عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس: به برجام امیدی نیست/ بهبود روابط با کشورهای عربی بیشتر سیاسی و فرهنگی‌ست تا اقتصادی
از نماینده ورامین پرسیده‌ایم که آیا بدون پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف ، کشورهای عربی منطقه حاضر به معامله با ما هستند به این بهانه که روابط‌مان بهبود پیدا کرده؟ این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم در پاسخ معتقد است روابط جمهوری اسلامی با کشورهای اسلامی بیشتر جنبه سیاسی و فرهنگی دارد تا اقتصادی.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ احتمال بهبود روابط با مصر پس از عربستان، به عنوان دومین کشور عربی که ایران در سال‌های گذشته با آن تنش داشته، این گمانه را تقویت کرده است که اراده‌ی نظام سیاسی بر این شده که بدون مذاکره مستقیم با خود غرب به رهبری امریکا و تنها با تنش‌زدایی منطقه‌ای، از شدت فشار تحریم‌های بین‌المللی بکاهد.
در این میان اگر چندی پیش نام خیابانی در کنسولگری عربستان در مشهد تغییر کرد، چه بسا در روزهای آینده نیز شاهد باشیم نام خیابان خالد استانبولی نیز به خاطر رعایت حال دولت مصر تغییر کند. رویه‌ی خوبی در تنش‌زدایی آغاز شده که به نظر می‌رسد شروعی بر بازگشت عقلانیت به سیاست خارجی ایران باشد و گویی مشکلات فزاینده اقتصادی طوری دامنگیر خود دولت شده باشد که ضرورت توجه به منافع ملی در سیاست خارجی را به عنوان یک واقعیت جایگزین ماجراجویی خارجی کرده است. اما آیا می‌توان امیدوار بود که این تنش‌زدایی منطقه‌ای برای به دست آوردن منافع ملی با استفاده از یک سیاست خارجی راهگشا، آبی بر آتش اقتصاد بحران‌زده‌ی ایران باشد؟ در همین باره به سراغ یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اصولگرا رفته‌ایم در این باره حسین نوش‌آبادی نماینده ورامین در برابر پرسش‌های ما قرار گرفت.
ایران در بهبود روابط با کشورهای عربی چه منافعی خواهد برد؟
ما به عنوان کشور اسلامی اولویت‌مان در روابط اقتصادی و تجاری با همسایگان و کشورهای اسلامی است. کشور مصر و عربستان سعودی دو کشور اسلامی هستند با ظرفیت‌هایی که هردو کشور دارند برای تبادل کالا و تبادل تجارت و ارتباطات فرهنگی. روابط بین ما و سعودی‌ها در بحث حجاج ایرانی و ارتباطاتی که در سطح بین‌المللی می‌توانیم با این کشورها داشته باشیم. علاوه بر آن روابط دوجانبه و روابط منطقه‌ای و روابط ناظر بر ارتباطات خودمان داشته باشیم. به هرحال کشورهای همسایه برای ما اولویت هستند. همین طور کشورهای مسلمانی که از ما فاصله دارند اما به هرحال جایگاه‌شان و موقعیت ممتازشان در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی و همین طور اقتصادی می‌تواند تعریف شود اما با کشور مصر بیشتر در حوزه‌های فرهنگی، علمی دانشگاهی می‌توانیم تبادل داشته باشیم. مصر کشور بزرگی است. رهبر معظم انقلاب هم فرمودند که ما استقبال می‌کنیم از رابطه با کشور مصر. چون این کشور در یک مقطعی از تاریخ نقطه ثقل و نقطه مهمی در ارتباطات فرهنگی و ارتباطات علمی در جهان اسلام بوده است و می‌تواند دوباره نقش خودش را در جهان گذشته در ارتباط با کشورهای اسلامی داشته باشد. حوزه‌های فرهنگی و تجاری اقتصادی کار کنیم. مسلم است با مصری‌ها در حوزه‌های فرهنگی می‌توانیم مبادله داشته باشیم.
آیا تنش زدایی با مصر و عربستان و کشورهای منطقه‌ای که سابق با آنان مناقشه داشتیم، می‌تواند تاحدودی جبران کننده‌ی حذف برجام شود؟
به برجام که خیلی نمی‌شود امید بست. طبیعی است که ما به عنوان کشور اسلامی فارغ از اینکه برجام به نتیجه برسد یا نرسد اولویت سیاست خارجی‌مان رابطه با همسایگان و خصوصا کشورهای اسلامی باشد. جزو اصول مسلم قانون اساسی است.
پس چرا قبلا این رویه نبود و ما با کشورهای عربستان و مصر تنش داشتیم؟
بخشی‌اش بر اساس تیره کردن روابط توسط دشمنان و بیگانگان بوده. این‌ها نمی‌خواستند این روابط خوب وجود داشته باشد. بخشی‌اش هم به خاطر غفلتی که ما داشتیم نسبت به همسایگان و کشورهای اسلامی بود. یک مقطعی که توجهات به سمت غرب و برجام خیلی پررنگ بود به طور طبیعی غفلت شد از روابط با کشورهای اسلامی و کشورهای آسیایی. بنابراین بهبود این روابط برای جبران غفلت‌های گذشته و هم ظرفیت‌هایی که می‌تواند در روابط دوجانبه و چند جانبه منطقه‌ای و بین الملی به وجود بیاید، ضرورت دارد.
در مجموع این نزدیکی به نفع کشورهای اسلامی است. اختلافات در برخی مسائل ممکن است به این سادگی و به این زودی هم قابل حل نباشد. وجود رابطه می‌تواند زمینه‌های حل مشکلات بعدی و اختلافات بعدی را هم فراهم کند. با ارتباطات سیاسی و رفت و آمدها و تبادل نظرها و مشورت‌ها برخی موانع می‌تواند برطرف بشود و برخی گره‌ها باز شود.
یکی از علت‌هایی که مشکلات ما با برخی کشورها عمیق تر شد به دلیل نبودن رابطه سیاسی بوده. رابطه سیاسی می‌تواند روابط فرهنگی و روابط اقتصادی و تجاری تاثیر خودش را بگذارد.
با توجه به اینکه گفتید به برجام امیدی نیست، آیا می‌توان امیدوار بود که بهبود روابط به کشورهایی که سابقا روابط‌مان با آنان خصمانه بود و تنش‌زدایی منطقه‌ای منفعت اقتصادی به کشور برساند و تا حدودی تحریم‌ها را جبران کند؟
روابط با کشورهای اسلامی الزاما در حوزه تجاری و اقتصادی نیست. بیشتر ناظر بر روابط فرهنگی است . بعضی کشورها ممکن است کشورهای با ظرفیتی از لحاظ اقتصادی نباشند. اما به لحاظ سیاسی و فرهنگی می توانند کمک کننده باشند برای همکاری‌های بیشتر تجاری. ما نمی‌توانیم اکتفا کنیم فقط به روابط موجود با کشورها. تحرک باید به وجود بیاید. موضوعی که حضرت آقا هم فرمودند. در سیاست خارجی و تحول در تجارت خارجی لازمه‌اش ایجاد ارتباط است. ما تلاش می‌کنیم روابط خودمان را با اکثر کشورهای جهان. به جز کشورهایی که خود آن ها قطع رابطه کردند یا شرایطی به وجود آوردند که نتوانستیم با آن ها ارتباط سازنده بگیریم. وگرنه با اکثر کشورهای دنیا ما مشکلی نداریم.
اما در مجموع بهبود روابط با کشورهای مورد اشاره هم در بخش‌های مختلف کمک کنند برای رفع مشکلاتی که ما داریم هست اما در حد خودشان و مقیاس خودشان.
در مورد کشورهای عربی دیگر که با آنها از اول هم روابط‌مان خوب بود نیز این نظر وجود دارد که مثلا در سوریه ما برای ماندگاری اسد هزینه کردیم اما در بازسازی آن سهم اقتصادی کمی نسبت به دیگر کشورها که حتی دشمن اسد بودند نصیب ما شد. چرا؟
سوریه در دوره بازسازی می‌تواند به یک عرصه برای روابط اقتصادی و تجاری هم باشد و به هرحال ما کاری کردیم که بحران در سوریه از بین برود و ثبات به وجود بیاید. ما نقش ثبآت بخشی را در منطقه داشتیم و تلاش هم می کنیم روابط حفظ بشود اما بیشتر بستگی دارد به نحوه تعامل با کشورها .
آیا از میان کشورهای عربی چه دوستان دیرینه‌ی ما و چه دوستان جدیدمان حاضرند با ما معامله کنند درحالی که ما اف‌ای‌تی‌اف را امضا نکرده‌ایم و معامله با ایران برای کشورهای عربی منطقه دردسر دارد؟
رابطه ما با بعضی کشورها مثل عربستان و مصر در ابتدا صرفا سیاسی و فرهنگی شکل می گیرد. این را که کسی تحریم نمی‌کند. ارتباطات فرهنگی را کسی تحریم نکرده. ارتباط بین ملت‌ها که تحریم شدنی نیست. تحریم‌ها بیشتر در حوزه‌های پولی و بانکی و اقتصادی است. حتا در بحث تحریم‌های اقتصادی نیز دنیا دارد این را می‌پذیرد و کشورها قبول می کنند که الزامی به این تحریم های یک طرفه و یک جانبه نداشته باشند. ما اتفاقا می‌خواهیم بگوییم دنیا دارد رویکرد جدیدی را برخلاف سیاست‌های امریکا دنبال می‌کند. توافق با عربستان این موضوع را نشان داد. کشورها خودشان مشکل خودشان را حل کنند. امریکا و غرب هم که مخالف احیای رابطه هستند، خب قبل هم بودند. الان هم ما با سعودی ها و مصری ها ارتباط بگیریم، غرب و امریکا خشنود نیستند. ما نمی توانیم منتظر باشیم که رضایت آن ها به دست بیاید. نکته این است که حجم روابط ما می تواند در بخش های مختلفی باشد اما فعلا زمینه اش فرهنگی و سیاسی است که می تواند زمینه ساز باشد.
منبع: خبرآنلاین
