فلاحت پیشه: تیم مذاکره کننده ایران از روس‌ها بازی خورد/ اولیانوف برنده شکست برجام بود/ برجام دیگر اولویت اروپا و آمریکا نیست
رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم درباره مذاکرات احیای برجام گفت: اولیانوف برنده شکست برجام بود و به حدی موضوع را طولانی کردند که عملا احیای برجام فراهم نشد.
به گزارش دیده بان ایران؛ حشمت الله فلاحت پیشه رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پیش بینی آینده برجام و احتمالات بر سر صدرو قطعنامه شورای حکام علیه ایران بعد از گزارش اخیر آژانس، گفت: در مورد موضوع پرونده هسته‌ای ایران چند اتفاق رخ داده است؛ نخست، گزارش آژانس مبنی بر اینکه ایران ۱۸ برابر سقف برجام سوخت هسته‌ای تولید کرده است. گزینه تلویحی آن را رسیدن به نقطه صفر تلقی کرده که ایران می‌تواند از قابلیت و ظرفیت لازم برای تولید غیرنظامی هسته‌ای برخوردار شود بنابراین سعی کرده به گونه‌ای هشدار دهد.
تله گزارش آژانس برای ایران
او افزود: دوم، خبری است که نخست وزیر رژیم صهیونیستی به طور مستقیم رسانه‌ای کرده با این ادعا که ایران تلاش کرده آژانس را فریب دهد. در واقع تا حدودی می‌توان گفت که این دو خبر بی ارتباط با یکدیگر نیستند یعنی اخبار تازه‌ای نیستند و واقعیات مشخص است بدین معنا که ایران در قالب خوداظهاری طبق پادمان نظارتی که به آژانس دارد پیشرفت‌های هسته‌ای خود را اعلام می‌کند و این اعلام کردن هم به طور رسمی انجام می‌شود، اما طرح آن در یک گزارش آژانس بیشتر شبیه به تله است وگرنه آژانس موضوع جدیدی را اعلام نکرده است.
هدف اسرائیل شکست مذاکرات احیای برجام است
فلاحت پیشه گفت: به همین دلیل می‌توان گفت آن اخباری که صهیونیست‌ها اعلام می‌کنند در همین ارتباط است یعنی آن‌ها بار‌ها اسناد ادعایی خودشان را در اختیار آمریکایی‌ها و هم اروپایی‌ها و جهانیان قرار دادند تا مانع مذاکرات شوند. هدف رژیم صهیونیستی شکست مذاکرات است. عمده اسناد هم کارکرد خبری دارد که به نوعی سعی دارد روی گزارش آژانس اثرگذار باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: آژانس هشدار داده که اگر دیپلماسی احیا نشود ممکن است بعد از این موضوع هسته‌ای قابل مدیریت نباشد، اما از سوی دیگر رژیم صهیونیستی در قالب دور تازه‌ای از تحولات، فعالیت می‌کند یعنی فعال شدن جریانات ضد برجامی.
ایران و آمریکا فرصت احیای برجام را از دست دادند
او تصریح کرد: مجموعه شرایط نشان می‌دهد که طرف ایران و آمریکا فرصت احیا برجام را از دست دادند به بیان دیگر برجام در حال احیا بود که بعد از آن تحت الشعاع منافع دیگر بازیگران قرار گرفت از روسیه که اوکراین را به عنوان محل بحث مطرح می‌کند تا صهیونیست‌ها که بار‌ها تلاش کردند با چنین گزارش‌هایی رخنه ایجاد کنند.
این تحلیلگر سیاسی گفت: این طرف‌ها حداقل تا دو ماه و نیم پیش در حاشیه بودند، اما در حال حاضر امکان جولان دادن پیدا کردند تا اروپایی که بیشترین دغدغه اش تأمین انرژی است. اروپایی‌ها عملا ایران را به عنوان گزینه‌ها از دستور کار خارج کردند.
فلاحت پیشه تاکید کرد: در دنیای سیاست همه کشور‌ها به دنبال فرصت‌های خودشان هستند جمهوری آذربایجان نمایشگاه بی سابقه‌ای را تحت عنوان اثر نفت و گاز دریای خزر در مقابله با بحران انرژی‌های دنیای امروز برگزار کرده است در واقع پشت پرده این قضیه این است که جمهوری آذربایجان تلاش می‌کند جایگزینی را برای نفت و گاز روسیه ایجاد کند چراکه به هر حال اروپایی‌ها تصمیم گرفتند تا ۵ سال و نیم آینده حدود ۶۰ درصد وابستگی خود را از انرژی روسیه کاهش دهند.
او تاکید کرد: دنیا در حال پیشبرد منافع خودش است در واقع ایران در حال سوزاندن منافع خودش است برخی از مسوولان کشور نیز در سوزاندن منافع، ید طولانی دارند در حال حاضر هم همین کار صورت می‌گیرد بنابراین چیزی که الان شاهد آن هستیم به معنای از بین رفتن آخرین فرصت‌های احیای برجام است. برخی سعی می‌کنند موضوع را در قالب هشدار مطرح کنند و برخی صهیونیست‌ها فضای جولان دادن را پیدا کردند تا هر چه بیشتر به فضای دیپلماسی آسیب وارد کنند.
احتمال ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت ضعیف است، زیرا ...
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که در جلسه شورای حکام ممکن است چه اتفاقی برای پرونده هسته‌ای ایران رخ دهد؟ تشریح کرد: در شورای حکام بدترین گزینه ارجاع دادن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت است که در حال حاضر این امکان را ضعیف می‌دانم در واقع بهانه‌های فنی برای این کار وجود ندارد ضمن اینکه برجامی وجود ندارد تا ایران بخواهد تخلفی از آن داشته باشد.
این تحلیلگر مسائل بین المللی اشاره کرد: برجام دارای دو بخش اصلی است تعهدات آمریکا و تعهدات ایران. وقتی آمریکا در ارتباط با برجام عهدشکنی کرد ایران هم پایبند نمانده است. با وجود اینکه اروپا و دولت بایدن تلاش دارند فضای دیپلماسی را حفظ کنند امکان اینکه در شورای حکام، پرونده ایران به شورای امنیت برود امکان ضعیفی است، اما طرفین تلاش می‌کنند در قالب بیانیه، فضا را فضای سختی جلوه بدهند.
برجام دیگر اولویت اروپا و آمریکا نیست
فلاحت پیشه گفت:، اما واقعیتی که وجود دارد این است که همه بازیگران اعم از اروپا و آمریکا، برجام را دیگر اولویت خودشان نمی‌دانند یعنی تحولات کنونی با تحولات دو ماه و نیم پیش بسیار متفاوت است.
این نماینده پیشین مجلس اشاره کرد: وقتی وزیر خارجه ایران اعلام می‌کند علت توقف مذاکرات این است که هنوز آمریکایی‌ها به ابتکارات ایران پاسخی ندادند، علت آن این است که اگر برجام وارد مرحله اجرا می‌شد الان در فضای پیشاانتخاباتی آمریکا یعنی انتخابات شش ماه آینده این کشور که انتخابات میان دوره‌ای و مهم است بر تقویت یا تضعیف بازوی اجرایی رییس جمهور در کنگره تاثیرگذار است.
او اضافه کرد: رییس جمهور آمریکا پنج ابزار اجرایی در قبال کنگره دارد مانند بخشنامه و آیین نامه و دستورالعمل و فرمان اجرایی.... در واقع اگر در انتخابات آینده، بازوی اجرایی رییس جمهور در کنگره تضعیف شود این موضوع نیز تضعیف خواهد شد، در غیر اینصورت این موضوع تقویت خواهد شد.
پشت پرده تعلل آمریکایی‌ها در احیای برجام
فلاحت پیشه اظهار کرد: اگر برجام به مرحله اجرا می‌رسید یا حداقل مذاکرات در جریان بود، راهبرد دولت آمریکا دفاع از برجام بود، اما آنچه که الان تبدیل به رقابت انتخاباتی شده، سیاست مهار ایران است یعنی سیاست احیای برجام جای خود را به سیاست مهار ایران داده است؛ بنابراین گزینه‌های مختلف مثل فشار حداکثری یا فشار منطقه‌ای بر ایران در ادبیات انتخابات آمریکا در حال شکل گیری است که این باعث تعلل آمریکایی‌ها در احیای برجام است.
شرط بازگشت به میز مذاکرات برجامی
او افزود: اگر شورای حکام راهبرد دیپلماسی را تقویت کند امکان بازگشت به میز مذاکرات وجود دارد، اما اگر راهبرد دیگری شکل بگیرد جریانات افراطی در دو طرف مجددا سوار بر موضوع هسته‌ای خواهند شد.
موافقان شکست مذاکرات وین چه کسانی هستند؟
او در پاسخ به این سوال که تا چه حد احتمال شکست جدی شده است؟ با توجه به اینکه عده‌ای تندرو‌های داخلی زمزمه‌های مبنی بر شکست مذاکرات مطرح می‌کنند و تلاش دارند فضا را برای این موضوع آماده کنند، عنوان کرد: یک مربع در شکست مذاکرات نقش دارند، ضلع اول و دوم، افراطیون حوزه سیاسی کشور‌های عضو برجام هستند به ویژه در ایران و آمریکا، جریانات افراطی مخالف دیپلماسی هستند. ضلع سوم و تاثیرگذار، روس‌ها بودند که هدفشان این بود که همه تحولات دنیا به گونه‌ای شکل بگیرد که روسیه ابزارهایش از جمله حضور در بازار انرژی را از دست ندهد ضلع چهارم، مخالفان منطقه‌ای برجام اعم از صهیونیست‌ها و همه دوستان و دشمنانی که فرصت‌های ایران را می‌ربایند.
برخی دوستان منطقه‌ای ایران تمایلی به احیای برجام ندارند
رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس بیان کرد: طنز تلخی است که برخی از دوستان ایران که تمایل ندارند ایران برجام را احیا کند در واقع ربایندگان فرصت ایران هستند در حالی که ایران به آن‌ها کمک کرد از چنگال داعش نجات پیدا کنند، اما الان ذخایر ارزی شان به چند برابر ذخایر ارزی ایران رسیده است.
او افزود: متاسفانه تعلل در احیای برجام، شرایطی را ایجاد کرد که بسیاری از کشور‌های دوست و دشمن از این که ایران، یک فضای تحریمی را تجربه کند خوشحال هستند. در داخل ایران، خوشحالی از شکست برجام دو بخش است نخست کسانی که از ابتدا معتقد بودند سرنوشت کشور به ویژه اقتصاد را نباید به برجام ارتباط داد. در واقع این نظر قابل دفاع است و سیاست اقتصادی باید به گونه‌ای باشد که به برجام ارتباطی نداشته باشد. گروه دوم کسانی که کاسبی سیاسی _ اقتصادی می‌کنند و راضی نمی‌شوند که ایران، فضای ملایمی را در سیاست خارجی اش شکل دهد و دیپلماسی را احیا کند.
او عنوان کرد: براساس چشم انداز توسعه، کشور باید مسیر توسعه را پیش ببرد به شرط تعامل سازنده با دنیا.
مرگ برجام، پایان اقتصاد ایران نیست، اما
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که شکست در مذاکرات تا چه حد می‌تواند شوکی به اقتصاد ایران وارد کند؟ ابراز کرد: سیاست‌های ریاضتی که دولت در پیش گرفته در قالب موضع اول قابل دفاع است یعنی ایران تلاش کرده اقتصادش را به برجام گره نزند بنابراین اگر برجام احیا شود طبیعتاً در مرحله جراحی اقتصادی، دست دولت بازتر خواهد شد، اما اگر برجام احیا نشود این به معنای پایان دنیا برای اقتصاد ایران نخواهد بود، چون در طول سالیان فشار‌های حداکثری ترامپ، ایران تلاش کرد منابع مالی دیگری را برای بودجه تعریف کند که این منابع جایگزین نفت شوند.
برجام از دستورکار تبلیغات حزبی آمریکا خارج شده است
این تحلیلگر مسائل بین المللی در پاسخ به این سوال که تا چه حد ضرورت دارد دولت رییسی در این باره تصمیم مصلحت اندیشانه بگیرد؟ عنوان کرد: پرونده هسته‌ای ایران در شورای عالی امنیت ملی است و در دولت آقای رییسی هم نیست در واقع در شورای عالی امنیت ملی در این باره باید تصمیم گیری شود منتهی متنی وجود ندارد که بر سر این متن، تصمیمی گرفته شود. برجام متوقف شده و ابتکار‌های به وساطت اروپایی ها، عمان و قطر مطرح شده، اما مسئله این است که بازیگران مختلف، برجام را از دستور کار خارج کردند و حتی لحن تبلیغات حزبی در داخل آمریکا هم در ارتباط با موضوع برجام، متفاوت شده است. در واقع بحث احیای برجام جای خود را به بحث سیاست‌های جدید مهار ایران داده است.
سیاست همه یا هیچ هیچگاه پاسخگو نیست
فلاحت پیشه بیان کرد: ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها در از بین رفتن فرصت‌ها مقصر بودند، چون سیاست همه یا هیچ، در دیپلماسی هیچگاه پاسخگو نیست. طرفین باید گام‌هایی را برای حل اختلافات در پیش می‌گرفتند در واقع شرایط به گونه‌ای شده است که همه بازیگران، میوه شکست برجام را چیدند و تحریم‌ها برای ایران باقی ماند و شکست دیپلماسی برای دولت بایدن. ایران و دولت آمریکا در این میان ضرر کردند.
او تاکید کرد: در مناسبات ایران و آژانس باید شرایط فنی حفظ شود تا موضوع دچار چالش و بحران نشود و شرایط برای احیای دیپلماسی فراهم شود.
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که طولانی شدن پرونده هسته‌ای ایران تا چه حد حاکی از ناتوانی تیم مذاکره کننده ایران است؟ گفت: تیم مذاکره کننده ایران، یک تیم سیاسی بود و در واقع یک تیم فنی نبود. این تیم از ابتدا سعی کرد بیانیه‌هایی که علیه برجام صادر شده بود را تبدیل به توافق کند که غیرقابل انجام بود.
تیم مذاکره کننده بازی روس‌ها را خورد
این نماینده اسبق مجلس گفت: در نهایت زمانی که با افزوده شدن برخی دیپلمات‌ها به تیم مذاکره کننده و واقعی و عملیاتی شدن مذاکره، امکان توافق شکل گرفت در نهایت شاهد بودیم که این تیم تا حد زیادی، بازی روس‌ها را خورد. در واقع اولیانوف برنده شکست برجام بود و به حدی موضوع را طولانی کردند که عملا احیای برجام فراهم نشد.
فلاحت پیشه تاکید کرد: در موضوع اجرا بود که اولین بار روس‌ها مانع ایجاد کردند و پس از آن، همه چیز بهم ریخت. بر این باورم حتی اگر طرفین به آن مسیری که قطع شد و بر دو متن اولی که توافق کرده بودند بازگردند در زمان اجرا می‌توان نتیجه گرفت. الان شرایط به گونه‌ای است که برجام تا حدود زیادی از دستور کار خارج شده است.
