علی بیگدلی استاد روابط بین الملل دانشگاه: آینده برجام در ابهام می‌ماند، چون بایدن دیگر رئیس جمهور نمی شود
علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل: رفع تحریم‌ها علیه ایران از طرف آمریکا مقدمه‌ای برای بازگشت به برجام تلقی می‌شود و چیز جدیدی نیست، قبلاً هم آمریکایی‌ها برای تحریم‌ها در همین حد و حدود اعلام آمادگی کرده بودند، منتهی ما هنوز نتوانسته‌ایم تکلیف‌مان را با خودمان روشن کنیم. هنوز بخشی از جناح راست افراطی ایران با هر نوع مذاکره با آمریکا مخالف است. با توجه به این نامه‌ای که جلیلی نوشته و مقاومتی که روزنامه کیهان و غیره در این مورد می‌کنند، هنوز در داخل ایران، آمادگی لازم برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در واکنش به اینکه لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران و اینکه آیا این اقدام به معنی بازگشت به برجام است؟ گفت: رفع تحریم‌ها علیه ایران از طرف آمریکا مقدمه‌ای برای بازگشت به برجام تلقی می‌شود و چیز جدیدی نیست، قبلاً هم آمریکایی‌ها برای تحریم‌ها در همین حد و حدود اعلام آمادگی کرده بودند، منتهی ما هنوز نتوانسته‌ایم تکلیف‌مان را با خودمان روشن کنیم. هنوز بخشی از جناح راست افراطی ایران با هر نوع مذاکره با آمریکا مخالف است. با توجه به این نامه‌ای که جلیلی نوشته و مقاومتی که روزنامه کیهان و غیره در این مورد می‌کنند، هنوز در داخل ایران، آمادگی لازم برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد.
او افزود: از طرف دیگر شرایط سخت اقتصادی که ایران دارد و این تنگی معیشتی که هر روز ما شاهد نارضایتی در کشور هستیم، این اجازه را به ایران نمی‌دهد که بخواهد یک نوع بازی جدید با آمریکا بر سر برجام انجام دهد. بخشی از تحریم‌ها که برداشته شده بیشتر مربوط به حوزه فروش نفت است این در حالی صورت گرفته که در شرایط فعلی با توجه به بالا رفتن قیمت نفت، آمریکایی‌ها تا حدودی فروش نفت ایران را به چین نادیده گرفته‌اند چرا که در حال حاضر ایران حدود 2 میلیون بشکه نفت به چینی‌ها، می‌فروشد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به فضای داخلی آمریکا برای مذاکره این کشور با ایران تصریح کرد: در حال حاضر بایدن هم در داخل آمریکا با مشکلات و فشارهایی از طرف کنگره مواجه است، ناکامی‌هایی که در افغانستان و حتی اوکراین داشته، فشارها را بر بایدن اضافه کرده و او تلاش می‌کند مسئله ایران را به عنوان یک برگ برنده‌ای در برابر مخالفانش بر زمین بزند و در حال حاضر هم همه چیز مهیا است.
یگدلی اظهار کرد: البته از طرف دیگر آزادسازی فروش نفت و شبکه بانکی ما هم با مشکلاتی مواجه است. یکی از مشکلات این است که در حال حاضر شبکه بانکی ما دچار یک نوع ورشکستگی شده و یک نوع عدم شفافیت در آن وجود دارد. علاوه بر این ما هنوز FATF را امضا نکرده‌ایم و اینها موادی است که می‌تواند بر سر مبادلات بانکی مشکل‌ساز شود. در مجموع این نرمشی که آمریکایی‌ها از خودشان نشان داده‌اند، می‌تواند مقدماتی برای ادامه دور هشتم مذاکرات باشد. از طرفی ایران هم، مقداری آمادگی داشته باشد و از سختگیری‌هایش عقب‌نشینی کند.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه آمریکا در کنار انعطافی که به خرج داده از اهداف نظامی خود دست بر نداشته است، متذکر شد: علی‌رغم اینکه در حال حاضر آمریکایی‌ها این نرمش را از خودشان نشان دادند، دست به یکسری اقدامات نظامی-امنیتی در منطقه زده‌اند. به عنوان مثال رفت و آمدهای سیاسی-امنیتی که در منطقه شکل گرفته، سفر رئیس جمهور اسرائیل به امارات یا سفر وزیر دفاع اسرائیل به بحرین، مانور اخیری که ظرف چند روز آینده به مدت 18 روز برگزار می‌شود که شاید بزرگ‌ترین مانور دریایی در منطقه و حوزه استحفاظی ما هم این کار را انجام می‌دهند، سفر رئیس جمهور اسرائیل به ترکیه، رفتن اردوغان به عربستان، حاکی از آن است آمریکا فضای منطقه را به سمت یک جبهه ائتلافی علیه ایران هدایت می‌کند که اگر این جبهه که بعضی از خبرگزاری‌ها به آن اشاره کردند؛ یعنی ترکیه، اسرائیل، عربستان، امارات، اردن و مصر است شکل بگیرد، حلقه‌های امنیتی ایران به‌شدت تنگ‌تر خواهد شد و ایران تحت فشار قرار خواهد گرفت.
بیگدلی در ادامه افزود: البته اقدامات آمریکا مبنی بر تشکیل جبهه ائتلافی در اطراف به این دلیل است که ایران در ادامه مذاکرات دور هشتم یک مقداری سیاست آرام‌تر و دیپلماسی نرم‌تری را در پیش بگیرد و مشکلات تا حدودی حل شود. البته بعضی‌ها معتقد به این هستند که این مذاکرات یک قرارداد موقت است. اگرچه ایران با این قرارداد موقت موافقت نکرده و سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم این را نپذیرفته، ولی اگر در همین حد باقی بماند و ایران در طول این سه سالی که از ریاست جمهوری بایدن باقی مانده، تن به ادامه مذاکرات بدهد، راهی جز یک قرارداد موقت وجود ندارد. چراکه سال 2024 به‌طور قطع بایدن انتخاب نمی‌شود و کاخ سفید به دست جمهوری‌خواهان خواهد افتاد و در آنجا معلوم نیست که سرنوشت این موافقتنامه چگونه خواهد شد و آیا می‌تواند، نظر رؤسای جمهور بعدی را تأمین کند یا خیر.
او فضای داخلی آمریکا را موافق مذاکره با ایران دانست و گفت: اما آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که ادامه این خصومت بین ایران و آمریکا نتیجه‌ای نداشته و حتی تحریم‌های کلی راجع به ایران هم، با شکست مواجه شده است. لذا این قرارداد موقت اجرایی شود و این فضای بی‌اعتمادی که بین ایران و آمریکا وجود دارد تا حدودی کاهش پیدا کند تا اینکه ببینیم، در سال 2024 انتخابات به کدام سمت خواهد رفت.
بیگدلی درباره بازگشت طرفین مذاکره به برجام خاطرنشان کرد: این خودش یک بازی سیاسی است که به عنون مثال شمخانی از کیهان معذرت‌خواهی می‌کند یا از طرف دیگر جلیلی آن نامه را می‌نویسد بنابراین همه این موارد یک بازی سیاسی است که می‌خواهند، فشار بر آمریکا را بیشتر کنند. به این دلیل گفته می‌شود بازی سیاسی که ما ثابت کرده‌ایم و برای ما ثابت شده است که ادامه وضعیتی که الان در آن هستیم، اصلاً مقدور نیست و امکان ندارد این وضعیت را ادامه بدهیم.
این کارشناس مسئل بین‌الملل ادامه داد: با این حجم وسیع از نارضایتی‌هایی که در کشور وجود دارد، ادامه این وضعیت به زیان کل نظام خواهد بود. این وضعیتی که هیئت ایرانی برای مذاکرات و تصمیم‌گیری‌های سیاسی دارد، حاکی از این است که ایران به خاطر همین مشکلات اقتصادی که وجود دارد، از خواسته‌هایش عقب‌نشینی کرده و از طرفی همین وضعیت معیشتی نشان‌دهنده این نکته است این تمایلی که ما نسبت به دنیای شرق داریم، نه چین و نه استقبالی که پوتین از رئیسی کرد، هیچ‌کدام نقطه امیدواری نیستند کما اینکه سخنرانی رئیسی در دومای روسیه سرشار از شکایت علیه پوتین و روسیه بود، همچنان که او می‌گوید شما به هیچ‌کدام از تعهداتتان عمل نکردید.
بیگدلی در پایان یادآور شد: به عبارت دیگر در شرایط فعلی ما یک نوع احساس ناامیدی نسبت به همکاری با روسیه و چین داریم و هیچ کدام از این قراردادها امضا نشده است و اظهارنظر بی‌خودی می‌کنند. نه سفر امیرعبداللهیان منجر به قرارداد 25 ساله شده، نه سفر رئیسی به مسکو منجر به آن قرارداد شده است. البته رئیسی در صحبت‌های خود در دومای روسیه می‌گوید که ما این قرارداد را قبلاً با شما امضا کردیم اما تاکنون هیچ نتیجه‌ای نداشته و شما، هیچ اقدامی از جهت نظامی، اقتصادی و حتی سیاسی انجام نداده‌اید.
