سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان: اگر آمریکا را در اقتصاد ایران دخالت می‌دادیم این کشور از برجام خارج نمی شد/ بالای ۳۵میلیون ایرانی زیر خط فقر مطلق هستند/ تا موضوع برجام حل نشود هیچ مشکل داخلی کم نشده و حتی افزایش پیدا خواهد کرد

به گزارش دیده بان ایران؛  فرجی راد استاد ژئوپلتیک دانشگاه و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان می گوید: برجام حل می شود من احتمال حصول توافق را بیش از ۹۰% می بینم. البته با برجام همه مشکلات کشور حل نمی شود. در این مرحله در حال اخذ تضمین هایی هستند. من بار ها گفته ام ایران باید با آمریکا کار اقتصادی بکند. وقتی دو کشور برنامه های اقتصادی دارند احتمال خروج آمریکا از برجام بسیار کم می شود. مساله دوم این است که نباید فکر کنیم با برجام همه چیز حل می شود. حتی اگر توافق برجام حاصل شود و پول نفت وارد کشور شود آنقدر چاله چوله در داخل داریم که تا سال ها وقت لازم است تا ما به جایگاه ده پانزده سال پیش ایران برگردیم.

دکتر عبدالرضا فرجی راد در پاسخ به این سوال که با توجه وضعیت امروز کشور چالش های پیش روی سیاست خارجی کشور را چه می دانید گفت: سیاست خارجی کشور بی چالش نیست و ما از ابتدای اتقلاب دچار چالش بودیم. با جنگ تحمیلی و ماجرای سفارت و با مسائلی که به دنبال داشت و با فراز و نشیب های که روابط ایران و اروپا داشت و مسائل منطقه ای و تحول عظیم بهار عربی و مساله مهم مقاومت که در سیاست خارجی ما نقش اساسی بازی می کند و سیاست خارجی را به دیپلماسی و میدان تقسیم کرده است همواره دچار چالش بودیم و یا مسائل عراق و افغانستان که طی چهل سال گذشته همواره مسائل و مشکلاتی را برای ما بوجود آورده است.

رقابتی ژئوپولتیک بین ایران و عربستان وجود دارد

وی افزود: بجز مساله تسخیر سفارت آمریکا و جنگ می توان گفت اکثر این چالش ها هنوز هم وجود دارد. ایران در حوزه خلیج فارس همان چالش ها را دارد و گاهی شرایط بهبود پیدا می کند و گاهی خاص می شود همچنین در روابطی که با عربستان داشتیم و چندین دوره با این کشور دچار چالش بودیم. رقابتی ژئوپولتیکی بین ما و عربستان وجود دارد. این وضعیت و مساله سفارت عربستان و مشکلات پیش آمده تا سایر کشور های منطقه از جمله امارات و کویت و بحرین و… کشیده شد و هنوز هم به نحوی ادامه دارد. بعد از سقوط صدام روابط با عراق نزدیک شد ولی شرایطی بوجود آمد که نگرش ها به تدریج نسبت به ایران تغیر کرده است به ویژه با اثر فضای مجازی امروز می بینیم که مشکلاتی ایجاد شده است. در قفقاز دو جنگ اساسی داشتیم. جنگ ارمنستان و آذربایجان که روی ایران اثر گذاشت، آخرین جنگ بیشترین تاثیر را داشت و ما را کمی در تنگنای ژئوپولتیکی قرار داد. در افغانستان هم وضعیت به همین صورت است و مساله هسته ای نیز مثل روز مشخص است.

چالش های سیاست خارجی بر مسائل داخلی و اقتصاد کشور شدیدا اثر گذاشته است

فرجی راد با بیان اینکه این ها چالش هایی است که جمهوری اسلامی باید آنها را حل کند گفت: این چالش ها باعث شده اند بر مسائل داخلی و اقتصاد کشور شدیدا اثر بگذارد. به طوری که بر اساس آمار دولتی می شود گفت ۳۵میلیون ایرانی زیر خط فقر مطلق هستند. این ارقام واقعا وحشتناک هستند یعنی بالای ۵۰% از ایرانیان زیر خط فقر هستند. این وضعیت در یکی دو دهه اخیر به وجود آمده است و قبلا چنین وضعیتی وجود نداشت. شاید قبل از این هم فراز و نشیبی داشتیم و بی ثباتی هایی وجود داشت ولی اقتصاد و معیشت مردم تامین می شد. می توانم بگویم که از زمان دوره نهم و دهم ریاست جمهوری این کنترل از دست دولت خارج شد.

نباید اجازه داده می شد ارز خود را اینطور رها کند

کشور باید در درجه اول به سیاست خارجی اش بپردازد و بعد مسائل داخلی را حل کند

مساله هسته ای به اولویت سیاست خارجی ایران تبدیل شده است و این بحران ها را دو چندان می کند

وی تاکید کرد: نباید اجازه داده می شد که ارز خود را اینطور رها کند و اینچنین بالا و پایین شود که البته هرگز نرخ ارز پایین نیامده است. در طول سه دهه گذشته نرخ ارز مرتبا بالا رفته است. در سال ۱۳۹۰ نرخ ارز ۱ هزار تومانی داشتیم و امسال ۱۴۰۰ است و ارز هزار تومانی به سی هزار تومان رسیده است. معلوم است که در چنین شرایطی عده ای به زیر خط فقر می روند. مساله ارز با سیاست خارجی ارتباط مستقیمی دارد. کشور باید در درجه اول به سیاست خارجی اش بپردازد و بعد مسائل داخلی را حل کند. ما باید خودکفا باشیم و سرمایه گذاران را برای کار در ایران تشویق کنیم. این حرف بارها توسط مقامات مطرح شده ولی تسریعی بر آن نداشتیم. سرمایه گذاری تولید ایجاد می کند و تولید به نیروی کار نیاز دارد. چه نیروی کار تحصیلکرده و متبحر و چه نیروی کار ماهر و غیر ماهر در امر تولید جذب می شوند. این مساله فراموش شده است و مساله هسته ای به اولویت سیاست خارجی ایران تبدیل شده است و این بحران ها را دو چندان می کند. یک مرحله در پایان دوره اول دولت نهم این وضعیت اوج گرفت و علاوه بر اینکه شعار هایی در دفاع از روستاییان و مستمندان داده می شد و پول پخش می شد اما خط فقر جابجا شد. این وضعیت تا امروز ادامه دارد و تنها در چند سالی که برجام امضا شد فضا کمی تغییر کرد که تا برجام خواست نفس بکشد مجددا شاهد تحریم های سختی بودیم. از این رو در دو دهه گذشته کشور در بدترین شرایط داخلی قرار گرفت که این وضعیت ارتباط مستقیمی با سیاست خارجی کشور دارد.

تا موضوع برجام حل نشود هیچ مشکل داخلی کم نشده و حتی افزایش پیدا خواهد کرد

این استاد دانشگاه اضافه کرد: من همواره به این مساله اشاره کرده ام که تا موضوع برجام در سیاست خارجی کشور حل نشود هیچ مشکل داخلی کم نشده و حتی افزایش پیدا خواهد کرد. یعنی من دولت ها را در رابطه با مشکلات داخلی مقصر نمی دانم البته بحث فساد و مشکلات مدیریتی بحث هایی جداگانه است ولی باید گفت ایران کشوری است که اقتصاد تک محصولی دارد. کشور با پول نفت اداره می شود که با توجه به کم شدن ارزش نفت ادامه این وضعیت پس از این اشتباه بزرگی است. اروپا و آمریکا و چین برنامه ریزی کرده اند که تا یک دهه ماشین ها را برقی کنند این خبر به معنای آن است که باید در فروش نفت مضایغه نکنیم باید نفت را فروخت و پول آن را در داخل و در جهت زیر ساخت ها سرمایه گذاری کرد. زیر ساخت های کشور به سوی نابودی می روند. از این رو ابتدا باید برجام را حل کرد و تا مساله برجام حل نشود هیچ یک زا مشکلات داخلی حل نخواهند شد.

ما با همسایگان صحبت می کنیم ولی نتیجه ای ندارد

با همسایگان در یک همگرایی منطقه ای باشیم

وی افزود: هر دولتی که در کشور بر سر کار آمده است اعلام کرده که اولویت من همسایگان است. ما با همسایگان صحبت می کنیم ولی نتیجه ای ندارد. در صحبت قول و قرار هایی می گذاریم ولی در عمل هیچ فایده ای ندارد. در بین ۱۵ همسایه ایران و باقی کشور های مجاور از جمله هند و قزاقستان و ازبکستان و چین و سوریه و… چه کاری کرده ایم؟! جز صادرات کمی کالا که پول آن وارد کشور نمی شود چه کاری کرده ایم؟ وقتی این پول وارد کشور می شود نیز مصرف خواهد شد و به مرحله سرمایه گذاری نمی رسد. برجام باید حل شود و در غیر از این صورت هیچ مشکلی حل نمی شود و حتی همسایگان ما هم به ایران توجهی نمی کنند منافع ملی آنها در این است که تحریم نشوند. بعد از اینکه این سنگ را از مقابل پایمان برداشتیم باید به سراغ همسایگان برویم کار خوب این است که با همسایگان در یک همگرایی منطقه ای باشیم و بده بستان کنیم، لازم نیست همیشه با ارز کار کنیم. اگر همسایگان ببینند که ارز ما ثبات دارد و نفت را می فروشیم و پول کشور به داخل بر می گردد با ما معاملات کالا به کالا خواهند داشت و یا با پول های ملی کار خواهیم کرد و بازارچه های مرزی گسترده ای ایجاد خواهد شد در آن شرایط است که می توان با همسایه ها و با کشور های مجاور کار کرد.

اگر آمریکا را در اقتصاد ایران دخالت می دادیم فشار ها کمتر می شد

ایران باید ژئوپولتیک خود را باز کند و اجازه بدهد اقتصاد فعال شود

فرجی راد با تاکید بر اینکه در موضوع اقتصاد نباید سیاسی کاری کرد گفت: هر جا که می بینید منافع ملی تامین می شود و اقتصاد به حرکت در می آید و تولید بالا می رود باید کار را آغاز کرد جز با اسرائیل که آن را به رسمیت نمی شناسیم باید با تمام کشور ها کار کرد. حتی اگر آمریکا را در اقتصاد ایران دخالت می دادیم فشار ها کمتر می شد. بهانه ترامپ این بود که توافق امضا شده ولی بقیه سود آن را بردند از این رو از توافق خارج شد. ایران باید ژئوپولتیک خود را باز کند و اجازه بدهد اقتصاد فعال شود و شرکت ها با هر کشوری کار کنند و به آنها آموزش بدهیم. ایران باید تلاش بیشتری بکند و با کشور هایی که سرمایه دارند و سرمایه گذار هستند روابط بهتری برقرار کند. باید از مسائل کوچک گذر کرد و اجازه نداد که مسائلی جزئی در روابط ما اثر بگذارد و سرمایه گذاران قوی از گسترش روابط و روابط مثبت با ایران بترسند. هر چه روابط نزدیکتر باشد خیال آنها راحتتر است.

چین کشور مهمی است ولی باید با حواس جمع با این کشور کار کرد

وی تصریح کرد: ایران نیز می تواند تولید و اشتغال بیشتری بوجود بیاورد لذا در این مرحله باید به انتخاب کشور ها نیز دقت بیشتری کرد، چین کشور مهمی است ولی باید با حواس جمع با این کشور کار کرد. من همواره از توافق ۲۵ ساله دفاع کرده ام. من عقیده دارم که ما بیست سال عقب افتاده ایم و باید با کشوری کار کنیم که بتوان توسعه ای همه جانبه را در کشور پیش برد. اگر راه آهن داریم در همه جای کشور داشته باشیم اگر اتوبان می سازیم در همه جای کشور بسازیم و اگر کشتی سازی داریم در طول ساحل باشد و اشتغال در کشور پخش شود. در ورود گردشگران به کشور به نوعی عمل کنیم که همه نقاط کشور منتفع شوند تمام نقاط ایران قابل بازدید است.

با برجام همه مشکلات کشور حل نمی شود

وقتی ایران و آمریکا برنامه های اقتصادی داشته باشند احتمال خروج آمریکا از برجام بسیار کم می شود

حتی اگر برجام حاصل شود آنقدر چاله چوله داریم که سال ها وقت لازم است تا به جایگاه ده پانزده سال پیش ایران برگردیم

کشور فقیر از نیروهای نخبه خالی می شود

لازم نیست به صورت گروهی فکر کرد باید به صورت جمعی فکر کنیم

فرجی راد در خصوص اینکه پیش بینی شما در مورد آینده چیست؟ اظهار داشت: برجام حل می شود من احتمال حصول توافق را بیش از ۹۰% می بینم. البته با برجام همه مشکلات کشور حل نمی شود. در این مرحله در حال اخذ تضمین هایی هستند. من بار ها گفته ام ایران باید با آمریکا کار اقتصادی بکند. وقتی دو کشور برنامه های اقتصادی دارند احتمال خروج آمریکا از برجام بسیار کم می شود. مساله دوم این است که نباید فکر کنیم با برجام همه چیز حل می شود. حتی اگر توافق برجام حاصل شود و پول نفت وارد کشور شود آنقدر چاله چوله در داخل داریم که تا سال ها وقت لازم است تا ما به جایگاه ده پانزده سال پیش ایران برگردیم. ایران به نیروهای متخصص نیاز دارد برخی سخنرانی ها مایه تعجب است وزیر و معاون و نماینده هستند ولی حرف ها مایه تعجب است. نباید از نیروهای متخصص ترسید اگر جوانان و فارغ التحصیلان برتر دانشگاه ها در کنار با تجربه هایی که در گذشته موفق عمل کرده اند مورد استفاده قرار بگیرند می توانیم عقب ماندگی کشور را جبران کنیم. نباید اجازه بدهیم این فقر که در سال های اخیر بر پیشانی جمعیت بالایی خورده است به عنوان نماد تا پایان عمر بر پیشانیشان باقی بماند. باید از این وضعیت بیرون آمد. کشور فقیر از نیروهای نخبه خالی می شود. در برنامه ریزی های اقتصادی نباید تنها به یک گروه خاص توجه کنیم. به افرادی نیاز داریم که از فکر و نخبگی بالایی برخوردار باشند. در زمینه اقتصادی لازم نیست به صورت گروهی فکر کرد باید به صورت جمعی فکر کنیم. اگر این کار صورت نگیرد نمی توانیم برنامه ریزی خوبی برای میان مدت و دراز مدت داشته باشیم و برنامه ریزی ما کوتاه مدت و گذرا و چیزی در حد کوپن و این چیزها خواهد بود و همواره درگیر این مسائل خواهیم بود که در میدان بایستیم تا مرغ را گرانتر از آن چیزی که گفته شده نفروشند. درحالیکه مردم باید پول در جیب خود داشته باشند و عرضه و تقاضا آزاد باشد.

منبع: شفقنا