او که به پرسش‌های چالشی محسن اسلام‌زاده، پژوهشگر و مستندساز ایرانی به عنوان مجری برنامه «چهره به چهره» شبکه پرس تی وی پاسخ می داد، درباره نگاه طالبان به داعش گفت: طالبان از زمان مواجهه با داعش تاکنون، شهدای زیادی داده داست. بین داعش و امارت اسلامی تفاوت زیادی وجود دارد. نظرات، سلایق و عقاید داعش در هیچ گروه افغانستانی مشاهده نشده است که جان و مال مسلمان را بر خود روا و حلال بدانند. ما هم می‌گوییم که این نوع عقیده در امارت اسلامی وجود ندارد که که مال و جان مسلمان را بر خود روا و حلال بدانیم. عقاید ما برای همه روشن است و در طول20سال جهاد در مناطق مختلف افغانستان، مردم به‌صورت واضح شاهد رفتار، اعتقادات و تعامل امارات اسلامی بوده اند و این نوع رفتار از جانب ما مشاهده نشده است. اعتقادات آنها (داعش) منحرف است و شریعت اسلامی به ما مجوز نمی دهد که به چنین مواضعی معتقد باشیم.
بنابر گزارش دیده بان ایران؛ خیرخواه درباره حضور داعش در بدخشان اظهار کرد: اگر کسی به صورت مهاجر به بدخشان آمده و در آنجا باشد، باید راه حلی جست‌وجو کنیم که برگردد. ما متعهد شده ایم که آنها را تشویق کنیم تا به کشورشان بازگردند. ما باید این مشکل را حل کنیم؛ چه از راه گفت‌وگو و چه اینکه خودشان بروند. اگر هم به‌عنوان مهاجر قانونی در آنجا بمانند، باید قوانین مهاجرت را رعایت کند. ما همچنین نمی خواهیم کشور ما امنیت دیگران را با خطر مواجه کند و کسانی که عامل خطر هستند، باید به کشورهایشان برگردند و از خاک ما نباید سوءاستفاده شود.
دولت از داعشیان استفاده اطلاعاتی می کند
مقام بلندپایه طالبان در پاسخ به این سؤال که آیا صحیح است که شش ماهی است طالبان با داعش نمی جنگد؟ عنوان کرد: درکجا با داعش بجنگیم؟ مگر داعش مرکزیت دارد که ما با آنها بجنگیم؟ آنها در مهمانخانه‌های کابل هستند و مرکز مشخص در ولایات افغانستان ندارند. اگر می داشتند طالبان با آنها می جنگید. الان داعشیان در جای دیگر نیستند و فقط در کابل هستند و دولت از آنان استفاده استخباراتی (اطلاعاتی) می کند.
ارتباط طالبان با عربستان سعودی نیز موضوع دیگری بود که خیرخواه درباره آن گفت: تا جایی که اطلاع دارم از زمانی که امارت سقوط کرد و آمریکا به افغانستان آمد و افغانستان را اشغال کردند، ارتباط‌هایی با عربستان برقرار شد؛ ولی مثل سابق ارتباط نداریم. شما از تعداد سفرهای ما می توانید حدس بزنید که ارتباط ما مثل سابق با عربستان زیاد نبوده و نیست و ما سفرهای علنی به عربستان نداشته ایم.
حضور نیروهای ترکیه در افغانستان را اشغال می دانیم
اینکه گفته می‌شود ترکیه دوهزار نفر از معارضین سوریه را به افغانستان آورده است، بخش دیگری از گفت‌گوی اسلام‌زاده و مذاکره‌کننده ارشد طالبان را به خود اختصاص داد. او در این باره توضیح داد: ما ترکیه را یک کشور اسلامی می‌دانیم؛ ولی حضور آنان را اشغال می دانیم. ما چه آمریکایی ها و چه نیروهای دیگر زیر پوشش ناتو را که به اداره افغانستان (دولت افغانستان) کمک کنند، اشغالگر می دانیم. این را واضح گفته ایم که هرکس که به این شکل وارد افغانستان شود، ملت افغانستان به آنها به عنوان اشغالگر نگاه می کند و برخوردی را با آنها می کند که با اشغالگران آمریکا و ناتو کرده است و من فکر نمی کنم که چنین کسانی توسط ترکیه به افغانستان آمده باشند. ما بارها و بارها ثابت کرده ایم که این کار نه به خیر آنها و نه به خیر افغانستان است. وقتی آمریکایی ها و ناتو نتوانستند امنیت برقرار کنند، شما از کجا می‌توانید برای افغانستان امنیت بیاورید؟
جز دیپلمات‌هایشان، همه آمریکایی‌ها باید از افغانستان خارج شوند
خیرخواه به لزوم خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان نیز پرداخت: ما درباره افغانستان توافق کرده ایم و امارات اسلامی افغانستان به طور واضح اعلام کرده است که باید تمام نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند و هر نیرویی که تحت پوشش ناتو به افغانستان آمده و از متحدین آنان است نیز باید از افغانستان خارج شود. ما حتی ماندن کسانی را که برای حفاظت از سفارتشان پیشنهاد کرده بودند، رد کردیم؛ برای اینکه اگر ما حکومت افغانستان را در دست بگیریم، حفاظت سفارت و دیپلمات‌های آنها به عهده ما است. جز دیپلمات‌هایشان، همه آمریکایی‌ها باید از افغانستان خارج شوند.
این مسئول طالبان
وی ادامه داد: ما می خواهیم با همه روابط خوب داشته باشیم؛ به خصوص با کشورهای همسایه و مسلمان. این طبیعی است که ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، روابطمان با آنها یک ضرورت است. هم ضرورت ما است و هم ضرورت آنها است. به‌طور مثال، جمهوری اسلامی ایران و افغانستان از ناحیه قوای خارجی آسیب بسیاری دیده اند و ضروری است برای حل مشکلات روزمره‌شان با هم همکاری کنند و ملت های خود را به سمت آسودگی و ترقی سوق دهند و این هدف را بسیار به‌آسانی می شود عملیاتی کرد. اگر روابط دوجانبه حسنه باشد، اگر کشورهای همسایه روابط حسنه داشته باشند، به‌جای این که ما منافع خود را از کشورهای دور به دست بیاوریم، این منافع را از ناحیه همسایگان خود به دست می‌آوریم.
ما با جمهوری اسلامی ایران مشترکات زیادی داریم
مقام ذی‌نفوذ طالبان تاکید کرد: ما با جمهوری اسلامی ایران مشترکات زیادی داریم و همه در قاره آسیا زندگی می‌کنیم. ما باید روابط دوجانبه خود را تقویت کنیم و پیشرفت بدهیم. به همین جهت ضرورت دارد که روابط بسیار حسنه با هم داشته باشیم تا بتوانیم به ملت های خود خدمت کنیم. این حرف را من از صمیم قلب می گویم که من اگر پاکستان رفته ام و یا به ایران آمده ام و یا به افغانستان رفته ام، برای این است که می خواهیم که آثار زندگی و آسایش و رفاه را در افغانستان مشاهده کنیم. آثار مشکلات از سیمای هموطنان ما مشخص است و ما به این خاطر از خداوند می خواهیم همه کشورهایی که در این منطقه زندگی می کنیم، توفیق پیدا کنیم به مردم خود خدمت کنیم. زمانی می توانیم خدمت کنیم که ما حکومت های منطقه، دست به دست هم بدهیم و با همدیگر همکاری کنیم؛ زیرا با هم منافع مشترک داریم. طبعاً بیشتر منافع ما با هم ما مشترک است؛ چون ما یک پیکره واحد هستیم و مشترکات زیادی داریم.
اسلام زاده از خیرخواه درباره مسئله رودخانه هیرمند نیز پرسید و گفت: با ساختن بند کمال‌خان یک قطره آب به سوی ایران نمی آید و این یک مسئله حل نشده بین افغانستان و جمهوری اسلامی ایران است. موضع طالبان در این خصوص چیست؟ خیرخواه پاسخ داد: اینگونه مسائل وجود دارد و من مطمئن هستم که چنین مسائلی حل می شود. اگر خدای ناکرده مشکلی ایجاد شود، هم قراردادهایی از قبل وجود دارد و هم قوانین بین المللی وجود دارد. اگر ما و شما نیت خیر داشته باشیم، چنانچه مشکلی وجود داشته باشد، می‌توانیم آن را به‌صورتی خوب حل کنیم که برای هر دو طرف سبب خیر و برکت باشد. من فکر نمی کنم که چنین مواردی سبب اختلاف بین ما شود. درز مان امارت (حکومت قبلی طالبان) من در هرات بودم و در این مورد بحث می شد. یک هیئت از جمهوری اسلامی ایران آمد که به ولایت ارزگان رفتند و سطح آب را در رودخانه های مختلف دیدند و برایشان مشخص شد که سطح آب سد پایین است و به همین دلیل آب به جمهوری اسلامی ایران نمی رسد. اینگونه مسائل از راه تفاهم و گفت‌وگو قابل حل و فصل است و نباید اینگونه مسائل خدای‌ناکرده عامل اختلاف بین دو کشور مسلمان و اسلامی شود.
«اگر عربستان بخواهد در حکومت طالبان، مدارس علمیه در افغانستان تاسیس کند، طالبان اجازه فعالیت به آنها خواهد داد؟»؛ این سؤال بعدی مطرح‌شده با مقام طالبانی بود که وی درباره آن اینگونه عنوان کرد: درمورد تعلیم، ما از کشورها کمک می‌خواهیم و باید به حکومت کمک شود؛ البته نه اینکه مستقیماً بروند به مدرسه کمک کنند. این مسئله اصولی دارد که باید در چارچوب وزارت تعلیم قرار بگیرد. هر کشوری که به آن اصول کمک کند، ما استقبال می‌کنیم و اگر در چارچوبی غیر از آن اصول باشد، حق ندارند دخالت کنند.
چگونگی عملیات طالبان در شهرهای بزرگ افغانستان نیز در این گفت‌وگو مطرح شد. خیرخواه با اشاره به نمونه تاریخی خروج روس ها از افغانستان، تصریح کرد: مردم می دانند که این حکومت (دولت فعلی افغانستان) دوام نمی آورد؛ به همین خاطر سقوط در جریان است. اینکه ما به شهرهای بزرگ حمله نمی کنیم، از جنبه احتیاط است که خدای‌ناکرده سبب تلفات وسیع مردم نشود.
شما نگاه کنید. مجاهدین به آسانی ولسوالی ها را فتح می‌کنند و این توان الحمدالله در مجاهدین هست که شهرهای بزرگ را هم فتح کنند؛ منتها هنوز بزرگان دستور فتح شهرهای بزرگ را نداده اند. در مورد شهرهای بزرگ، ما اول می‌خواهیم با مردم به یک تفاهم سیاسی برسیم و بعداً تصمیم می‌گیریم، تا در شهرها خرابی پیش نیاید. این یک و اما دو: در شهرستان‌های کوچک با همکاری و خواست خود مردم آنجا را گرفتیم. وقتی که یک ولسوالی را می گیریم، نیروهای مسلح مرخص می‌شوند و مامورین دولتی را به کار می گیریم.
اسلام‌زاده به فیلمی از منطقه شیرین‌تگاب ولایت فاریاب نیز اشاره کرد که در آن، یک نفر با بلندگو سخنان بسیار خشنی می‌گوید که مردم را به یاد داعش می اندازد و کتابچه‌ای که پخش شده و در آن عنوان شده که هیچ زنی حق ندارد بدون محرم خود از منزل بیرون بیاید.
مذاکره‌کننده ارشد طالبان با مبتنی بر پروپاگاندا خواندن این قبیل فیلم‌ها، ابراز کرد: تا الان امارت اسلامی سیاست و دیدگاه خود را در مورد چنین مسائلی که در فیلم اعلام می شود، بیان نکرده است. امارت اسلامی تاکنون قوانین خاصی را مشخص و اعلان نکرده است. حتی در مورد نفی و اثبات هیچ قانونی نظری نداده است؛ ولی این موضوع را به تمامی مجاهدین اعلان کرده است که آنهایی که در چنین شرایط اضطراری تسلیم می‌شوند، با آنها برخورد خوب داشته باشید. کارمندان را به کارگیری مجدد نمائید و نظامیان را مرخص و خرجی راه به ایشان بدهید و حتی به آنها دستور داده شده است فعلاً در دادگاه ها شکایت های شخصی را بررسی نکنید تا حکومت تشکیل شود. در آینده قوانینی که وضع می شود، منطبق با اصول اسلامی و فرهنگ و رسوم مردم خواهد بود.
مردم در سایه حاکمیت ما از آزادی های اجتماعی کامل برخوردار خواهند شد
او تاکید کرد: ما به تمام قوانین و حقوقی که شریعت اسلام برای زنان وضع کرده است، پایبندیم. این وظیفه علما است که با هم می نشینند و در این مورد تصمیم می‌گیرند و قوانین را درباره زنان وضع می کنند. تحت هر شرایطی، قوانین سختگیرانه برای زنان وضع نخواهد شد؛ به همین خاطر من می گویم که برای آنها مشکلی ایجاد نمی شود.
افغانستان یک کشور است و برای اداره کشور به وجود زنان نیاز است؛ به طور مثال در فرودگاه‌ها برای بازرسی بدنی زنان و در بیمارستان ها به عنوان پزشک زن، به وجود زنان نیاز و ضروت است و مسلماً اداره کشور فقط و فقط توسط جامعه مردان امکان ندارد و این یک ضرورت است. حتما این کار اتفاق خواهد افتاد. مردم با فرهنگ غربی و نگاه آن به مسئله زنان مخالفت دارند و کسانی که خواستار حضور زنان با فرم و سلیقه غربی در جامعه هستند، بسیار محدودند و باید گفت دچار غربزدگی شده اند. ما با نگاه شریعت به جایگاه زن هیچ وقت مخالف نبوده ایم و تمام حقوق زنان را طبق شریعت اسلام به آنها خواهیم بخشید .
خیرخواه درباره سخت‌گیری‌ها نسبت به مردان در مواردی از قبیل اندازه ریش و... نیز خاطرنشان کرد: تصور من این است که تمام مشکلات مردم مدنظر گرفته می‌شود و تمام موارد ضروری در اولویت قرار می گیرند انشاءالله و مردم با مشکل و مزاحمت روبه‌رو نخواهند شد. شما ملاحظه خواهید کرد که مردم درسایه حاکمیت ما از آزادی های اجتماعی کامل برخوردار خواهند شد و از این مسئله راضی و خوشحال می شوند. ما دخالتی در مسائل شخصی افراد نمی کنیم و چنین دخالت هایی در امور شخصی، تاکنون نیز وجود نداشته است.
این مسئول طالبانی پشتو و فارسی (دری) را دو زبان رسمی افغانستان از نگاه طالبان دانست و صریحاً بیان کرد: ما قائل به اختلافات درون مذهبی و زبانی نیستیم و از سوی مجاهدین
بنابر گزارش سایت دیده بان ایران؛ خیرخواه با مردود دانستن نگاه تبعیض‌آمیز به اقوام افغانستان، مشارکت اقوام در حاکمیت طالبان را اینگونه توصیف کرد: همه فرماندهان و بزرگان ما هم از یک قوم و قبیله نیستند؛ مثلا مرحوم ملاعمر از قبیله بسیار مشهوری از قندهار بود. اگر مسئله ما بحث قبیله‌ای و قومی بود، باید پسر او امیر امارت اسلامی می شد و همینطور شهید ملا منصور از یک قوم دیگر بود و همچنان امیر فعلی، جناب مولوی هیبت الله از یک قبیله دیگر است. مسئله قومی، مذهبی و زبانی برای ما مطرح نیست. برای ما دو چیز مهم است: یکی تطبیق شریعت اسلام که ملت مسلمان ما برای تطبیق همین شریعت اسلام در مقابل روس ها و آمریکایی ها جهاد کردند.
«آیا اذان شیعه از مناره های مساجد پخش خواهد شد؟ موضوع احوال شخصی شیعه چه می شود؟»؛ مقام طالبان در این باره اظهار کرد: پیش از امارت اسلامی هم ما به مساجد شیعیان می رفتیم و صحبت می کردیم و روابط بسیار دوستانه و اسلامی با هم داشتیم. دشمنان ما از مسئله شیعه و سنی سوءاستفاده کرده اند؛ ولی مشکلی در این زمینه ها وجود ندارد. گفته اند اگر آیه یا حدیثی اختلافی بیاید شما چه کار می کنید؟ گفتم ما حل می کنیم و این موارد، چیز خاصی نیست. ما احوال شخصیه شیعیان را قبول داریم. همینطور که هستند، باشند. آنها هم جزو افغانستان هستند و من با قاطعیت اعلام می کنم که مسئله منطقه ای، مذهبی، قومی و زبانی برای ما مطرح نیست.
وی درخصوص اداره مناطق شیعی‌نشین توسط خودشان نیز یادآور شد: اگر ما دولتی مرکزی داشته باشیم، اداره مناطق را به کسانی که مردم منطقه تشخیص دهند و تائید کنند می سپریم تا مورد تایید و پذیرش مردم باشند. آنها که عملکرد مثبتی دارند، آنجا باقی بمانند ولی به کسانی که کارهای تخریبی کنند، اجازه فعالیت داده نمی‌شود و به منطقه دیگر فرستاده می شوند. ما در گذشته و تاریخ افغانستان دیده ایم که حکومت هایی که متکی به خارجی ها بوده اند و جایگاهی بین مردم نداشته اند، شکست خورده اند.
مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود به شکل انتخابات یا شورای حل و عقد نیز در سخنان خیرالله خیرخواه مورد توجه قرار گرفت: ما کوشش می‌کنیم مواردی مطرح شود که طریقه مناسب برای انتخاب حکومت از طریق مردم باشد. موضوع چه به شکل شورایی و اهل حل و عقد باشد و یا به شکل دیگر، الان روی میز مذاکره قرار دارد و ما در مورد آنها به عنوان راه حل های سیاسی گفت‌وگو می‌کنیم. ما باید مواردی را انتخاب کنیم که به نفع مردم افغانستان باشد. ما در مذاکرات شرکت می‌کنیم که همه با رضایت به این حاکمیت برسند و یک حکومت همگانی به وجود آید. اگر به این مسئله اهمیت نمی دادیم، در مذاکرات شرکت نمی کردیم.
او درباره این که گفته می‌شود طالبان
بنابر گزارش دیده بان ایران؛ مجری برنامه «چهره به چهره» پرس تی وی پرسید: در فیلم‌هایی، افراد نظامی تسلیم شده را به گلوله می بندند و الله اکبر هم می‌گویند و از چهره شان معلوم است که طالبان
مسئول مذاکره‌کننده طالبان جواب داد: چه کسی ثابت کرده است که آنان از طالبان هستند؟ احتمال دارد پیش از امارت اسلامی بوده و شاید کسانی دیگر باشند؛ زیرا طالبان که لباس و یونیفورم مخصوص ندارند که از فرم لباس شناخته شوند که اینها طالبان هستند. شاید کسانی دیگر به نام طالبان چنین جنایت هایی را برای بدنام کردن طالبان مرتکب شده باشند .
این که خیرخواه شخصاً چه کسانی را کافر و مشرک می داند و نگاهش به شیعه چگونه است ؟ و طالبان نسبت به شیعه چه نظری دارد؟ پرسش بعدی از این مقام گروه طالبان بود که با این جملات پاسخ داده شد: ما به هیچ عنوان به خود اجازه نمی دهیم به کسانی که کلمه ( لا اله الا الله) را می گویند و نماز می خوانند، «کافر» بگوییم و روی همین موضوع با داعش جنگیدیم که داعش آنان را کافر دانسته و کشتن آنان را حلال و روا می‌دانستند.
کشتار شیعیان در مزارشریف نیز از سوی خیرخواه اینچنین توضیح داده شد: همینطورکه الان ما و شما می‌شنویم جریان قیام مردمی را اعلام می کنند، این مسائل را جهت دامن زدن به اختلافات تبلیغ می کنند و ما باید بدین نوع تبلیغات دشمنان توجه نکنیم. اتفاقاتی هم اگر به وجود آمده است، به جهت همین تبلیغات دروغ دشمن بوده است و متاسفانه واقعه مزارشریف دراثنای جنگ به وجود آمده بود. این نوع فتنه ها را به وجود می‌آورند . مردم باید این نوع شایعات را باور نکنند و از آنها دوری کنند. باید با گفت‌وگو و تفاهم، مسائل و مشکلات را حل و فصل کرد. مجاهدین امارت اسلامی به مناطق شیعه وارد نشدند برای اینکه سوءتفاهمی به وجود نیاید. تا زمانی که بین امارت اسلامی و شیعیان گفت‌وگو جریان داشته باشد، به عقیده من دامن زدن به چنین اختلافاتی و تحریک احساسات مردم صحیح نیست و مردم نباید به تحریک دیگران توجه کنند. حوادثی که رخ داده بر اثر این تحریکات بوده است. مردم باید بنشینند و با گفت‌وگو این مسائل را حل و فصل کنند. تا زمانی که به رای به صلح با امارت اسلامی توجه کنند، چنین حوادثی اتفاق نمی افتد خدای‌نخواسته. یک چیزی به شما بگویم: تمام مناطقی که در قندهار و مناطق پشتون ها بوده، سقوط کرده و تصرف شده‌اند؛ ولی ما در مناطق شیعیان ورود نکرده ایم. در بدخشان مسائل حل شده است. علت عدم ورود ما انتظار برای ایجاد تفاهم از راه گفت‌وگو است. ما به مناطق هزاره‌جات پیشروی نکرده ایم ؛ برای اینکه هنوز با آنها تفاهم صورت نگرفته است. ما می خواهیم مسائل از راه تفاهم حل شود.
نظر طالبان نسبت به هنر، سینما و شعر را خیرخواه به تصویب قانون اساسی جدید در حاکمیت طالبان موکول کرد و گفت: قانون اساسی فعلی به فشار غربی ها درست شده است و ما می خواهیم در تدوین قانون اساسی، تمام افغان ها از هر مسلکی که باشند، شرکت داشته باشند و فشار از خارج هم روی آنها نباشد و قانون اساسی را برای کشور خودشان درست کنند. برای اینکه حکومت برپایه همین قانون اساسی به وجود می‌آید؛ لذا افرادی که باید قانون اساسی را تدوین کنند هم باید عالم باشند و هم متخصص باشند و هم سیاسی باشند. به این صورت یک کمیسیون از افراد عالم، متخصص و سیاسی جمع می شوند و قانون اساسی را تدوین می کنند.
سوال پایانی اسلام‌زاده چنین بود: بعضی ها می گویند که طالبان با ایران به صورت تاکتیکی کار می کند و به من پیام دادند که خود مولوی خیرالله در دوره قبل که در دولت بود، چند نفر را مجازات کرده و در هرات آنها را به دیوار چهار میخ کرده بود، به خاطر اینکه برای دیگران درس عبرت شود. در این باره چه می‌گویید؟
مذاکره‌کننده طالبان تصریح کرد: الحمدالله من تاکنون کسی را چهار میخ نکرده و نمی کنم. به خدا پناه می برم از چنین کاری. اما در مورد جمهوری اسلامی ایران باید بگویم که کسانی که خیرخواه مردم افغانستان نیستند؛ نمی خواهند کار و برنامه به خوبی پیش برود . روابط با جمهوری اسلامی ایران به خاطر کمک و همکاری ما با یکدیگر است؛ زیرا ما برای رفع مشکل مردم خود باید روابط متقابلمان را روز به روز تقویت کنیم. این کار به نفع هر دو کشور اسلامی و دو ملت مسلمان ایران و افغانستان است.
