از تهران تا تنها غار آبی جهان 3 ساعت فاصله دارید

دیده بان ایران - محمود اکبری کیا: مسیر 3 ساعته از تهران به همدان را که پشت سر میگذارم تابلویی خود نمایی می کند که بر آن نام علیصدر نقش بسته است . راه را کج می کنم و به سمت شگفت انگیزترین غار آبی جهان می روم که در دل کوه های سارقیه جای خوش کرده است . با خود می اندیشم سرزمین ایران سرشار از زیبایی های شگفت انگیزی است که چشم هر بیننده ای را به حیرت وا می دارد و در میان این همه زیبایی دلفریب، همدان قلب تپنده تاریخ و تمدن، با هیبتی استوار در سایه سار الوند سرافراز، طنازی می کند.

در اسناد متعدد مکتوب خوانده ام ؛  غار علیصدر بزرگترین غار آبی قابل قایق رانی جهان است که در بخش گل تپه از توابع شهرستان کبودراهنگ و در روستای علیصدر واقع شده است. این غار از ابتدای کشف مورد توجه بسیاری از زمین شناسان، غار شناسان، محققان و گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است و هر ساله بسیاری را به سمت خود جذب می کند. کارشناسان متعددی بر این باورند ، غار بزرگ آبی علاوه بر رونق گردشگری موجب رونق اقتصادی و درآمدزایی برای استان شده و این اثر را می توان به مانند گنجی از طبیعت بی کران الهی دانست.

به محض رسیدن به محوطه غار یک راهنمای تخصصی در حوزه گردشگری مرا همراهی می کند و از داشته های غنی این استان می گوید ؛ او بر این باور است که جاذبه‌های طبیعی در سطح استان همدان وجود دارد که همه ساله گردشگران داخلی و خارجی فراوانی را به سوی خود فرا می‌خواند یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری این دیار علیصدر به عنوان شگفت انگیزترین غار آبی جهان و بهشت خاموش سرزمین ایران است.در روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ و 75 کیلومتری شمال غربی شهر همدان، یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه نادری از غارهای آبی قابل قایقرانی، به نام "غار علیصدر" واقع شده است که نام این غار برگرفته از نام این روستا است که در طول سال‌های گذشته "علی سد" و "علی سرد" نیز بیان می‌شده است. بر اساس تحقیقات و مستندات موجود بخش‌های ورودی غار در دوره صفویان مورد استفاده مردمان آن زمان قرار می‌گرفته به طوری که از مدخل ورودی به عنوان پناهگاه و از آب آن به صورت آب انبار برای مصرف کشاورزی استفاده می شده است. 

غار علیصدر در ارتفاعات ساری قیه ( صخره زرد) به وجود آمده است و در این کوه دو غار دیگر به نامهای سوباشی و سرآب وجود دارد که به ترتیب 11 و هفت کیلومتر با غارعلیصدر فاصله دارند و به لحاظ گسترش زیاد لایه های سنگ آهک متبلور در منطقه، امکان ارتباط بین غارهای مذکور با غارعلیصدر وجود دارد. زمین شناسان قدمت سنگ های این غار را به دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک و به 190 تا 136 میلیون سال قبل نسبت می دهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاکی از آن است که این غار پناهگاه انسان های اولیه بوده است. مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم به وجود آن پی برده بودند و از آب آن بهره برداری می کرده اند ولی هیچگاه کاربری گردشگری آن مطرح نبوده است تا اینکه در پنجم مهرماه 1342 گروهی 14 نفره از اعضاء هیات کوهنوردی همدان غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قرار دادند. این عده توانستند با وسائل ابتدایی مانند چراغ دستی و تیوب لاستیک مقداری در درون غار پیشروی کنند، بازدید این گروه در روزنامه های محلی منعکس شد و در سال 1346 با پخش خبر کشف یک غار شگفت انگیز و بی انتها در سطح رسانه های ملی سیل محققان کوهنوردان و علاقمندان اثر طبیعی به سوی آن سرازیز شد. در سال 1352 کوهنوردان همدانی دهانه ورودی غار را به قطر 50 سانتیمتر تعریض نمودند و از سال 1354 استفاده عمومی از غار علیصدر آغاز شد؛ در آن زمان اهالی روستا مسافران را با چراغ دستی قایق و پارو به دیدن قسمتهای ابتدایی غار می بردند.غار علیصدر به علت وجود گذرگاههای ممتد آبی و دریاچه های وسیع و قابل قایقرانی که در سر تا سر غار گسترده شده است یکی از زیبا ترین جلوهای طبیعی ایران و جهان و پدیده ای منحصر به فرد در نوع خود می باشد که فقط در معدودی از غارهای جهان مثل غار مولیس در فرانسه و غارهای شوالیه و بوکان در استرالیا چنین زیبائی های خیره کننده ای وجود دارد.

علیصدر از معدود غارهای دارای استعداد قایقرانی در جهان

در حین بازدید از محوطه با مدیر عامل شرکت سیاحتی علیصدر روبرو می شوم که در ساعات اولیه یک روز تعطیل به دقت در حال بازدید و بررسی قسمت های مختلف است . حمید رضا یاری می گوید : علیصدر نامی آشنا برای علاقمندان به غارنوردی و جویندگان شگفتی‌های خلقت خدا در کوه‌ها، صخره‌ها و حفره‌ها است و غاری با 190 میلیون سال قدمت و یادگاری از دوره دوم زمین‌شناسی است که به لحاظ ویژگی‌های منحصر به فرد خود، زمین‌شناسان لقب غار زنده را به آن داده‌اند. وی  مععتقد است :  این غار که به طور طبیعی و بدون دخالت انسان به وجود آمده است 2 هزار و 180 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد و دمای داخلی غار با وجود نوسان دمای بیرون (39+ تا 40-) در طول سال با 14 درجه ثابت، طراوت و خنکای مطبوعی برای بازدیدکنندگان به دنبال دارد.

یاری علیصدر را از معدود غارهای دارای استعداد قایقرانی در جهان برشمرد و تصریح کرد: عمق آب این غار بین 0.5 تا 14 متر بوده و لحاظ ارتفاع زیاد غار تا سطح آب که در برخی نقاط به حدود 30 متر می‌رسد از بهترین نقاط برای قایقرانی و انجام مطالعات زمین شناسی در آبی است که به طور دائمی در جریان نامحسوس است.

مدیر عامل شرکت سیاحتی علیصدر عنوان کرد: وجود دریاچه‌های متعدد در نقاط مختلف غار و شفافیت آب جاری به صورتی است که تا عمق بیش از 10 متری با چشم قابل رویت است وجود استلاگمیت‌ها (چکیده) و استلاکتیت‌ها(چکنده) بسیار زیبا و با اشکال گل کلمی، سوزنی، چتری، رسوب‌گذاری بر اغثر نفوذ آب بر سنگ‌های آهکی و مواد معدنی بر سقف و دیواره‌ها، غار علیصدر را به یکی زا زیباترین و شگفت انگیزترین غارهای آبی و آهکی جهان مبدل کرده است که تاکنون 11 هزار و 440 متر از طول مسیرهای آن نقشه‌برداری شده است.

وی با اشاره به اینکه نخستین خبر کشف غار علیصدر توسط تعدادی از کوهنوردان کلوپ سینای همدان در روزنامه اطلاعات در مورخه 20 تیر 1346 به چاپ رسید، گفت: این غار در گذشته هم پناهگاه مردم منطقه در موقع هجوم اشرار و قوای دشمن در جنگ‌های داخلی و خارجی بوده و هم منبع عظیم ذخیره آب به منظور استفاده خوراکی و کشاورزی بوده است. حمیدرضا ملکی بیان کرد: غار علیصدر با دریچه‌های سلولی متعدد به طور دائم در حال تنفس است به طوری که تنفس روزانه هزاران گردشگر، هوای مطبوع داخل غار را آلوده نمی‌کند و با وجود تالاهای متعدد همچون تالار آزادی با ابعاد 40×60×100 متر از دیگر ویژگی‌های این غار است.

وی با اشاره به اظهارات "لومنز" سرگروه تیم غارشناسی آلمان مبنی بر اینکه، غار علیصدر طولانی ترین غار ایران جزء 10 غار نخست دنیا به لحاظ غارهای قابل بازدید و مهمترین غار نمایشی دارای استعداد قایقرانی است، گفت: به طور کلی غار علیصدر از شگفت‌انگیزترین آیه‌های قدرت خداوند و جزء کم نظیرترین نعمت‌های پروردگار کریم است.

با این اوصاف با وجود غارعلیصدر به عنوان جذابترین غار آبی جهان در محدوده جغرافیایی شهرستان کبودرآهنگ یک ظرفیت برای استان همدان در جذب گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود و برای جذب گردشگران بیشتر و ماندگاری‌ها امکانات رفاهی و تفریحی در این مجموعه ساخته شده که جزء ره‌آوردهای این غار به شمار می‌آید و از مسافران نوروزی 93 پذیرایی می‌کند.

خدمات در علیصدر شبانه روزی است

مدیر عامل شرکت توریستی، تفریحی علیصدر با اشاره به مهیا شدن تأسیسات رفاهی و تفریحی برای گردشگران غار علیصدر اظهار کرد: در مناسبت های مختلف و تعطیلی های سالانه  برای جذب گردشگر تمهیدات لازم برای پذیرایی از مسافران اندیشیده شده و مجتمع علیصدر از هفت صبح تا 12 شب در دو شیفت آماده پذیرایی از مسافران است تعداد زیادی از   راهنمایان آموزش دیده  با توزیع بروشور و ارایه توضیحاتی رشفاهی  درباره غار شگفت‌انگیز علیصدر به مسافران اطلاعات کافی  می‌دهند.حمیدرضا یاری افزود: نصب پمپ بنزین سیار در محوطه غار، راه اندازی کانکس خودپرداز سیار، اورژانس، استقرار 12 امدادگر هلال احمر، استقرار کانکس های نیروی انتظامی در مبادی ورودی غار، درمانگاه شبانه‌روزی ایجاد بازارچه های صنایع دستی، ساماندهی مراکز اقامتی، گشایش رستوران‌ها و شهربازی و نمازخانه موقت برای رفاه حال مسافران و گردشگران از جمله اقدامات شرکت سیاحتی علیصدر است که در ایام تعطیلات در نظر گرفته شده است.  وی تصریح کرد: شرکت سیاحتی علیصدر به عضویت سازمان جهانی گردشگری WTO درآمده است و امروز حرفی برای گفتن دارد چرا که این سازمان 450 عضو در سراسر جهان دارد که 10 عضو آن از کشور ایران است. وی با بیان اینکه برای توسعه و آبادانی غار علیصدر سیستم آبیاری تحت فشار انجام شده است گفت: همچنین 79 بازارچه برای جمع آوری دست فروش ها دایر شده است. یاری ادامه داد: در نگهداری غار علیصدر اقدامات خوبی انجام شده است و سعی شده از بردن مواد خوراکی توسط بازدیدکنندگان به داخل غار ممانعت شود. وی با بیان اینکه رشد جلبک هایی در آب غار علیصدر پیش آمده بود افزود: با دانشکده کشاورزی همدان قراردادی منعقد شد که محلولی تولید شد و در غار علیصدر مورد استفاده قرار گرفت تا از رشد جلبک ها و خزه ها جلوگیری شود. یاری تصریح کرد: غار علیصدر به عنوان میراث گذشتگان و سرمایه آیندگان محسوب می شود که باید از آنها نگهداری شود. وی با بیان اینکه 30 نفر نیرو برای معرفی غار به بازدید کنندگان آموزش داده شده اند افزود: این مهم موجب تقویت مسایل زمین شناسی در بین عموم می شود. 

در راه بازگشت بر روی برگه گزارش خبری خود نوشتم "ای کاش همه بدانند  از تهران تا تنها غار آبی جهان 3 ساعت فاصله بیشتر نیست "  استان همدان دارای یک‌هزار و 830 اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که حدود 1001مورد از آنها ثبت ملی  شده است و همواره مورد اقبال هموطنان و همچنین میهمانان خارجی بوده است و با رونق گردشگری در این دیار شده است.