شایعه سم آفلاتوکسین و استفاده از پالم و وایتکس چقدر به تولید کنندگان شیر لطمه زد؟

به گزارش سایت خبری و تحلیلی دیده بان ایران ؛ حسین چمنی، کارشناس صنایع شیر به عنوان مدیر پنل در تخصصی سلامت گفت: پرونده مصیب بار صنعت شیر در 15 سال گذشته بیانگر آن است که مشکلات این صنعت بسیار بیشتر شده است. دید ما به شیر و استفاده ما از آن بسیار حائز اهمیت است و ما باید قدردان این نعمت باشیم ولی متاسفانه صنعت شیر در کشور ما از صحنه مجازی صدمات جدی ای دیده است و ما باید دنبال مقصران بگردیم که چه کسانی باید از این صنعت در مقابل اتهامات دفاع می کردند ولی در انجام این کار کوتاهی کردند.

او در ادامه گفت: صنعت شیر ما از سال ها قبل هدف حملات بوده است به عنوان مثال دادن نان های کپکی به دام ها و یا استفاده بیش از حد از مواد استریل و یا نگهدارنده و یا اتهام کم فروشی که مقصر شکل گیری این اتهام دولت بوده است چرا که در بخشنامه ای دولت به صنایع تبدیلی دستور داد که قیمت باید ثابت بماند پس اگر می توانی وزن را کم کن و حجم را کم کن تا قیمت ثابت بماند و یا اتهام وایتکس و اخیرا هم بحث گران فروشی که دامن گیر دامداران و صنایع تبدیلی است و یا این اتهام که سیستم صنعتی تمام مواد مغذی شیر را میگیرد و این تبلیغات باعث می شود سیستم سنتی جایگزین آن بشود.

کارشناس شناخته شده صنعت شیر گفت: مواردی از این دست و موج های بزرگ اتهام زیاد بوده است که شما حتی از رسانه های ملی گرفته تا در بحث های خانوادگی شاهد صحبت هایی در مورد مضرات شیر هستید. سوالی که اینجا ایجاد می شود این است که در مقابل این تبلیغات منفی و اتهامات چه اقداماتی باید صورت گیرد؟

چمنی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه در موضوع کاذب آلودگی شیر به سم آفلاتوکسین متوجه شدیم عکس العمل ها بهتر و سریعتر بود، گفت: ولی در چالشهای قبلی، تقریبا دستگاه های نظارتی عکس العمل خاصی نشان ندادند و زیر سئوال رفتند. در ماجرای قاطی کردن پالم در لبنیات، ما گفتیم وظیفه دستگاه نظارت، نمونه برداری از خط تولید است. از بازار مصرف باید نمونه برداری کند. این وظیفه ذاتی دستگاه نظارتی است. وقتی وزیر وقت می گوید کل شیر پرچرب کشور پالم دارد و نخورید، من گفتم این جمله اشتباه است، باید به مردم گفت نباید شیرپرچربی که پالم دارد نخورید. مردم که آزمایشگاه ندارند، دستگاه نظارتی دارد.

او ادامه دادک در موضوعاتی که در چالش با صنعت شیر پیش می آید، تنها تولیدکنندگان متهم نیستند، بلکه دستگاه های نظارتی هم متهمند. این را هم باید در نظر داشت تولیدات لبنی ما تنوع بسیار زیادی دارد. از فرانسه برخی همکاران آمدند و گفتند ما تنوع محصولات طعمدار ایرانی را نداریم. چرا جامعه قانع نمی شود؟ هنوز این باور را ندارد. چه کنیم علی رغم همه اتفاقات خوب، افکار عمومی قبول کند محصول لبنی کیفی است؟

چمنی در بخش دیگری از سخنان خطاب به مسئولان وزارت بهداشت پیشنهاد داد: به نظر می رسد اطلاع رسانی دستگاه های نظارتی کم انجام می شود. یک کارشناس ناشناس در یک برنامه تلویزیونی حاضر می شود و کل صنعت شیر را به راحتی زیر سئوال می برد. مجموعه های نظارتی مانند سازمان غذا و دارو، نتایج خود را در یک تابلو اعلام کند. چطور مردم وضعیت آلودگی هوا را می بینند و می دانند چه وقتی بیرون نیایند، مردم روزانه در جریان گزارشهای آلودگی لبنیات هم قرار بگیرند. مردم اینطور اطمینان حاصل می کنند از سلامت لبنیاتی که مصرف می کنند.

کارشناس صنعت شیر با بیان اینکه مشکل دیگر این است که در بازار، محصولات فله عرضه می شود و خیلی ها طالب آن هستند، گفت:  ما شیر را سالم می کنیم، بدون آنکه بجوشانیم و 30 درصد ارزش غذایی آن از بین برود. همه این پیشرفتها انجام شده ولی در کنار این قضیه، رشد قارچ گونه مجموعه هایی که محصولاتی را به نام طبیعی، سالم و سنتی می دهند و می گویند صنایع شیر، محصولات مصنوعی به شما می دهند.

چمنی گفت: خودشان آمار می دهند بین 2500 تا 3000 واحد صنفی اینطور در کشور است. در مغازه های سه دهنه، محصولات سنتی دست مردم می دهند ولی معلوم نیست شیر را چطور تهیه می کنند؟ چطور نظارت می شوند؟ من از این مغازه ها شیر فله را در پلاستیک می خریدم و می بردم در برنامه های تلویزیونی و می گفتم اگر فردا بچه ام این شیر را خورد و بیمار شد، چطور می توانم بگویم این اتفاق افتاده است؟ اگر من در منزل چند صد پرس غذا بپزم و بفروشم چه دستگاهی ناظر است؟ ما با مجموعه ای طرف هستیم شیر خام را مستقیم از دامداری می گیرد یا شیر خام برگشتی ما تحویل می گیرند. بارها خواستیم شیر نامنطبق با استاندارد و دارای آلودگی را در چاه بریزیم چون وقتی ما تحویل نگیریم این شیر به ماست بندی و بستنی فروشی می رود.

او گفت: حتی اجازه نمی دهند ببینید شیر را چطور حمل می کنند؟ تخته هایی دارند پشت وانت بار می گذارند که 15 سال است آب ندیده ولی در مغازه های شیک می فروشند. مسئولان اسبق وزارت بهداشت می گویند چون ما مجوز نمی دهیم، نظارتی هم نداریم. پس اگر اینطور است ما همه مجوزهایی را که گرفته ایم پاره می کنیم و دور می ریزیم. آیا اداره نظارت دوباره نمونه گیری از ما نمی کند؟

کارشناس لبنیات توضیح داد: لبنیات سنتی حداقل روزانه به 300 هزار نفر محصول می فروشند و در هفته به چند میلیون نفر کالا می دهند و این کالا در سفره مردم می رود. آمار تب مالت از 80 هزار نفر به 12 هزار نفر رسید. در مقطعی به صنعت لبنیات هجمه شد و آمار بیماران تب مالت به 26 هزار نفر رسید و صعودی شد. وقتی محصول برای عموم مردم تولید و توزیع می شود، دولت و وزارت بهداشت قرار است چه برخوردی کند؟ وزارت بهداشت اگر با مصرف لبنیات سنتی اتفاقی بیفتد، چه اقدامی می کند؟

شیر پرچرب هیچ ضرری ندارد

عضو هیئت مدیره انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران در پاسخ به این پرسش گفت هر کجا که ما اطلاع رسانی درست برای مردم نداشته باشیم اطلاعات نادرست در ذهن مردم جای میگیرد و ما در این بخش اطلاع رسانیمان جامع و کامل نبوده است و و باید فرهنگ سازی تغذیه سالم از مهد کودک ها آغاز شود و تا رده های بالاتر ادامه پیدا کند تا اینکه ذهن ها برای مقابله با این اتهامات آماده باشد.

وحید مفید در ادامه در خصوص این شایعات که شیر کم چرب مصرف کنید زیرا شیر پر چرب برای بدن مضر است گفت: مصرف شیر پر چرب هیچ اثر مضری برای بدن ندارد و حتی ددر خیلی از موارد برای مقابله با سرطان ها و بیماری های قلبی برای بیماران مفید است.

کمپین آموزش مواد غذایی در راه است

مدیرعامل انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در سالهای گذشته ما از هایپرمارکتهای خارجی تعریف می کنیم برندهای مختلف پنیر و شیر دارند. الان ما به صنایع لبنیات کشور افتخار می کنیم که جای تقدیر دارد.

دکتر جلال الدین میرزایی رزاز در ادامه سخنانش با بیان این که انستیتوی ما 60 سال قدرت دارد، گفت: اساسنامه ما در سال 38 به مجلس شورای ملی رفته بود و به صورت قانون تصویب شده بود و بعد از انقلاب هم به عنوان قانون ابلاغ شد. یکی از محورهای کاری ما، آموزش همگانی مردم است. دراین قسمت ما، جلسه خوبی با آقای مهندس باکری به عنوان رئیس انجمن صنایع لبنی داشتیم و تفاهم نامه خوبی امضا کردیم که همکاری های مشترک ما را مشخص کرد. یکی از محورهای همکاری، آموزش است. بنده همچنین رئیس انجمن تغذیه ایران هستم و تحصیلاتم هم دکترای تخصصی علوم تغذیه است. در 4 ماه گذشته کمپین خوبی را تنظیم و آماده کردیم و دیروز با دعوت از مشاور وزیر بهداشت، بسیج همگانی آموزش تغذیه را ارائه کردیم که بعد از کمپین فشار خون وزارت بهداشت، اجرا شود.

او در ادامه گفت: در کمپین، صفر تا صد کارها دیده شده است که بخش عمده ای از آن روی صنایع لبنیات متمرکز می شود و 5 تیزر آماده کردیم که قطعا اثرات مثبتی خواهد داشت. در حوزه تحقیقات و پژوهش هم اعلام آمادگی کرده ایم به عنوان بازوی صنایع لبنی وارد شویم. ما 60 عضو هیات علمی و 1000 دانشجو در مقاطع مختلف از لیسانس تا پست دکترا داریم که می توانیم برای مشکلات، راه حل پیدا کنیم.

وزیر بهداشت به شدت به رئیس صدا و سیما اعتراض کرد

معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و داروی کشور در ادامه این پنل گفت: مخاطب این همایش ها، تنها مردم و تولیدکنندگان لبنیات نیستند، بلکه مسئولان هم مخاطب این همایش ها هستند. در چند دهه گذشته، ما شاهد بیماریهای واگیردار در حوزه غذا بودیم. ورود تولیدکنندگان باعث شده شاهد بیماریها نباشیم و امروز الگوی بیماریها با همت و تلاش تولیدکنندگان تغییر یافته است.

محمدرضا شانه ساز، ادامه داد: امروز همه زیر سئوال هستیم. هدف اصلی از ماجرای آفلاتوکسین این بود که اعتماد مردم نسبت به دولت و دستگاه های نظارتی را از بین ببرد، کما اینکه در ماجرای کیک های آلوده به قرص دیدیم، اسیب جدی به وجود آمد و روی فروش داخل و صادرات، اتفاقات بدی افتاد.

او گفت: ما دو چالش بزرگ در حوزه غذا اخیرا داشتیم و ما سعی کردیم وظیفه حمایتی خود را انجام دهیم. ما در حوزه کیک و کلوچه و شیر انجام وظیفه کردیم. ما جلسه قرارگاه اجرایی دارو و تجهیزات پزشکی را هر هفته برگزار می کنیم. صبح آن روز که ماجرای آفلاتوکسین منتشر شد، دیدم وزیر بسیار عصبی بود و بلافاصله به رئیس صدا و سیما اعتراض کرد و به دانشگاهی که این فرد را معرفی کرده بود برخورد کرد. با فردی که این حرفها را زده بود برخورد صورت گرفت.

معاون وزیر بهداشت گفت: تا می آید حقیقت کفش های خود را بپوشد و از خانه بیرون برود، دروغ، نیمی از جهان را طی کرده است. این خصوصیت جامعه رسانه ای است. سرعت بالای اخبار معضل برای دولتها در مسایل مختلف از جمله اقتصادی و اجتماعی و سلامت شده است. این مشکل، هیچ راهی جز شفافیت و افزایش سواد رسانه ای بین مردم ندارد. باید بین مردم صحبت شود و چاره ای جز این نداریم که از رسانه استفاده کنیم. آلودگی وقتی وارد ظرف پاک آب می شود، تصفیه خیلی انرژی می برد.

شانه ساز در ادامه سخنانش گفت: طبیعی است کسی که صحبت کرده است، باید پاسخگوی کار خود باشد. شاید واکسینه کردن مردم چیزی به جز اطلاع رسانی و آگاهی رسانی بین مردم نباشد. یعنی مردم سوادشان بالا برود. همه صنایع در این قضیه مشکل دارد. صنعت کیک و کلوچه مورد هجمه قرار گرفته است. ما را بدون هیچ سند و مدرکی متهم می کنند داروی ایرانی کیفیت ندارد. من عضو هیات مدیره شرکت و مدیرعامل هولدینگ بوده ام و می دانم مشکل صنعت چیست. دکتر نمکی، وزیر بهداشت اولین وزیری است که به عنوان مدیرعامل کار کرده و مشکل صنعت را می داند. ما از صنعت آمده ایم. همه جا بر حسب نوع صنعت، هجمه صورت می گیرد. واکسینه کردن مردم، آگاهی رسانی قبل از اطلاع رسانی غلط است.

رئیس سازمان غذا و دارو گفت: ما 66 معاونت غذا و دارو در کشور داریم. ما در مقابل توزیع لبنیات سنتی نظارت ناپذیر با تولیدکنندگان صنعت لبنیات در یک موضع هستیم. همکاران ما نسبت به این مشاغل مانند لبنیات سنتی اعتراض دارند. بخش مهمی از شیر برگشتی کارخانه های لبنیات به دلایلی مانند بار میکروبی بالا، به لبنیات سنتی می رود. دوستان در استانداریها و فرمانداریها می گویند باید به سنت پای بند باشیم. بعد هم بحث اشتغال را مطرح می کنند. سوم آنکه چالش دیگری به نام مشاغل خانگی داریم که بخش عمده ای از آن هم محصولات غذایی و سنتی است، شناسنامه دار و قابل نظارت باشد.

شانه ساز با بیان این که عرضه لبنیات سنتی به عنوان چالش برای نظام سلامت وجود دارد و همه با آن درگیرند گفت: خواهش می کنیم نیمه خالی لیوان را نبینید. تا دو دهه پیش در سوپرمارکت، محصولات شناسنامه دار مقابل فله ای فروشی بسیار کمتر عرضه می شد. امروزه در سوپرمارکتها تقریبا دیگر جنس فله نداریم. علی رغم اینکه روند اقبال مردم به محصولات شناسنامه دار، مثبت است، واقعیت این است که لبنیات سنتی، برای ما چالش است.

او ادامه داد: عطاری ها هم اینطور است که چقدر زیاد رشد کرده اند. آنها در درمان دخالت میکنند و محصولات غیرعلمی را ارائه می کنند و در بیماریهایی که یک پزشک متخصص نمی تواند به راحتی ادعا کند، وارد می شوند. این بحث باید بین مسئولان و سیاستگذاران حل شود. آنها به دلایلی مانند اشتغال، هزینه سنگینی را به نظام سلامت تحمیل می کنند. اگر یک تخت یا بخش بیمارستانی دایر شود چقدر هزینه می برد؟

معاون وزیر بهداشت گفت: مرتب دغدغه ها در سطح کارگروه های مربوطه در استانها و شهرستانها منتقل می شود و برنامه این است که آنها را بتوانیم ساماندهی کنیم. در ساماندهی، خیلی از واحدهای لبنیات سنتی حذف می شوند. به همین دلیل برخی مسئولان می گویند وزارت بهداشت نمی گذارد اشتغال پا بگیرد. ما می گوییم حداقل شناسنامه کالا وجود داشته باشد و نمونه ها را بدهند آزمایش شود و پاسخ قانع کننده برای دستگاه نظارتی بدهند. خیلی از لبنیاتی های سنتی در برآوردن این حداقل ها ناتوانند. بالا رفتن میزان کالاهای صنعتی در سوپرمارکت ها نشان دهنده برنامه ریزی است.

چاره شایعه پراکنی در مقابل مصرف شیر چیست؟

مدیربازرگانی شرکت پارس کرون در ادامه این پنل گفت: ما با عارضه شایعه پراکنی در صنعت لبنیات و قضاوتهای نابجا روبرو هستیم. برای اینکه عارضه را درست درک کنیم باید ببینیم خودمان چه هستیم و چه داریم؟ یک صنعت لبنیات داریم که در دنیا یکی از صنایع موفق است. متخصصان، ماشین آلات و کارخانجات خیلی خوبی داریم.صنعت دامداری ما روبه رشد است. 8 تا 10 میلیون تن تولید شیر داریم ولی ترکیه 22 میلیون تن تولید دارد و انگستان بیش از 40 میلیون تن تولید می کند. پس تولید ما بالا نیست. 80 صادرات ما به عراق می رود یعنی 20 درصد صادرات به کشورهای دیگر می رود، یعنی به لحاظ بازاریابی و فروش نتوانسته ایم بازارهای صادراتی را قانع کنیم از ما بخرند. ما آنجا مشکل داریم.

مهران خادم گفت: چرا سرانه مصرف شیر کم است؟ چون نتوانسته ایم مردم را قانع کنیم شیر بخورند. چرا مردم قانع نمی شوند؟ چرا مردم نوشابه می خورند ولی شیر نمی خورند؟ همه می گویند شیر بهتر از نوشابه است، چرا پس نمی خورند؟ شما باید فرآیند پیوسته ای برای بهبود کیفیت به مردم معرفی کنیم. مدل کلی ما از مزرعه تا سفره چیست؟ فرآیند کلی را مدل سازی نکرده ایم. کارخانجات بسیار پیشرفته داریم ولی ماده اولیه نداریم. از آن سمت دامدار که شیر با کیفیت دارد، هزینه این کیفیت را نمی گیرد. شیر بی دلیل باکیفیت نمی شود. امروز قیمت شیر مصوب می شود و برای همه شیرها یکی است. مزیت شیر باید برای مصرف کننده اثبات شود. لازم نیست چرخ را دوباره اختراع کنیم. در ایرلند از پایه، تمام سیستم کنترل می شود. از روی خاک تا سفره، مدل کنترل می شود. این باید در قالب یک مدل، از دامداری تا انستیتو تغذیه و وزارت بهداشت، کنترل شود. همه چیز آن در اینترنت است. روی اقتصاد، سلامت و محیط زیست باید کنترل داشته باشیم.

او در ادامه گفت: چطور باید برای مصرف کننده اثبات کنیم لبنیات با کیفیت است؟ چیزیبه نام clean lable داریم. یعنی محصول لبنی تولید شده است که در آن مواد شیمیایی به کار نرفته است. این یک شاخص است که وزارت بهداشت می تواند آن را برای اطمینان بخشی به مردم قرار دهد. این که بگویید ما green labe دارم یعنی شاخصهای بهداشتی را در تمام سطوح رعایت کرده ایم، برای مردم مهم است. برای صادرات باید IR Code داشته باشیم. چرا برای مصرف کننده داخلی، چنین چیزی را تهیه نمی کنید؟ اگر این کار انجام شود بحث نظارت بر قیمتگذاری هم نباید مطرح شود چون بالاترین سطح کیفیت موجود است. باید با این مفاهیم مردم را قانع کنیم. صرفا با گفتگو و تعریف کردن از خود، مردم قانع نمی شوند.

خادم گفت: ما در اروپا milk shop یا شیرفروشان سنتی را داریم. آنها مشکل را حل کرده اند. Milk shop را زیر نظر تولیدکنندگان شیر یا یک واحد صنعتی فعالیت می کنند. یعنی باید زیر مجوز آنها را امضا کند. مجددا درخواست می کنم برای اینکه صنعت تمیز و پاک لبنیات را عرضه کنیم، باید اثبات کنیم صنعت، از شیرهای با کیفیت استفاده می کند و خواهش می کنیم مسئولان دولتی این بخش از کالای باکیفیت را از حمایت خود خارج کنند.

چرا آموزش صنایع غذایی در آموزش پزشکی حذف شد؟

عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران گفت: مردم ما شیر نخور هستیم. وقتی طفل از شیر مادر گرفته می شود، بایستی این فرهنگ در منزل به بچه یاد داده شود و بچه به شیرخوردن عادت کند. آگاهی دادن باید در مقاطع مختلف ادامه داشته باشد. به صرف اینکه کسی تحصیلات دانشگاهی دارد و باید بداند شیر ماده مغذی است، نباید اکتفا کرد. افرادی هستند که مردم حرف آنها را خیلی می شنوند. مردم جهان سوم حرف بعضی ها را بهتر می شنوند. وقتی پزشک متخصص اطفال به مادر جوان می گوید از شیر پاستوریزه یا استرلیزه استفاده نکند، یا شیر پاستوریزه را بجوشان، نباید توقع دیگری داشت. می دانیم مادر حرف پزشک را گوش می دهد. نظر من آگاهی دادن از بدو طفولیت تا مقاطع تحصیلی بالا است.

دکتر گیتی کریمی ادامه داد: درس بهداشت مواد غذایی قبلا به پزشکان داده می شد ولی الان دیگر حذف شده است. در این درس، موارد ابتدایی صنعت لبنیات و سایر اقلام غذایی مانند گوشت بود. به پزشکان یاد می دادند پاستوریزاسیون و استرلیزاسیون چیست. پزشکی که فارغ التحصیل می شد می توانست موضوع لبنیات را برای بیماران توجیه کند. مردم ما آگاهی خوردن شیر مایع را ندارند.