بازدید سرزده مسئولان کشور ریشه در اسطوره «شاه عباس و رضاشاهی» دارد

به گزارش دیده بان ایران؛ فرهاد قنبری تحلیلگر مسائل سیاسی نوشت: «بازدید سرزده» یکی از علایق اصلی حاکمان ما به ویژه جریان محافظه کار است. از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه تا رئیس جمهور و وزرا همگی علاقه دارند تا سفرهای آنان به نقاط مختلف کشور در قالب بازدید سرزده توسط رسانه ها و خبرگزاری ها بازتاب داده شده و خبررسانی شود.

اما این میزان از علاقه مسئولان و ارزشگذاری جامعه برای بازدید سرزده به چه معناست؟ آیا در کشورهای توسعه یافته جهان هم مسئولان اجرایی و قضایی اینچنین علاقه ای به بازدید سرزده داشته و در کمین سازمان و ادارات دولتی نشسته و سر زده برای بازرسی وارد می شوند؟ آیا بایدن و مکرون و مرکل و.. هم چند خبرنگار و مجری صدا و سیما همراه کرده و سعی می کنند به صورت سرزده از نهادهای دولتی بازرسی نمایند؟

آنچه مشخص است، بازدیده سرزده مطلوب و مورد علاقه کشورهایی است که در آنها ترس و اطاعت از فرد به جای ترس و اطاعت از قانون حاکم است و قانون اقتدار و اتوریته خود را از دست داده است.

بی شک در کشورهایی که قانون حرف اول و آخر را می زند نیازی به بازدید سرزده نیست، چرا که قانون همه روزه و همه ساعت مانند شمشیر دموکلس بالای سر کارمندان و کارکنان دولتی آویزان است و کسی جرات تخطی از آن را به خود نمی دهد و به عواقب سنگین چنین رفتاری کاملا آگاه است.

بازدید سرزده در جوامعی ارزش و اهمیت می یابد که قانون اقتدار خود را از دست داده [یه از ابتدا اصلا اقتداری نداشته است] و خفیف و خوار نگه داشته می شود. در این جوامع پست ها و جایگاههای مختلف سیاسی مانند رییس قوه قضاییه و مجریه هستند که جای قانون نشسته و صاحب اتوریته و اقتدار هستند. [و به همین دلیل است که رسیدن به قدرت در این جوامع این میزان جذابیت دارد] 

این میزان جذابیت «بازدید سرزده» در میان مسئولان و مردم ریشه در اسطوره «شاه عباس و رضاشاهی» دارد که نانوای کم فروش را در تنور انداخته و مهندس سازنده پل را هنگام عبور اولین قطار در زیر پل نشانده است. 

جذابیت بازدید سرزده بیشتر از آنکه محصول و بازتولید جامعه مدرن با حاکمیت قانون باشد، محصول و بازتولید جامعه ای است که به جامعه و حکومت نگاه خانخانی و ارباب- رعیتی دارد. در این جوامع نه ترس از قانون بلکه ترس از شلاق ارباب است که امور را رتق و فتق می نماید.

بی جهت نیست که میرزا یوسف خان مستشارالدوله که رساله «یک کلمه» را صد و پنجاه سال پیش نوشته است، اصلیترین نیاز جامعه ایران که عامل و باعث اصلی تفاوت ایران و اروپا شده را کلمه «قانون» معرفی کرده است. و بی جهت نیست که میرزا یوسف خان به خاطر نوشتن همین رساله به دستور ناصرالدین شاه اموال و خانه اش غارت و خود به غل و زنجیر کشیده شده و آنقدر کتاب یک کلمه را بر سرش کوفته اند که بر اثر عوارض آن، چشمانش آب آورده است.