سوابق اعضای هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس چه‌قدر با کمیسیون‌ها مرتبط است؟

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ پس از گذشت یک ماه از افتتاحیه مجلس دوازدهم، از 13 کمیسیون تخصصی، بالاخره اعضای هیات رئیسه 10 کمیسیون مشخص شد. دو کمیسیون قضائی و حقوقی و فرهنگی مجلس به دلیل به حدنصاب نرسیدن، تشکیل نشده است و جلسه کمیسیون اجتماعی نیز برگزار نشد و انتخاب اعضا و هیات رئیسه این سه کمیسیون به هفته‌های آتی موکول شد. اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس براساس فاکتورهایی مانند مدرک تحصیلی، سوابق اجرایی، سابقه نمایندگی و سابقه عضویت در کمیسیون‌ها امتیاز بندی می‌شوند و به عضویت در کمیسیون‌ها در می‌آیند اما انتخاب هیات رئیسیه کمیسیون‌ها در اغلب موارد و در ادوار مجلس بیش از آنکه با نگاه کارشناسانه باشد، بیشتر به دلایل سیاسی بوده است. به همین دلیل هم طرح‌ها و لوایحی که از دل کمیسیون‌ها بیرون می‌آید چندان نگاه کارشناسانه‌ و دقیقی ندارد. دیده‌بان ایران در گزارش پیش‌رو سوابق و کارنامه اعضای هیات رئیسه 10 کمیسیون تخصصی مجلس را بررسی کرده است تا مشخص شود که سرنوشت طرح‌ها و لوایح و همچنین قدرت نظارتی قوه مقننه توسط چه کسانی انجام می‌شود.

کمیسیون برنامه و بودجه

ریل اقتصاد کشور بر بودجه می‌گذرد. غلامرضا تاجگردون، رئیس این کمیسیون دارای تحصیلات و سوابق مرتبطی است. او مدرک دکتری اقتصاد را دارد و دوره نهم و دهم مجلس هم ریاست کمیسیون برنامه و بودجه را برعهده داشته است. تاجگردون همچنین  سابقه 6 سال وزارت اقتصاد را در کارنامه خود دارد. بنابراین از نظر سوابق و تحصیلات، با کمیسیون برنامه و بودجه همخوانی دارد.

مهرداد لاهوتی به عنوان نایب رئیس اول کمیسیون برنامه و بودجه در رشته مدیریت تا مقطع دکتری تحصیل کرده است و در مجلس دهم هم عضو این کمیسیون بوده است. فریدون همتی، نایب رئیس دوم کمیسیون برنامه و بودجه، دانش‌آموخته دکتری مدیریت بازرگانی است. وی علاوه بر سابقه نمایندگی در مجلس هفتم، مسئول امور استان‌های دیوان محاسبات کشور را در کارنامه خود دارد.

محمد مهدی مفتح، سخنگوی این کمیسیون سوابق و تحصیلات مرتبطی دارد. تحصیلات وی دکتری اقتصاد و مشاور وزیر بازرگانی بوده است. او همچنین در مجلس یازدهم هم عضو هیات رئیسه کمیسیون برنامه و بودجه بوده است. در کارنامه الهام آزاد، دبیر اول این کمیسیون هیچگونه سوابق مرتبطی یافت نمی‌شود. او وکیل و کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل بوده و در مجلس پیشین عضو هیات رئیسه کمیسیون اصل نود بوده است. در میان باقی اعضا هم عبدالحسین روح‌الامینی با دکترای فارماسیوتیکس و محمد آشوری تازیانی با دکترای مطالعات امنیت ملی، هیچگونه تخصص مرتبطی با کمیسیون برنامه و بودجه ندارند.

کمیسیون اقتصادی

در شرایط اقتصادی و معیشتی نابه‌سامان، عملکرد کمیسیون اقتصادی مجلس بیش از پیش حائز اهمیت است. ریاست این کمیسیون در دستان سید شمس‌الدین حسینی است. حسینی وزیر اقتصاد دولت محمود احمدی‌نژاد و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی است. او همچنین در مجلس پیشین هم سابقه عضویت در کمیسیون برنامه و بودجه را داشته است. از این رو کارنامه و سوابقش متناسب با کمیسیون مذکور است.

مهدی طغیانی هم در قامت نایب رئیس اول، اقتصاد خوانده و در مجلس یازدهم هم عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی بوده است. جعفر قادری، نایب رئیس دوم نیز دارای مدرک اقتصاد شهری است و در مجلس یازدهم و نهم عضو کمیسیون برنامه و بودجه بوده است. فاطمه مقصودی، در حالی به عنوان سخنگوی کمیسیون اقتصادی انتخاب شده است که دکتری ادبیات دارد و هیچگونه سوابق اجرایی در حوزه اقتصادی، در کارنامه خود ندارد.

درمورد تحصیلات و سوابق غلامحسین زارعی، دبیر اول این کمیسیون در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس چیزی یافت نشد. آنچه از جست و جوها به دست‌ آمد این است که وی پیش‌تر مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر، فرماندار شهرستان‌های دشتستان، بندر لنگه و پارسیان، مدیرکل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان بوشهر و مدیرکل دیوان محاسبات در استان گلستان بوده است.

کمیسیون انرژی

کمیسیون انرژی مجلس با مسائل اقتصادی کشور گره خورده، آن هم در کشور ما که اقتصادش بر پایه نفت است. اما از میان اعضای هیات رئیسه مجلس تنها دو نفر سابقه تحصیلی و اجرایی مرتبط با این کمیسیون را دارند. ریاست این کمیسیون برعهده موسی احمدی است که از نظر تحصیلی هیچگونه پیوندی با کمیسیون انرژی ندارد. تحصیلات او حوزوی است و پیش از ورود به مجلس قاضی و معاونت اسناد سازمان ثبت احوال را برعهده داشته است. تنها نقطه مرتبط احمدی با کمیسیون انرژی، سابقه عضویت در این کمیسیون در مجلس نهم و دهم بوده است.

رمضانعلی سنگدوینی، در مقام نایب رئیس اول، اگرچه از نظر تحصیلی دارای مدرک مدیریت دولتی است اما از نظر سوابق اجرایی پیشتر مدیرعامل شرکت گاز استان گلستان را برعهده داشته است. سنگدوینی در مجلس یازدهم هم سابقه عضویت در این کمیسیون را در کارنامه خود دارد.

از تحصیلات و سوابق نایب رئیس دوم کمیسیون انرژی، محمد بهرامی سیف‌آباد، جز آنکه در مقطعی شهردار یاسوج بوده است، چیزی یافت نشد. جلیل مختار که سخنگوی این کمیسیون است هم نه سابقه اجرایی مرتبط با بحث انرژی دارد و نه سابقه تحصیلی. او دکتری جامعه‌شناسی دارد و کارشناس امور بهزیستی بوده است.

امید کریمیان، به عنوان دبیر اول این کمیسیون نیز دارای مدرک مدیریت اجرایی است و پیش از تکیه بر صندلی مجلس، کارمند فرمانداری مریوان بوده است. عبدالحسین همتی، دبیر دوم کمیسیون انرژی کارنامه تحصیلی مرتبطی با کمیسیون متبوع خود دارد؛ او در رشته مهندسی نفت و گاز تحصیل کرده است. در مورد اعضای دیگر کمیسیون هم این عدم تخصص به چشم می‌خورد همچون روح‌الله متفکر آزاد که با مدرک زیست‌شناسی و غلامرضا دهقان که با مدرک حقوق به عضویت این کمیسوین درآمده‌اند.

کمیسیون صنایع و معادن

کمیسیون صنایع و معادن باید به چرخ تولیدکمک کند تا به دنبال آن رشد اقتصادی هم حاصل شود. سه عضو هیات رئیسه این کمیسیون سوابق تحصیلی و اجرایی مرتبطی دارند اما باقی اعضا کارنامه هماهنگی با این کمیسیون ندارند. رضا علیزاده به عنوان رئیس این کمیسیون کارنامه مرتبطی دارد؛ او دارای مدرک کارشناسی ارشد اقتصاد و دکتری مدیریت صنعتی است. سید جواد حسینی کیا، نایب رئیس اول کمیسیون تحصیلات حوزوی در سطح دروس خارج دارد و تحصیلات دانشگاهی‌اش در مقطع کارشناسی فلسفه است از لحاظ اجرایی هم مدیر کل آموزش موسسه امام خمینی (ره) بوده است. لازم به ذکر است که حسینی‌کیا با همین کارنامه در مجلس یازدهم هم عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن بوده است.

فرهاد طهماسبی به عنوان نایب رئیس دوم، دکتری حقوق عمومی دارد و پیش از نمایندگی هم رئیس دادگستری نی ریز بوده است. البته طهماسبی هم در مجلس پیشین عضو هیات رئیسه کمیسیون یاد شده، بوده است. سوابق زهرا سعیدی، سخنگوی کمیسیون صنایع را می‌توان مرتبط دانست. او تحصیلکرده مهندسی صنایع و در مجلس دهم هم عضو کمیسیون اقتصادی بوده است. حسنعلی محمدی در قامت دبیر اول این کمیسیون رزومه تحصیلی و اجرایی مرتبط دارد؛ او مهندس صنایع و عضو هیات مدیره موسسه سامان توسعه فسا بوده است.

علی حدادی، دبیر دوم کمیسیون صنایع کارشناسی ارشد فقه و حقوق دارد و علاوه براینکه نماینده مجلس دهم بوده است، فرماندار اسبق ساوجبلاغ را در کارنامه خود دارد.

کمیسیون عمران

کمیسیون عمران مجلس از کمیسیون‌های مهمی است که وظیفه نظارت و در حوزه‌هایی مانند راه و ترابرى، مسکن، عمران شهرى و عمران روستایى و امور عمرانی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را بر عهده دارد. محمدرضا رضایی کوچی از مجلس نهم تا کنون بر صندلی ریاست این کمیسیون تکیه زده است. در سوابق او مدرک دکتری در رشته مدیریت و همچنین شهردار جهرم به چشم می‌آید که از منظر سوابق، مناسب این کسوت است.

احمد دنیا مالی، نایب رئیس اول نیز کارنامه تحصیلی و اجرایی‌اش با این کمیسیون همخوانی دارد. دنیا مالی تحصیلکرده دکتری برنامه‌ریزی شهری است و عضو شورای شهر تهران بوده است. ابراهیم نجفی به عنوان نایب رئیس دوم کمیسیون صنایع، سابقه عضویت در شورای شهر آستانه اشرفیه، کارشناس بنیاد مسکن، عضو سازمان نظام مهندسی گیلان را در روزمه خود دارد.

عبدالجلال ایری، سخنگوی کمیسیون صنایع علاوه بر اینکه در مجلس سابق هم عهده‌دار این منصب بوده است، در رشته مهندسی شهرسازی تحصیل کرده است. دبیر اول این کمیسیون، احمد جباری هم در مجلس یازدهم عضو هیات رئیسه کمیسیون عمران بوده و دارای مدرک تحصیلی حقوق قضایی و عمران است. دبیر دوم این کمیسیون یعنی سید جمال موسوی هم کارنامه مرتبطی دارد. او در رشته شهرسازی تحصیل کرده و رییس نظام مهندسی ماهنشان و ایجرود بوده است.

کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست

محمد جواد عسکری، ریاست کمیسیون کشاورزی را برعهده دارد. او دانش‌آموخته دکتری کشاورزی است و در مجلس قبل هم رئیس این کمیسیون بوده است. گرچه احد آزادی‌خواه، نایب رئیس اول کمیسیون کشاورزی دارای تحصیلات حوزوی است اما در دوره یازدهم مجلس نیز عضو هیات رئیسه این کمیسیون بوده است. سابقه نایب رئیس دوم یعنی پیمان فلسفی با کمیسیون متبوع خود هماهنگ است؛ او عضو هیات علمی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی است.

سمیه رفیعی، سخنگوی این کمیسیون هم تجربه عضویت در کمیسیون کشاورزی مجلس یازدهم را دارد. تنها نقطه مرتبط کارنامه سید محمد سادات ابراهیمی، دبیر دوم کمیسیون کشاورزی، سابقه عضویت در این کمیسیون در مجلس نهم است. او لیسانس تاریخ دارد و دارای تحصیلات حوزوی است.

حامد یزدیان، به عنوان دبیر دوم در رشته مهندسی عمران آب تحصیل کرده و در سوابقش همکاری با اندیشکده آب، محیط زیست، کشاورزی و امنیت غذایی و عضویت در کارگروه‌های تخصصی احیای زاینده رود استانداری اصفهان به چشم می‎خورد.

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی

کمیسیون امنیت ملى و سیاست خارجى یکی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس است که به فراخور وظایف، مأموریت‌ها و صلاحیت‌ها، یکی از مهم‌ترین کمیسیون‌های مجلس محسوب می‌شود که با مباحث و حوزه‌های خاص و حساسی چون سیاست خارجی، امنیت ملی و امور دفاعی و انتظامی سروکار دارد. از این رو سوابق اعضا به خصوص هیات رئیسه اهمیت زیادی برای این کمیسیون دارد. مانند روابط بین‌الملل، علوم سیاسی و... از جمله رشته‌های تحصیلی هستند که می‌تواند امتیازی برای عضویت در این کمیسیون باشد اما از میان اعضای هیات رئیسه تنها دو نفر تحصیلات مرتبط با این کمیسیون را دارد. جالب‌تر آنکه باقی اعضا مدارک تحصیلی علوم سیاسی، حقوق بین‌الملل و... را دارا هستند اما به عنوان هیات رئیسه انتخاب نشدند.

ابراهیم عزیزی به عنوان رئیس این کمیسیون، کارشناسی ارشد حقوق و سابقه عضویت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم و پیش از آن معاونت سیاسی استانداری استان سیستان و بلوچستان را در کارنامه خود دارد. نایب رئیس اول هم عباس مقتدایی‌ست که دکتری روابط بین‌الملل را دارد و پیش از این به عنوان استاد دانشگاه و روزنامه‌نگار فعالیت داشته است. او همچنین عضو هیات رئیسه این کمیسیون در مجلس پیشین هم بوده است. سید محمود نبویان گرچه با مدرک حوزوی و دکتری فلسفه و همچنین عضویت در کمیسیون‌های اصل نود در مجلس یازدهم و کمیسیون آموزش در مجلس نهم، هیچگونه سوابق مرتبطی نداشته اما یکی از مخالفان سرسخت برجام است و اظهارات حاشیه‌برانگیز و عجیبی در حوزه سیاست خارجی داشته است.

ابراهیم رضایی در ردای سخنگوی کمیسیون دانش‌آموخته علوم ارتباطات است و جز تجربه عضویت در همین کمیسیون در مجلس قبلی، سابقه اجرایی مرتبطی در کارنامه او به چشم نمی‌خورد. یعقوب رضا‌زاده با تحصیلات دکتری جغرافیا، دبیر اول این کمیسیون شده است. وی همچنین بازنشسته ناجاست. در نهایت بهنام سعیدی، دبیر دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، در مقطع دکتری رشته مدیریت منابع انسانی تحصیل کرده است. او پیش از ورود به ساختمان بهارستان، سخنگو و معاون سازمان مدیریت بحران، جانشین رئیس ستاد بحران و معاون امور بین‌الملل و حقوق بشردوستانه جمعیت هلال احمر بوده است.

کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها

کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها یکی از مهم‌ترین کمیسیون‌های تخصصی مجلس است و به عنوان نهاد معادل وزارت کشور در ساختار وزارتخانه‌های دولتی (قوه مجریه) تعریف می‌شود. هرچند در مقاطعی مانند انتخابات شوراهای شهر ظهور و بروز این کمیسیون بیشتر نمایان می‌شود اما نقش‌آفرینی این کمیسیون منتهی به این مقطع نیست.

محمدصالح جوکار، در مقام رئیس این کمیسیون دارای مدرک بافت‌شناسی است اما به لحاظ اجرایی در مجلس یازدهم هم رئیس این کمیسیون بوده است. او از سرداران سپاه است و در مجلس نهم هم سابقه عضویت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را دارد.

نایب رئیس اول کمیسیون، قاسم روانبخش از شاگردان آیت‌الله مصباح یزدی است که تحصیلات حوزوی دارد و در سوابق او فعالیت اجرایی دیده نمی‌شود. درمورد تحصیلات غلامرضا توکل، نایب رئیس دوم چیزی یافت نشد اما او فرمانده اسبق سپاه پاسداران کازرون بوده است. ولی‌الله بیاتی هم که به عنوان سخنگو انتخاب شده، کارشناسی ارشد فقه و مبانی اسلامی را دارد و در مجلس پیشین هم عضو این کمیسیون بوده است.

محمد بیات، با مدرک برنامه‌ریزی درسی به عنوان دبیر اول این کمیسیون انتخاب شده است. او همچنین سه دوره عضو شورای شهر خمین بوده است. از سوابق تحصیلی و اجرایی سید روح‌الله موسوی، دبیر دوم کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها نیز چیزی موجود نبود.

کمیسیون بهداشت و درمان

همانطور که انتظار می‌رود اعضای این کمیسیون برحسب تخصص باید پزشک یا به نحوی با حوزه بهداشت ارتباط داشته باشند. حسینعلی شهریاری، فاطمه محمدبیگی، رضا جباری، حسین عبدلی و بابک رضازاده به عنوان اعضای هیات رئیسه دکتری پزشکی دارند اما نکته عجیب این است که سلمان اسحاقی، سخنگوی این کمیسیون دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل است و پیشتر هم روزنامه‌نگار بوده است. او با این کارنامه در مجلس یازدهم هم سخنگوی این کمیسیون بوده است. از میان باقی اعضا روح‌الله لک علی‌آبادی ارتباطی با این کمیسیون ندار چراکه او تحصیل کرده سیاست و روابط بین الملل و عضو هیات مرکزی انجمن فیزیک ایران بوده است.

کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری

اگر تخصص را ملاک قرار دهیم، اعضای این کمیسیون باید از بدنه دانشگاه و آموزش و پرورش باشند. علیرضا منادی سفیدان که بر مسند ریاست این کمیسیون تکیه زده است، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز است و در مجلس پیشین هم ریاست این کمیسیون را برعهده داشته است.

سید محمد علوی در مقام نایب رئیس اول کمیسیون آموزش، کارشناسی ارشد ادبیات عرب را دارد. او علاوه بر عضویت در این کمیسیون در مجلس پیشین، مدیریت آموزش و پرورش شهرستان آبادان را در سوابق اجرایی خود دارد. فرشاد ابراهیم‌پور نایب رئیس دوم کمیسیون مذکور، استاد دانشگاه پیام نور و پیشتر ریاست دانشگاه پیام نور تهران را برعهده داشته است. احسان عظیمی‌راد، سخنگوی این کمیسیون نیز از بدنه دانشگاه است. او عضو هیات علمی دانشگاه تربت حیدریه است.

فاطمه جراره، دبیر اول این کمیسیون نه از بدنه آموزش و پرورش است و نه از دل دانشگاه. او حقوق خوانده و پیشتر عضو شورای شهر بندرعباس بوده است. دبیر دوم این کمیسیون، محمدرضا احمدی دکتری آموزش زبان انگلیسی را دارد. بازنشسته سپاه است و در مجلس یازدهم هم عضو کمیسیون آموزش بوده است.

منبع: سایت دیده‌بان ایران