حاکم در مقام نصرت است.
عضو مجلس خبرگان رهبری اضافه کرد: وظیفه مردم فعالیت اقتصادی و تولید است و دولت وظیفه نظم بخشی و تنظیم و برقراری روابط با کشورها برای تجارت خارجی را به عهده دارد.
وی بیان کرد: امر به معروف و نهی از منکر برترین جلوه های نظم بخشی به جامعه است. این کمک به حاکمیت جامعه است. حاکمیت هرچقدر قوی تر باشد آرامش جامعه بیشتر است. افراد باید به قانون عمل کنند و افراد دیگر را هم به این امر دعوت کنند.
استاد حوزه علمیه قم افزود: انحصار در جامعه اسلامی ممنوع است این انحصار می‌تواند در بهره برداری منابع طبیعی، تولید، توزیع و... باشد. یکی از گرفتاری های جامعه ما انحصارگرایی دولتی و غیردولتی در فرصت کار است.
وی عنوان کرد: مسأله بعدی امتیاز بخشی است. امتیاز به معنای ترجیح یک عده بر عده دیگر در بهره برداری اقتصادی است که نوعی انحصار محسوب می‌شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یادآور شد: اجرای اقتصاد اسلامی قوی نیاز به برنامه ریزی مدون و به کار بستن نظرات و ایده‌های اندیشمندان دارد.
