متن کامل مصاحبه ۳ ساعته ظریف / از سنگ اندازی های روسیه در برجام تا اولویت پیدا کردن «میدان» بر دیپلماسی

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ بخش‌هایی از فایل  ۷ ساعته مصاحبه دکتر محمد جواد ظریف با سعید لیلاز که تحت عنوان مصاحبه تاریخ شفاهی در تاریخ ۶ اسفند ۱۳۹۹  در سطح گسترده در تمام رسانه ها منتشر شده است. 

رسانه های داخلی تحلیل های متفاوتی، از این مصاحبه ارائه داده اند. سخنگوی وزارت خارجه معتقد است؛ این مصاحبه با اهداف سیاسی تقطیع شده است. به دلیل اهمیت موضوع در حوزه اطلاع رسانی متن کامل اظهارات منتشر شده است. 

وزیر خارجه در در ابتدای گفت و گو با سعید لیلاز گفت: یک دیپلمات نه پول دارد نه تفنگ، سلاح دیپلمات گفتگو و مذاکره است. 

وی خاطر نشان کرد: یکی به من پیام داد چرا در دولت بایدن هم به تندی دولت ترامپ صحبت می‌کنی؟ من گفتم  رفتار این دولت چه فرقی با رفتار دولت ترامپ دارد؟

وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره شروط خود برای تصدی وزارت خارجه دولت روحانی گفت: من هیچ شرطی برای اقای روحانی برای قبولی سمت وزارت خارجه نگذاشتم. ایشان هم شرطی نداشتند.

ظریف با اشاره به ملاقات خود با خاتمی پیش از انتخابات و پیشنهاد خاتمی به او مبنی بر تصدی وزارت خارجه در صورت تشکیل دولت گفت:  به آقای روحانی و خاتمی سال۹۱ گفتم یک‌ گروهی کشور را در چاه هسته‌ای انداخته است. بیرون امدن از این شرایط کار سختی است و هرکسی جز خودشان این کار را انجام دهد حتما متهم و قربانی می‌شود

‌ظریف درباره پیشنهاد تصدی وزارت خارجه پس از رای آوردن روحانی گفت: آقای روحانی یک بار وقت ثبت نام کردن از من خواستند به ستاد بروم اما نرفتم.آقای روحانی به من گفتند طرحی برای حل مشکل هسته‌ای بنویسید.

وی درباره مذاکره با آمریکایی ها در عمان گفت: بعد از نوشتن این طرح دکتر خاجی معاون اقای صالحی نزد من آمد و پرونده مذاکرات عمان را در اختیار من قرار داد

وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره مقایسه قطعنامه ۵۹۸  با  مذاکرت منتهی به برجام گفت: برجام دستاورد بزرگ‌تری نسبت به مذاکرات ۵۹۸ داشت. اما کسانی که در ۵۹۸ مذاکره کردند حداقل از پشت خنجر نمی‌خوردند. در سال ۸۴ ما غرب را در مقابل غرب قرارداده بودیم. سال ۸۴ این را تحویل دادیم اما سال ۹۲ چه چیزی تحویل گرفتیم.

‌ظریف درباره اقدام روس ها در دور زدن ایران گفت: تا شب قبل از رای سال ۱۳۸۵ در سازمان ملل اقای لاریجانی دبیر شورایعالی امنیت ملی فکر می‌کرد روسیه رای را وتو خواهد کرد. ما فکر می‌کنیم روسیه و چین باید کنار ایران با امریکا بجنگند. چین رقابت خودش با آمریکا را در حوزه تکنولوژی تعریف کرده است نه ژئوپولتیک

‌ظریف خاطر نشان کرد: یک گروهی در کشور ما تمایل دارند همه چیز را امنیتی کنند چون منافع‌شان تامین می‌شوند. آن‌ها اقلیتی هستند که توان ایجاد یک موج گسترده را هم دارند. مردم ما قهرمان پرست هستند.من یک بار گفتم «ما خودمان انتخاب کردیم» عده‌ای بهشان برخورد.

به گزارش دیده بان ایران؛ ظریف در پاسخ به سوالی درباره کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری گفت: اینکه من محبوب باشم حجت شرعی نیست که بتوانم کشور را هم اداره کنم.تمایلی ندارم رییس جمهور ایران بشوم

وی در پاسخ به اصرار مصاحبه کننده (لیلاز) برای کاندیداتوری در انتخابات و اجماع عقلاء بر وی گفت: از سال ۱۳۶۷ رهبر انقلاب توجه ویژه‌ای به من داشتند. رهبری بعد از مصاحبه من با کریستین امانپور خیلی با محبت اما خیلی محکم به من گفتند چرا همسو با موضع نظام نبودی

وی گفت: اگر من سال ۲۰۱۰ به جای ۲۰۱۲ مذاکره کرده بودم، حتما بسیار بهتر از برجام نتیجه می‌گرفتم

‌وزیر خارجه گفت: من ایرادهای زیادی دارم اما کسی نمی‌تواند در حوزه سند نویسی از من ایراد بگیرد.من سال ۹۲ اجازه دیدار با اقای کری را داشتم، دیدار ما حدود ۲۵ دقیقه به طول انجامید.

‌ظریف با اشاره به ماجرای سفر اول احمدی نژاد به نیویرک و اصرار او به دیدار با سناتورها خاطر نشان کرد: سال اولی که آقای احمدی نژاد آمدند نیویورک من سفیر بودم وقتی دنبال ایشان رفتم که به هتل برویم گفتم برای شما جلساتی ترتیب داده‌ایم گفتند من می‌خواهم تعدادی از سناتورها را ببینم، گفتم این مساله در حوزه اختیارات شما نیست رهبری باید اجازه بدهند و به ایشان بسیار برخورد.

‌ظریف درباره حمایت حزب الله لبنان از عملکرد خود گفت: من چندین بار به اقایان گفتم بروید از سیدحسن نصرالله بپرسید من خائن هستم یا نه.

وی گفت: ما اگر در میدان جنگ اقدامی کردیم که در جهت رفع تحریم‌ها بشود از ان استفاده کرد می‌توان گفت میدان را هزینه دیپلماسی کردیم اما هیچ‌گاه این اتفاق رخ نداد

‌ظریف با اشاره به رویکرد سیاس خارجی کشور گفت: برای نظام «میدان» اولویت داشت

وی در پاسخ به سوالی درباره سیاست ایران در سوریه گفت: من در شکل گیری سیاست مداخله ایران در سوریه حضور نداشتم. من از جزییات دلایلی که به این تصمیم منجر شد اطلاعی ندارم. ما بسیار هزینه کردیم از انچه می‌توانستیم در برجام به دست بیاوریم برای اینکه کار میدانی‌مان را پیش ببریم

‌ظریف در باره حمله به عربستان و عوامل پشت پرده آن گفت: حمله به سفارت عربستان به نظر من خیانت بود

وزیر خارجه گفت: از روزی که برجام نهایی شد تا روزی که اجرایی شد،در این ۶ماه اتفاقات را مرور کنید. آخرینش حمله به سفارت سعودی و گرفتن دو کشتی امریکایی بود.اولینش سفر سردار سلیمانی به مسکو بود که تحت کنترل ما نبود و به اراده روسیه شکل گرفته بود

‌ظریف درباره رویکرد روسیه به تحولات جنگ در سوریه و نقش آفرینی آن گفت: سردار سلیمانی در شرایط بسیار بد سوریه یعنی دی و بهمن سال ۹۳ درخواست سفر به مسکو‌ کرد که پوتین را قانع کند جدی‌تر در سوریه حضور پیدا کند.

در همان زمان من قرار ملاقات مفصلی میان سردار سلیمانی و لاوروف برقرار کردم و سردار سلیمانی روی لاوروف تاثیر گذاشت

‌ظریف درباره زمان موافقت روسیه برای حضور میدانی در جنگ سوریه گفت: اما روسیه چه زمانی موافقت کرد سردار سلیمانی به مسکو برود؟ زمانی که برجام امضا شد. روسیه در هفته اخر برجام حداکثر تلاشش را کرد تا برجام به نتیجه نرسد. روس‌ها فکر نمی‌کردند برجام به نتیجه برسد. ما گفتیم نطنز را برای بوشهر می‌خواهیم.

‌وزیر امور خارجه درباره کارشکنی روس ها در برجام گفت: 

وقتی با امریکایی‌ها توافق کردیم که ما نظنز را برای بوشهر می‌خواهیم روسیه اولین ضربه‌ای که زد این بود که گفت من بوشهر را مادام‌العمر می‌دهم! ما گفتیم بوشهر را لطف می‌کنند مادام‌العمر می‌دهند اما ما نمی‌خواهیم تا همیشه متکی به روسیه باشیم

‌ظریف درباره اقدامات روسیه در ادامه افزود: 

آنجا روسیه ضربه دوم‌ را زد و گفت من اجازه نمی‌دهم شما از سوخت خودتان برای بوشهر استفاده کنید. لایسنس به سوخت شما نمی‌دهم این حق را برای ۱۰ سال داشتند.

وزیر امور خارجه  به روابط روسیه و ایران و نظر خود درباره این روابط گفت:من از طرفداران جدی رابطه با روسیه و چین هستم. روسیه به نفع‌ش هست در روابط ما و غرب بحران نباشد اما به نفع‌ش نیست روابط ما عادی سازی شود.روس ها در هفته‌های اخر که دیدند برجام دارد به نتیجه میرسد پیشنهادات جدیدی دادند

‌ظریف به ماجرای دیدار خود به لاوروف و توهین او به خود اشاره کرد و گفت: در شب‌های اخر مذاکرات برجام اقای کری پیام فرستادند که من بیش از این نمی‌توانم موافقت کنم، من بعد از شام به اتاق اقای کری رفتم دیدم ای دل غافل، اقای لاوروف با خانم موگرینی انجا حضور دارند و اقای لاوروف گفتند جلسات باید متوقف شود.

‌وزیر خارجه خاطر نشان کرد: لاوروف گفت من می‌روم و ۴روز دیگر برمی‌گردم،جلسه مهمی با رییس جمهور ازبکستان داشت.کِری به من گفت خب چی میگی؟گفتم من نمی‌پذیرم.لاوروف به من گفت:«خب تو که دستورالعمل نداری پس ما بریم تا تو بروی دستورالعمل بگیری» من با یک لحن غیر دیپلماتیک به او گفتم «به تو هیچ ربطی ندارد»

‌به گزارش دیده بان ایران؛ ظریف در ادامه به برخورد تند وزیر خارجه روسیه با خودش اشاره کرده و گفت: لاوروف گفت داری وقت من رو تلف می‌کنی. من گفتم شما انچه من می‌خواهم را به من بدهید من همینجا دستورالعمل می‌گیرم. اینجا جان کری به حمایت از من صحبت کرد و گفت جواد تا به حال حرفی نزده که اجرا نکرده باشد.

وزیر امور خارجه در ادامه خاطر نشان کرد: آقای لاوروف گفته بود من فردا ظهر با کریم‌اف ناهار دارم امد و سر یک میز نشستیم و ان همان میزی بود که کری خاطره جنگ ویتنام را تعریف کرد و‌گریه کرد.

وی درباره امضای یادگاری برجام گفت: آنجا یک نسخه یادگاری از برجام امضا کردیم.من برای اقای عراقچی و روانچی هم یک نسخه به فارسی نوشتم تقدیم به عباس آقا و مجید آقا

‌ظریف در ادامه گفت: وقتی اقای لاوروف به مسکو برگشت مورد انتقاد شدید رسانه‌هایشان قرار گرفت که چرا شما اجازه دادید ایران در بغل غرب بغلتد.

‌ظریف در پاسخ به پرسش سعید لیلاز درباره استفاده از پایگاه های نظامی ایران در جریان جنگ سوریه پس از امضای برجام گفت: آقای سلیمانی بهمن درخواست سفر به مسکو کرده بود. در تیر بعد از اینکه اوضاع سوریه خوب شده بود رفت. من از وزیرخارجه کنونی سوریه پرسیدم ایا شما در تیر و مرداد اوضاع شکننده ای داشتید؟ گفت نه ما عبور کرده بودیم. روس ها بعد از مرتفع شدن نیاز ما اقای سلیمانی را به مسکو دعوت کردند

‌ظریف درباره روایت رسانه ها در خصوص حضور روس ها در جنگ سوریه گفت: ما ادعا میکنیم که   شهید سلیمانی پوتین را راضی کرد اما پوتین تصمیمش را گرفته بود. یعنی پوتین سردار سلیمانی را راضی کرد.پوتین با نیروی هوایی وارد جنگ شد اما نیروی زمینی ایران را وارد جنگ کرد.

وزیر امور خارجه سپس پرسید: روسیه میتوانست از دریای مدیترانه سوریه را بزند چرا از روی ایران زد؟چرا هواپیماهای روسیه از روی ایران پرواز کردند؟ این‌ها همه برای بعد از برجام است.

این اتفاقاتی که افتاده، رزمایشی که در آن موشک های جدید پس از برجام رونمایی شد و بهانه دست اسرائیل داد هم در آن زمان انجام شد. اتفاقاتی که بعدش در منطقه افتاد مثل حمله به سفارت عربستان و‌گرفتن قایق‌های امریکایی برای این انجام شد که برجام نشود

‌ظریف خاطر نشان کرد؛  از ۲۶دی ۹۴ ما وارد خرید هواپیماهای  بوئینگ و ایرباس شدیم و‌ «ایران ایر» از فهرست تروریستی آمریکا خارج کردیم تا بتواند هواپیما بخرد. در خرداد۹۵ اقای جان کری به من گفت از روزی که هما را از لیست تحریم‌ها خارج کرده‌ایم پروازها به سوریه ۶ برابر شده است! من گفتم امکان ندارد.

وی افزود: به جان کری گفتم پروازها به سوریه با ماهان انجام می‌شود . رفتم به آخوندی وزیر راه گفتم او هم گفت نه چنین چیزی نیست. آخوندی به اقای پرورش رییس هواپیمایی گفت: او‌ گفت بله، حاج قاسم فشار اورده این کار باید انجام شود

‌ظریف در ادامه خاطر نشان کرد؛ من هفته‌ای یک بار حاج قاسم را میدیدم، به او گفتم قاسم جان چرا این کار را می‌کنی؟ خب با ماهان بروید گفت نه هما امن‌تر است.  یعنی در این حد دیپلماسی فدای میدان شد. و هیچ‌گاه دیپلماسی متقابلا چیزی نگرفت. این وضعیت نمی‌ارزید. حالا به جای هما با ماهان می‌رفتیم چه می‌شد؟!

‌وزیر امور خارجه سپس افزود: وقتی که «میدان» بخواهد تصمیم بگیرد و اهداف میدانی بر استراتژی کشور حاکم شودبا ما بازی می‌کنند. او می گوید چون میدان اصل است اگر ۲ درصد هما امن‌تر است باید از آن استفاده شود حالا مهم نیست این مساله ۲۰۰درصد به دیپلماسی ضربه بزند.

‌ظریف در پاسخ به لیلاز که گفته بود این وضعیت بازتاب آنارشیست در تصمیم گیری است گفت: وزیر راه از این مساله خبر ندارد چه برسد به رییس جمهور؛ این حاکمیت یگانه نیست حاکمیت میدان است؛ این در شرایطی است که شما اختیار تام‌ به میدان می‌دهید 

‌ظریف خاطر نشان کرد؛ قبل از شهادت سردار سلیمانی در تمام نظرسنجی‌ها از سال ۹۶ تا ۹۹ محبوبیت من از نزدیک ۹۰درصد به ۶۰درصد رسید و محبوبیت سردار سلیمانی در نظرسنجی‌های مردم رفت به سمت ۹۰درصد. واقعیت این است که مردم ما قهرمان بودن در منطقه را می‌پسندند/من برای شهید سلیمانی وقتی شهید شد گریه کردم.

‌ظریف در ادامه خاطر نشان کرد:هربار او را می‌دیدم «فالله خیر حافظا» برایش می‌خواندم/ امریکا با زدن شهید سلیمانی ضربه‌ای به ما زد که با زدن یک شهر ما ممکن بود نتواند بزندمحبوبیت من نه فقط در نظرسنجی صدا و سیما بلکه در دان

‌ظریف در ادامه افزود:

من این را در دو چیز می‌بینم. برخلاف تصور دوستان، صدا و سیما نقش بسیار مهمی در شکل گیری افکار عمومی دارد هرکی فکر می‌کند جز این است اشتباه می‌کند.مردم هم این گونه قهرمانی را می‌پسندند یعنی مردم «میدان» و قهرمان را به سیاست و به اقتصاد ترجیح می‌دهند.

‌ظریف در ادامه به انتقاد از در نظر نگرفتن دیپلماسی اشاره کرد  گفت: من اعتقاد ندارم سیاست خارجی موضوع کف کوچه است اما این اتفاق افتاده است. وقتی «میدان» حاکم بر همه چیز  است یعنی شما نمیتوانید بگویید چند نفر در سوریه کشته شدند کری باید به من بگوید که اسراییل ۲۰۰ بار در سوریه به شما حمله کرده است

‌ظریف درباره حمله به پایگاه عین الاسد و بی اطلاعی خود گفت: شما می‌دونید که امریکا زودتر از من خبر حمله به عین الاسد رو فهمید؟ دو افسر نیروی قدس ۴۵ دقیقه قبل از حمله به نخست وزیر عراق گفته‌اند ما به زودی به یک پایگاه نظامی امریکا حمله خواهیم کرد

‌ظریف گفت:سفر بشار اسد به ایران را من خبر داشتم. من و سردار سلیمانی با هم هماهنگ کرده بودیم اما امدنش به ایران را خبر نداشتم. من از تلویزیون دیدم که عکس همه را به غیر از عکس من نشان می‌دهند/ بعد از ان دیدم اگر استعفا ندهن کسی در دنیا باقالی بار من نمی‌کند.

‌ظریف درباره بی اطلاعی خود از هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی گفت:

 ظهر جمعه رفتم جلسه ویژه دبیرخانه شورایعالی امنیت و گفتم دنیا می‌گه موشک خورده به هواپیما اگر واقعا موشک خورده به ما بگویید که علاج‌ش کنیم. خدا شاهده جوری با من برخورد کردند انگار کفر ابلیس گفتم! 

 گفتند نه یعنی چی؟ برو برو توییت بزن تکذیب کن

‌ظریف در ادامه گفت: من گفتم من وزیر خارجه‌ام، سرلشگر باقری یک بیانیه بدهد من ان‌‌را توییت میکنم. جلسه را بستند و گفتند ما بالاخره یک نفر را در نیروهای مسلح پیدا می‌کنیم که این حرف را بزند. من سرم را انداختم پایین رفتم خونه اقای محمد اسلامی رفت بالا؛هیچ‌کس به من نگفت

‌ظریف افزود: بنده به عنوان وزیر خارجه حتی حق ندارم بدانم که موشک خورده در صورتی که بعداز ظهر چهارشنبه اقایان می‌دانستند. ظهر جمعه به اقای عراقچی زنگ زدند گفتند ما به زودی خبر می‌دهیم ان وقت هم ندادند ۷صبح خبر دادند

‌ظریف درباره متن بیانیه هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی گفت: در جلسه ساعت ۱۰ شب جمعه بیشتر دعوا سر کلمات بود. آخر سر هم علیرغم نظر رییس جمهور نظر اقایون جا افتاد.من یک پیشنهاد بینابین مطرح کردم که اقای رییس جمهور رد کرد من بعد از جلسه به ایشان گفتم شما پیشنهاد من را رد کردید و تا صبح پیشنهاد این‌ها بیرون می‌آ ید.

‌ظریف خاطر نشان کرد: در مذاکرات ۲۰۰۱ افغانستان و ۲۰۰۳ اگر سردار سلیمانی و اطلاعات او نبود من هیچ دستاوردی نداشتم. در سوریه ما استانه را با هم به دست اوردیم اما منفعت استانه به میدان رسید نه به دیپلماسی/۳۸

‌ظریف درباره حمله به سفارت عربستان و جنگ یمن گفت:حمله به سفارت عربستان بزرگ‌ترین هدیه به بن سلمان و نتانیاهو بودوسعودی‌ها از فرودین ۱۳۹۴ می‌گویند۳ هفته دیگر ما یمن را دیروز می‌شویم/ ما فرودین ۱۳۹۴ به صلح و اتش بس رسیدم اما سعودی مخالفت کرد. من و‌اقای کری توافق کردیم جان کری در واشنگتن با عادل الجبیر صحبت کرد

ظریف افزود: عادل الجبیر رفت ریاض، برگشت به اقای کری گفت ما توافق کردیم.

خوب یادم است من داشتم سوار هواپیما می‌شدم با رییس جمهور به اندونزی برویم اقای کری به موبایل من زنگ زد گفت ما توانستیم با سعودی‌ها  برای اتش بس توافق کنیم. من گفتم خب من هم به انصارالله گفته‌ام

‌وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: من سوار هواپیما شدم و به اقای کِری گفتم ۸ ساعت در دسترس نیستم. این شماره اقای امیرعبدالهیان معاون من است با ایشون تماس بگیرید تا با سردار سلیمانی مطرح کنند

‌ظریف درباره جنگ یمن گفت: نظر سلیمانی این بود جنگ یمن یک روز هم که شده زودتر تمام شود تا مردم کشته نشوند. به امیر عبدالهیان گفتم انقدر خوشحال شد رفت فوری مصاحبه کرد علاقه به دوربین دارد.که به زودی اتش بس در یمن خواهیم  داشت

‌ظریف خاطر نشان کرد؛ رسیدم اندونزی، رفتیم جلسه سعودی‌ها هم نشسته بودند گفتم جنگ یمن تمام شد؟ گفتند نه! زنگ زدم به امیرعبدالهیان گفتم چی شد؟ گفت جان کری با من تماس نگرفت به کری زنگ زدم گفتم چی شد؟

گفت محمد بن سلمان زده زیرش به عادل دستور داده موافقت نکند و گفته ما سه هفته دیگر جنگ را می‌بریم

‌ظریف گفت: فردایش اوباما مصاحبه کرد گفت ایران جنگ یمن را ادامه می‌دهد به اقای کری گفتم این دیگه چیه؟ فقط من را نگاه کرد!

‌ظریف با انتقاد از عملکرد د گانه رسانه ها در خصوص دستگاه دیپلماسی گفت: آقای ترامپ چرا حرفش درباره «میدان» حجت است اما حرفش درباره دیپلماسی حجت نیست. وقتی روزنامه جورزالم پست می‌گوید :«ایرانی‌ها بی نظیرند در دیپلماسی حرفش خجت نیست اما وقتی می گوید دیت ما را در منطقه بستند حجت است

‌ظریف با اشاره به خدمات دری اصفهانی گفت: اقای دری اصفهانی خیلی خدمت کرد. هنوز هم زندان است. اگر ایشان نبود ما یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار را نمی‌توانستیم بگیریم.

‌ظریف درباره توصیف اش از روحانی گفت: بزرگترین توصیف من از دکتر روحانی شجاعت و توکل ایشان است.بزرگترین گلایه‌ام بالا نشستن و فاصله زیادیست که دارند.بزرگ‌ترین توصیه‌ام اینست که بیشتر گوش کنند

لیلاز در پاسخ به ظریف  گفت شما شجاع‌ترین وزیر کابینه هستید که این جمله را حاضر شدید بگویید، بقیه چیزی نگفتند.

‌ظریف در پایان مصاحبه رو به دوربین خطاب به آیندگان می‌گوید:«من معتقدم کار برای تاریخ نکنید، نگران تاریخ نباشید نگران خدا و مردم باشید/ پایان