روحانی کاری کرد که فضای امنیتی از میان برود/ رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی بازداشت فعالان فضای مجازی را پیگیری کرد
همین الان آقای رئیسجمهوری در اینکه تعدادی از فعالان فضای مجازی (مدیران کانال های تلگرامی) را تحت پیگرد قرار دادند، سوال دارند و خیلیها بر این باور هستند این سوال آقای روحانی خارج از حیطه عمل رئیسجمهوری است؛ در حالیکه رئیسجمهوری، رئیس شورای عالی امنیت ملی است. رئیسجمهوری هنوز مسألهشان حل نشده خواستند که وزیر کشور، وزیر دادگستری و وزیر اطلاعات به ایشان گزارش بدهند؛ بعد از چهار سال ریاستجمهوری ایشان است که فضا آنقدر پیشرفت کرده است.
دیده بان ایران: آن روز کجا بودیم و امروز کجا؟ انگار سالها گذشته بیش از ٤سال. اکبر ترکان از تغییر فضای امنیتی کشور میگوید و میپذیرد که هنوز هم کاستیهایی وجود دارد. اما وقتی از آنروزها میگوید و دلهره ستاد روحانی در روز رأیگیری و بعد از آن، به یاد میآورد که فقط چهارسال از آن سال گذشته است و فضا نسبتا آرام است و معتدل. تابستان ٩٢ او یکی از نزدیکان انتخاباتی حسن روحانی بود. او و نعمتزاده از کسانی بودند که از ابتدای مطرحشدن روحانی برای ریاستجمهوری و کاندیداتوریاش کنار او بودند و به روحیات او آشنا هستند. اما منش معتدل روحانی در سیاست با گویش و لحن ترکان کمی فاصله دارد. ترکان در بهرهبردن از کلمات و اصطلاحات تعارفات مرسوم را ندارد و به قول خودش فیله هر حرف را مستقیم میزند. این گفتوگو شاید فیله یک مصاحبه دو ساعته باشد.
به عنوان نخستین سوال، با توجه به اینکه چهار سال از رویکار آمدن آقای روحانی گذشته فضای سیاسی داخلی نسبت به سال ٩٢ را چطور ارزیابی میکنید؟
به نظر من مهمترین تفاوتی که میتوانم عنوان کنم و دیده میشود این است، فضای امنیتی که به سلیقه اشخاص میتوانند امنیت کشور را تحتتأثیر قرار بدهند و افراد را با رعب، تهدید و فشار مورد آزار قرار بدهند، این فضا به یک فضای منطقی تبدیل شده است که این را تنها من نمیگویم خیلیهای دیگر نیز همین نظر را دارند. الان هم شاهد هستیم در دانشگاهها هم این فضا دیده میشود، دانشگاههایی که در چند سال گذشته به صورت امنیتی بود که خیلی از دانشجویان هم به خاطر همین فضا از ایران رفتند یا دانشگاه را رها کردند و حتی خیلیها اخراج شدند. ولی این فضا دیگر حاکم نیست. اینکه این فضا دیگر حاکم نیست در کلام شاید ساده باشد اما در عمق و معنا درواقع رونقدادن به همه امور است. سایه امنیتی بر شهر یک آفت بزرگ است که مانع هر گونه حرکت است. چون همه اولویتها کنار میروند و اولویت امنیتی مسأله اصلی میشود.
یادم هست در روز رأیگیری (سال ٩٢)، در ستاد دکتر روحانی بودیم به هوای اینکه ممکن است اتفاق ناگواری در ستاد بیفتد و خانمهایی که در ستاد مشغول کار بودند، ترجیح دادیم که دیگر در ستاد نباشند و گفتیم که بروند و همه کسانی که فکر میکردم ممکن است در این اتفاق اذیت بشوند، رها کردند رفتند افرادی که در ستاد مانده بودند، احتمال این را میدادند که بعدازظهر برای ستاد آقای دکتر روحانی اتفاقی بیفتد کامپیوترها را پاک کردند مموریها را پاک کردند، فضای امنیتی در آن زمان بود که ما اینگونه این فضا را احساس میکردیم.
دلیل اصلی که شما این فضا را احساس میکردید، چه بود؟
فقط من احساس نمیکردم خیلی از افراد دیگر نیز این فضا را احساس میکردند. خب شرایط آن موقع بود ما خودمان که در ستاد بودیم فکر میکردیم بعدازظهر آن روز جمعه حتما یک اتفاقی میافتد و خودمان را آماده کرده بودیم که اگر این اتفاق افتاد، چگونه آسیبها کمتر وارد بشود. فضا در آن زمان به همین شکل بود انتظار دیگری نیز نباید داشته باشیم.
با توجه به این پیشبینی که میکردید منتظر چه اتفاق ناگواری بودید؟
فکر میکردیم ممکن است افرادی با قاعده یا بیقاعده به ستاد ما حمله کنند. با قاعدهاش یک مدل بود که ممکن بود از طریقهای رسمی باشند. بیقاعده هم که همیشه احتمالش وجود داشت. این فضا امروز تبدیل شده به فضایی که در دانشگاههای ما افراد اظهارنظر میکنند؛ افراد حرف میزنند اگر چه من نمیخواهم بگویم که مشکلات کاملا برطرف شده ولی میتوانم بگویم که فضا با زمان خیلی تغییر کرده است. امروز دانشگاهیان ما در مشارکت با دولت در مسائل کشور صاحبنظر هستند و نظر میدهند و دعوت میشوند؛ ولی در آن سالها خیلی این فضا حاکم نبود و هر لحظه انتظار یک اتفاق را داشتیم.
دلیل اصلی که در آن زمان این فضای امنیتی حاکم بود، چه بود؟
همین الان آقای رئیسجمهوری در اینکه تعدادی از فعالان فضای مجازی را تحت پیگرد قرار دادند، سوال دارند و خیلیها بر این باور هستند این سوال آقای روحانی خارج از حیطه عمل رئیسجمهوری است؛ در حالیکه رئیسجمهوری، رئیس شورای عالی امنیت ملی است. رئیسجمهوری هنوز مسألهشان حل نشده خواستند که وزیر کشور، وزیر دادگستری و وزیر اطلاعات به ایشان گزارش بدهند؛ بعد از چهار سال ریاستجمهوری ایشان است که فضا آنقدر پیشرفت کرده است. حالا شما انتگرال بگیرید بروید عقب فرض کنید چهار سال پیش با انتگرالی که میگیرید میرسید به آن چیزی که آن موقع حاکم بود. این حرکت از نقطه سال ٩٢ به نقطه امروز گر چه شاید از نظر خیلیها مطلوب نباشد، اما یک روند سختی بود. بر رئیسجمهوری و وزرای مربوطه فشارهای سختی وارد شد. شما همین ماجرای فیلتر تلگرام را در نظر بگیرید که چه نقشههایی برای این کار مدتهاست دنبال میکنند؛ از قبل از انتخابات مجلس در سال ٩٤ اما با ایستادگی دولت در این مورد، ما امروز شاهد آن هستیم که مردم در کمترین زمان ممکن در جریان همه اخبار و تحولات قرار میگیرند و گردش آزاد اطلاعات با کمترین هزینه روی میدهد. اینها دستاورد است. در دولت و دوره قبل با کمترین بهانه یک شبکه یک سایت فیلتر میشد و آب از آب هم تکان نمیخورد.
٢٩ اردیبهشت را چطور ارزیابی میکنید؟
میتوانم بگویم امسال دلشوره نداریم
.
در سیاست خارجی ما نسبت به سال ٩٢ چه تغییراتی صورت گرفته است؟
مهمترین ویژگی که امروز هست و در مقایسه با سال ٩٢، سال ٩٦ را متمایز میکند به این روایت اشاره میکنم، به نقلقول از آقای رئیسجمهوری، آقای دکتر روحانی در جلسه با مدیران مناطق آزاد فرمودند که در گفتوگو با اولاند، رئیسجمهوری فرانسه اظهار کرد که تصمیم کشورهای غربی برای حمله به ایران قطعی بود ولی هنوز زمانش معین نشده بوده این را بعدا به نقل آقای اولاند به خبرگزاری ما هم گفته است. این نشاندهنده این است که در سال ٩٢ شرایط بینالمللی کشور ما به سمتی میرفته که دشمنان سرزمین و دشمنان این انقلاب میتوانند از قدرتهای بزرگ برای آسیبزدن به نظام اسلامی استفاده کنند و آقای دکتر روحانی با مهارت و ورزیدگی در حوزه دیپلماسی و تیم دیپلماسی دولت یازدهم توانستند این شرایط بینالمللی را به کلی تغییر بدهند؛ بهطوری که نهتنها آن چهره ایرانهراسی تا حدود بسیار زیادی از بین رفته است بلکه چهره منطقی و معقول نظام جمهوری اسلامی که به دنبال حقوق و حق خود هستند بدون اینکه بخواهد برای دیگران و برای جهان مسألهآفرینی کند به جهان معرفی شدند. آقای دکتر روحانی مطلبی را در سازمان ملل طرح کردند؛ جهان علیه اغتشاش و افراطگرایی که به تصویب سازمان ملل متحد رسید و درواقع همه کوششهای کسانی که سعی میکردند چهره جمهوری اسلامی را مخدوش جلوه بدهند با حرکتهای معقول رئیس دولت یازدهم و تیم دیپلماسی ایشان وضع تغییر کرد و چهره منطقی و معقول و انسانی و عقلایی جمهوری اسلامی به جهان ارایه شد.
این اتفاق مهمی است که در صحنه بینالمللی افتاد که تحتتأثیر این موضوع قطعنامههای سازمان ملل متحد لغو شده و این اتفاق بسیار مهم و میمونی بود. شاید بیسابقه بود در جهان که چنین قطعنامههایی ذیل فصل هفتم منشور علیه جمهوری اسلامی صادر شد و همه آنها لغو شد و الان شرایط بینالمللی ما بسیار متفاوت است و شرایط ما اصلا قابل مقایسه با سال ٩٢ نیست و تحتتأثیر این وضع نیز اقتصاد داخلی ما هم تغییر کرده است. ما زمانی صادرات نفتمان مرحله به مرحله داشت کاهش پیدا میکرد که رسید به یکمیلیون بشکه و اگر آن روند ادامه پیدا میکرد، معلوم نبود امروز قادر بودیم نفت صادر کنیم یا خیر؟ ولی الان در شرایطی هستیم که بتوانیم سهمیه صادرات نفت خودمان را در اوپک مجددا به دست بیاوریم.