قهرمانپور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل: یک جریان فکری و سیاسی در اروپا و امریکا شکل گرفته که معتقد است دیپلماسی با ایران جواب نمی‌دهد/ ایران باید تلاش کند، مکانسیم ماشه فعال نشود
قهرمانپور، کارشناس سیاست خارجی درباره دوام شرایط "نه توافق و نه بحران" به دیده‌بان ایران گفت: این وضعیت موقت و گذراست و باید ببینیم فاز بعدی چیست. اما وقتی در شرایط گذر هستیم، هر دو سناریو امکان تحقق دارد؛ یعنی هم امکان یک توافق است و هم امکان بحران گسترده‌تر. اما این توافق الزاما احیای برجام نیست. کمااینکه روز پنجشنبه هم جک سالیوان گفت که آمریکا خواهان یک توافق قوی‌تر است یعنی یک برجام قوی‌تر و جامع‌تری که شامل همه دغدغه‌های امریکا و اروپا شود که از آن طرف ایران هم به چنین توافقی رضایت نخواهد داد. به همین دلیل آن توافق موقتی که گفته می‌شود، فعلا عملی نخواهد شد. از سوی دیگر سناریو دوم هم ممکن است؛ بدین معنا که شاید این تلاش‌های دیپلماتیک هم نتیجه ندهد و دو طرف به سمت بحران عمیق‌تر بروند. به نظر می‌رسد که اگر توافقی شکل نگیرد، یعنی مسیر فعلی ادامه پیدا کند احتمال تحقق یک بحران بیشتر از احتمال تحقق توافق است.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ با توییت هفته گذشته علی واعظ، مدیر میز ایران در گروه بین‌المللی بحران، باز هم بحث بر سر فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران، به گوش می‌خورد. واعظ در توییت خود نوشت: «هفته گذشته سه کشور اروپایی با دعوت از ۱۰ عضو منتخب شورای امنیت سازمان ملل، آنها را در جریان رایزنی‌ها درمورد استفاده از مکانیسم ماشه قطع‌نامه ۲۲۳۱ برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل در صورت عبور ایران از خطوط قرمز هسته‌ای قرار دادند.» اما از نگاه برخی از کارشناسان مسائل بین‌الملل، فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، برای غرب هم بدون هزینه نیست. چراکه از سویی خروج ایران از "معاهده منع گسترش هسته‌ای" را در پی دارد و از سوی دیگر با وجود درگیری غرب در بحران اوکراین و همچنین نگرانی بابت حمله چین به تایوان، تمایلی به درگیری در خاورمیانه نداشته باشد.
رحمان قهرمانپور، تحلیلگر سیاست خارجی در پاسخ به این پرسش که باوجود هزینه‌هایی که فعال شدن مکانیسم ماشه برای غرب دارد، چه میزان این اقدام محتمل است، به سایت دیده‌بان ایران گفت: «اگر بخواهیم روی کاغذ محاسبه کنیم شاید به این جمع بندی برسیم که غرب آماده پرداخت هزینه‌های ناشی از این اقدام نباشد. اما در نقطه مقابل تهدیدی وجود دارد که می‌گوید غرب، مخصوصا اروپا، امکان دارد که از مکانسیم ماشه استفاده و آن را فعال کند. به این دلیل که یک واقعیت بنیادینی وجود دارد و این است که شرایطی که منجر به توافق هسته‌ای بین ایران و غرب یا همان "برجام" می‌شد، تغییر کرده و بعد از جنگ اوکراین به صورت اساسی دگرگون شده است. نه تنها شرایط بین‌الملل بلکه شرایط در داخل ایران و از نظر فنی و هسته‌ای هم تغییر پیدا کرده است.»
وی ضمن تاکید براینکه مجموع این تغییرات باعث شده است که امیدواری نسبت به احیای برجام چه از نظر سیاسی و چه از نظر فنی کمتر شود، افزود: «در چنین فضایی عده‌ای که معتقدند اروپا از مکانیسم ماشه استفاده خواهد کرد، از این فرض خود دفاع می‌کنند و می‌گویند که چون امکان احیای برجام وجود ندارد، بنابراین غرب هم به سمت فعال شدن مکانیسم ماشه خواهد رفت تا به تعبیر خودشان، بتوانند ایران را بیشتر تحت فشار قرار دهند و در مقابل فعالیت‌های هسته‌ای ایران بازدارندگی ایجاد کنند. به این معنا که جریان فکری و سیاسی در اروپا و امریکا شکل گرفته که معتقد است دیپلماسی با ایران جواب نمی‌دهد و اروپا و امریکا باید به سمت استفاده همزمان از بازدارندگی حرکت کنند.»
قهرمانپور در پاسخ به این پرسش که اساسا فعال شدن مکانیسم ماشه چه قدر برای ایران مهم است، گفت: «مکانیسم ماشه حتما و در هر صورت برای ایران مهم است چراکه تحریم‌هایی که در اثر مکانیسم ماشه باز خواهد گشت، تحریم‌های چندجانبه سازمان ملل است و هم دامنه تاثیرگذاری و هم مشروعیتش در بین دولت‌ها بیشتر خواهد بود. به عبارتی ساده‌تر دولت‌های عضو سازمان ملل همگی مجبورند درباره نحوه اجرای تحریم‌های علیه ایران به شورای امنیت گزارش دهند. بنابراین دفتری که در شورای امنیت برای اجرای تحریم‌ها علیه ایران فعال شده بود، دوباره به صورت گسترده‌تر از قبل فعال خواهد شد و دولت‌ها هم مجبور هستند به آن گزارش دهند. بر این اساس موضوع حتما برای ایران مهم است و باید تلاش کند تا به نقطه بحرانی نرسد.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره دوام شرایط "نه توافق و نه بحران" عنوان کرد: «به هر حال این وضعیت موقت و گذراست و باید ببینیم فاز بعدی چیست. اما وقتی در شرایط گذر هستیم، هر دو سناریو امکان تحقق دارد؛ یعنی هم امکان یک توافق است و هم امکان بحران گسترده‌تر. اما همانطور که پیشتر یاد کردم، این توافق الزاما احیای برجام نیست. کمااینکه روز پنجشنبه هم جک سالیوان در موسسه واشنگتن گفت که آمریکا خواهان یک توافق قوی‌تر است یعنی یک برجام قوی‌تر و جامع‌تری که شامل همه دغدغه‌های امریکا و اروپا شود که از آن طرف ایران هم به چنین توافقی رضایت نخواهد داد. به همین دلیل آن توافق موقتی که گفته می‌شود، فعلا عملی نخواهد شد. از سوی دیگر سناریو دوم هم ممکن است؛ بدین معنا که شاید این تلاش‌های دیپلماتیک هم نتیجه ندهد و دو طرف به سمت بحران عمیق‌تر بروند. به نظر می‌رسد که اگر توافقی شکل نگیرد، یعنی مسیر فعلی ادامه پیدا کند احتمال تحقق یک بحران بیشتر از احتمال تحقق توافق است.»
قهرمانپور همچنین درخصوص تاثیرگذاری تندروها در شرایط فعلی، به دیده بان ایران گفت: «به هر حال کسانی که در گذشته خودشان مخالف برجام بودند الان متولی برجام هستند. آنها هم بر اساس منافع و ملاحظاتی که دارند، تصمیم می‌گیرند. کمااینکه در این روزهای اخیر شاهد بودیم که حتی همین طیف مخالف برجام هم خواهان احیا برجام شدند. به هر حال شرایط تغییر کرده و آنها هم می‌خواهند متناسب با شرایط عمل کنند.»
منبع: سایت دیده‌بان ایران
