اکبر ترکان که بود؟/ نگاهی به زندگی سیاسی وزیر دفاعی که «نظامی» نبود و پیش بینی او درباره انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم

به گزارش دیده بان ایران؛ اکبر ترکان، مشاور پیشین و ارشد روحانی شب گذشته در حالی در سن ۶۹ سالگی درگذشت که طی چهل سال گذشته حرف ها و اظهارات جنجالی را مطرح کرده بود.

ترکان که دو برادرش  در جنگ تحمیلی عراق به مقام شهادت رسیده اند،  فارغ تحصیل رشته مهندس مکانیک دانشگاه شریف است .او در سال 1331 در تهران چشم به جهان گشود. ترکان همچنین دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت از مرکز آموزشی مدیریت دولتی است اما تحصیل در مقطع دکتری این رشته را نیمه کاره رها کرد.

او نیز مانند سایر نزدیکان به دولت اعتدال از اعضا موسس حزب اعتدال و توسعه بود.حزبی که مهم‌ترین بنیانگذاران آن، محمدباقر نوبخت، محمدرضا نعمت‌زاده، اکبر ترکان، فاطمه هاشمی رفسنجانی، محمود واعظی، حسین موسویان، سید احمد زرهانی، مرتضی محمدخان، مجید قاسمی، صلاح‌الدین دلشاد، محمد حسن تولایی و زهرا پیشگاهی‌فرد بودند و همانطور که مشاده می شود بسیاری از آنها این روزها در کابینه روحانی حضور دارند.

 ترکان در این سال ها در سمت های مختلف از استانداری تا وزارتخانه حضور داشته است و در دولت نخست روحانی هم به عنوان معاون ارشد او مشغول بکار شد.
ترکان در بازده زمانی سال 60 تا 76 سابقه استانداری دو استان ایلام و هرمزگان را به مدت سه سال در کارنامه خود دارد،  معاونت صنایع بنیاد جانبازان  و رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع دفاع  از جمله سمت های اجرایی او قبل از رسیدن به مقام وزارت است.
 
او در دولت سازندگی جزو اعضای کابینه بود و در دور اول ریاست جمهوری هاشمی مسئولیت وزارت دفاع را عهده دار شد و در دوم مسئولیت وزارت راه و ترابری را به عهده گرفت.ترکان تنها فرد غیر نظامی است که  مقام وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح رسیده‌است.

ترکان در انتخابات سال هفتاد و شش با موضع حمایت از علی اکبر ناطق نوری وارد عرصه انتخابات آن دوران شد.او که در کارنامه خود معاونت وزارت نفت دولت احمدی نژاد را برعهده داشت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری هشتاد و هشت از کار برکنار شد.
ترکان بعد از آن وارد ستاد میرحسین موسوی شد و از اعضای فعال آن ستاد بود، وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ به عنوان قائم مقام و معاون ستاد انتخاباتی حسن روحانی شروع به فعالیت کرد. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران چندی پس از تحلیف طی حکمی هایی وی را به عنوان مشاور رییس جمهور و دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویزه اقتصادی ، سرپرست موقت سازمان فضایی ایران، شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، معاونت امور بین الملل ریاست جمهوری و دبیرخانه جنبش عدم تعهد منصوب کرد. همچنین در ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ ، حسن روحانی طی حکمی اکبر ترکان را به عنوان رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان منصوب کرد. سمت هایی که یاد اسفندیار رحیم مشایی و چند شغله بودن او را در دولت احمدی نژاد زنده می کرد و در واقع ترکان را مشایی دولت روحانی معرفی کرد اما او در پاسخ به این اتهامات گفت: برای هیچ کدام از این سمت ها حقوقی دریافت نمی کند.

یکی از اقدامات جنجالی ترکان اما انتقاد تند به نامه نگاری اقتصادی 4 وزیر کابینه به روحانی بود. نامه چهار وزیر، کار، صنعت، دفاع و اقتصاد به ریس جمهور که چندی قبل رسانه ای شد با موضع گیری جالب اکبر ترکان همراه بود او ابتدا در مصاحبه ای با خبرگزاری تسنیم در مورد اهداف وزرایی که این نامه را نوشتند، گفت: آن‌ها به‌دنبال رانت خوراک ارزان برای پتروشیمی بودند و هر کدامشان به یک دلیلی این نامه را امضا کردند و به نوعی با این صحبت هایش  چهار وزیر مورد اشاره را متهم به رانت خواری کرد. وی در ادامه همین مصاحبه گفته بود: اما در این میان سؤال پیش می‌آید که انگیزه آقای دهقان، وزیر دفاع و آقای ربیعی، وزیر کار چه بود؟ 90 درصد پتروشیمی‌ها برای این دو وزارتخانه و تحت مدیریت این دو وزیر است، پس دوست دارند خوراک ارزان بگیرند. مگر چه‌کسی از پول مفت بدش می‌آید؟ همه خوش‌شان می‌آید. بنابراین آن‌ها با این انگیزه‌ها نامه را امضا کردند.

او بعد از متهم کردن چهار وزیر کابینه روحانی به رانت خواری و مفت خواری در مصاحبه با یک روزنامه اصلاح طلب  تصریح کرد: "من هیچ‌گاه نگفته بودم 4 وزیری که نامه به روحانی را امضا کرده بودند، مفت‌خوار یا رانت‌خوار بودند. در دولت یازدهم و هیئت دولت هیچ اختلافی وجود ندارد".
 
ترکان: پرده برداری از ضرر روزانه صد میلیون دلاری از تاخیر اجرای برجام 

ترکان از جمله کسانی بود که از قیمت واقعی که تحریم به صورت روزانه به کشور وارد می کند پرده برداشت و با کنایه نسبت به نمایندگان مجلس که مخالف اجرای برجام بودند گفت: نمایندگان محترم مجلس باید متوجه باشند هر روز تأخیر در اجرای موافقت‌نامه وین صد میلیون دلار به ایران ضربه وارد می‌کند. شاید گفتن این رقم تعجب همگان را برانگیزد، اما واقعیت تحریم‌ها و اثرگذاری آن در سال‌های گذشته بر همگان آشکار شده است و امروز همه بی‌صبرانه منتظرند برجام اجرا شود. من تردیدی ندارم اجرای برجام تا حدود زیادی می‌تواند مشکلات اقتصادی کشور را حل کند.

ترکان و هشدارهایی در مورد بابک زنجانی

حدود بیست روز مانده بود به شروع دادگاه بابک زنجانی که ناگهان وکیل زنجانی از ملاقات او با اکبر ترکان در مسیر پرواز تهران قشم خبر داد ، که حواشی زیادی به همراه داشت.

ترکان با تکذیب این شایعه  به چند نکته جالب اشاره کرد .او گفت: "بابک زنجانی یک آدم نیست، یک جریان است. مگر به قول آقای زنگنه ممکن است میلیاردها دلار نفت خام را تحویل یک آدم یک‌لاقبا بدهند!؟ این زنجیره‌ای است که از داخل کشور ما شروع می‌شود و تا خارج امتداد می‌یابد. این زنجیره کشف نشده است؛ یعنی فردی به نام بابک زنجانی همه‌چیز نیست؛ شاید دستگاه‌های اطلاعاتی‌-‌امنیتی ما بیشترین کوشش خود را می‌کنند تا مبادا آن زنجیره‌ای که بابک زنجانی به آن وصل است، او را در زندان بزند! زیرا ما یک نقطه از این زنجیره را داریم و اگر آنها این یک نقطه را بزنند همه زنجیره گم‌و‌گور و باعث می‌شود دیگر به جایی دسترسی نداشته باشیم و پولمان گم‌و‌گور شود. حلقه‌های این زنجیره به هم متصل است؛ مگر می‌شود ٢,٦ میلیارد دلار به یک فرد یک‌لاقبا داده شود. "

ترکان: من هم به میرحسین رای دادم و در ستادش کار کردم، جرم است؟

ترکان که سابقه حضور در بسیاری از کابینه ها را از دولت هاشمی گرفته تا احمدی نژاد و روحانی را دارد، سال 88 در ستاد میرحسین موسوی مشغول به فعالیت بود و نسبت به موضع گیری ها در خصوص انتخابات سال 88 انتقاد داشت و در جایی گفت:در سال 88 من به موسوی رأی دادم و در ستاد ایشان فعالیت کردم؛ این جرم نیست بلکه نکته در این است بعد از اینکه مقام معظم رهبری موضوع را خاتمه یافته قلمداد کردند کسی بوده که نپذیرد؟؛ در وزرا که کسی نبوده است یعنی این افراد کسانی بودند که اعتقاد داشتند و برای اعتقاد خود کار کردند، در ستاد مهندس موسوی فعالیت داشتند اما بعد از فرمان رهبری برای همه ما این موضوع تمام شد؛ نکته دقیقا همین است.

ترکان و طرفداری از هاشمی رفسنجانی
 
واکنش ترکان نسبت به منتقدان دولت روحانی نیز به نوبه خود قابل توجه است.ترکان نسبت به منتقدان دولت گفت: شما می گویید نفت بفروشیم و بندر بسازیم ای کاش نفت بفروشیم و بندر و جاده بسازیم. شما در 8سال گذشته کجا نفت فروختید و زیر ساخت فیزیکی ایجاد کرده‌اید؟ کاش اینطور میشد! ما نفت فروختیم سیب و موز آورده‌ایم! وی افزود:ما باید همانطور که به ظرفیت های صنعتی توجه میکنیم به ظرفیت های دیگر هم توجه کنیم.

ماجرایی شکایت و شکایت کشی میان ترکان و بقایی

درگیری ترکان با حمید بقایی نیز مدت ها تیر رسانه های کشو بود.ماجرا هم از این قرار بودکه در همان ابتدای کار دولت روحانی، مشاور ارشد رئیس‌جمهور از شکایت شورای هماهنگی امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی از حمید بقایی معاون اجرایی رئیس دولت دهم به دلیل برخی ساخت و سازها در مناطق آزاد و خودروهایی که گرفته‌اند و هنوز پس نداده‌اند، خبر داد.

9 آذر بود که دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد از تشکیل پرونده قضایی برای اموال واگذارشده مناطق آزاد در دولت قبل به خانه ایرانیان، خبر داد. اکبر ترکان در آن روز  گفت که در چند ماه مانده به پایان دولت دهم، جایی به اسم خانه ایرانیان، با مسئولیت آقای بقایی ایجاد شده است.

بقایی بعد از مطرح شدن این حرف ها توسط ترکان  در مصاحبه ای با بیان توضیحاتی مطرح کرد که از ترکان شکایت خواهد کرد.

جنگ ترکان و بقایی از همان روزهای تغییر دولت بالا گرفت، ترکان به کنایه از فسادهای طبقه‌بندی‌شده در مناطق آزاد گفت و بقایی در نامه‌نگاری‌های متعدد به او پاسخ داده، از ترکان اصرار و از بقایی انکار. با این حال کار به جایی باریک کشید و همین هفته پیش بقایی این‌بار تهدید کرد که از اسحاق جهانگیری، معاون‌‌اول رئیس‌‌جمهوری، شکایت خواهد کرد، واکنش‌های اخیر بقایی درست چند روز مانده به بازداشت نشان از آن دارد که به احتمال زیاد برخی تصمیم‌های او در منطقه آزاد حالا منجر به بازداشت او شده است.

 اکبر ترکان که  به عنوان یک کارشناس معتدل در میان تیم نفتی زنگنه شهرت داشت و در گذشته به کرسنت انتقاد کرده بود، تغییر موضع داد و در دفاع از قرارداد کرسنت و در واقع در دفاع از وزیر پیشنهادی نفت در گفت‌وگو با هفته‌نامه تجارت فردا گفته است:« من نمی‌گویم کرسنت قرارداد خوبی بوده است. کرسنت در دورانی بسته شده است که قیمت گاز پایین بوده ولی در خود قرارداد مکانیسم افزایش قیمتش بوده است. منتها به دلیل اینکه دولت نهم و دهم در اجرای این قرارداد بد کار کردند و آن را به اجرا نرساندند، موجب ادعای 6 میلیارد دلاری علیه کشورمان شدند.» ترکان همچنین گفت: آنها که کرسنت را اجرا نکردند باید محاکمه شوند.

نظر ترکان درباره ابراهیم رئیسی 

مشاور عالی پیشین حسن روحانی در فروردین سال 96 در گفت وگو با سایت دیده بان ایران درباره اجماع اصولگراین حول محور ابراهیم رئیسی گفته بود: "اعضای جمنا هم زمانی که دور هم جمع شدند، طمطراق زیادی داشتند و فکر می‌کردیم با یک برنامه و پیشنهادات عالی و در سطحی برجسته حضور پیدا می‌کنند که متأسفانه در آن طرف هم فیل موش زایید. یعنی با این همه طمطراق و رفت و آمد در نهایت نتیجه افرادی مانند زاکانی و رئیسی شدند. آقای رئیسی، زاکانی و بذرپاش آدم های محترمی هستند اما برنامه ندارند فقط آمدند و می گویند می خواهیم کاندیدا شویم نمی گویند چگونه می خواهند مشکلات کشور را حل کنند."

او با کنایه به کسانی که در ان انتخابات پول خرج می کردند گفته بود: "با پول خرج کردن که نمی شود کشور را نجات داد باید ایده و طرح داشته باشند. علی رغم احترامی که برای آنها قائل هستم متاسفانه نه آقای رئیسی نه بذرپاش و نه ضرغامی برنامه ای برای انتخابات ندارند فقط عده ای می گویند ما نمی خواهیم دوره روحانی تکرار شود."

اکبر ترکان در یک اظهار نظر جنجالی دیگر هم درباره وجود پول کثیف در اسفند 93 به رسانه ها گفت بود: کسانی که در فاجعه دولت احمدی نژاد شریک بودند امروز خود را مبرا از هر گونه گناهی می دانند، کسانی که از مفاسد اقتصادی رانت و رشوه گرفتند تا همراه باشند و سکوت نکنند امروز خود را علیه السلام می دانند. این ها نمی دانند که تمام اسامی آنها موجود است و دولت اگر بخواهد می تواند اسامی آنان را فاش کند.

منبع: دیده بان ایران