چرا زانویم تق تق می کند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، دکتر نوید ابوالاحرار، فلوشیپ فوق  تخصصی درد بیان می کند: 

«با بالا رفتن سن ، بدن انسان فرسوده شده و بافت های اولیه به تدریج به سمت تخریب می رود، اما این تخریب در سنین پایین قابل جبران و نوسازی است، اما در سنین بالا (بالای 40 سال ) رفته رفته تخریب غیرقابل جبران می شود.

می توان گفت بالا رفتن سن یکی از علت های اصلی ایجاد زانودرد در افراد است، اما زانو درد هایی که در جوانی به سراغ افراد می آید به دلیل سبک زندگی امروزی و ماشینی شدن کارها و به عبارتی، کم تحرکی است، چرا که کم تحرکی باعث می شود بافت های اطراف زانو که نگهدارنده مفصل زانو هستند به تدریج ضعیف تر شوند و توان سابق برای حمایت از مفصل را نداشته باشند. در نتیجه فشار بیشتری به مفصل ها وارد می شود و موجب تخریب آن می شود.»

صدا دادن زانو خطر دارد؟

دکتر ابوالاحرار ادامه می دهد:

«صدای تق تق زانو که به علت سایش غضروف مفصل است، بیشتر در استخوان زیر کشکک زانو شنیده می شود و با درد همراه است. این صدا می تواند نشانه ناهنجاری مفصلی و غالبا آرتروز و ساییدگی زانو باشد. این افراد باید عضلات اطراف زانو را تقویت کنند.»

دکتر سیروس افشار، متخصص ارتوپد در این باره می گوید:

«در صورتی که صدا دادن زانو همراه با درد باشد و حرکت دادن زانو در این هنگام برای فرد مشکل باشد، این یک علامت جدی است و باید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمود تا مشخص شود که آیا آسیب جدی به مفصل وارد شده است یا نه . پزشک متخصص با انجام معایناتی می تواند دلیل صدا دادن زانو را تشخیص دهد و تعیین کند که چه روش درمانی برای فرد مناسب است.

زمانی که شنیدن صدا از مفصل زانو با علائم دیگری مانند درد یا تورم همراه نباشد، جای نگرانی ندارد. در بسیاری از موارد به علت وجود حباب های هوا که در مفصل زانو گیر افتاده اند ، مفصل زانو صدا می دهد و می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که مفصل زانو ( به علت ایجاد فشار زیاد درون مفصل یا وجود سایش) خودش در حال برطرف کردن این موضوع است. این حالت مانند زمانی است که شما قولنج انگشتان یا مفاصل دیگر بدنتان را می شکنید.

در صورتی که زانوی شما بدون این که احساس دردی داشته باشید صدا می دهد ، زانوی شما به احتمال زیاد سالم است. اما در صورتی که صدا دادن زانو همراه با علائم دیگری مانند درد یا تورم است، لازم است فورا به پزشک مراجعه نمایید.»

دکتر خرمی، ارتوپد بیان می کند:

« اگر صدای زانو همراه با احساس درد باشد بیماری است و در صورتی که بدون درد باشد، بیماری نبوده و نیاز به درمان ندارد.

در برخی مواقع صدای زانو به علت لغزیدن تاندون ها و عضلات اطراف زانو بر روی استخوان است که با خم و راست شدن زانو و جابجا شدن رابط (عضله) ایجاد صدا می شود.

علت دیگر صدای زانو، ضعیف شدن غضروف حد فاصل بین استخوان ها است. این غضروف ها حرکت عضلات را راحت تر می کند.

اگر به هر دلیلی غضروف ضعیف شود، استخوان ها سایش پیدا کرده و صدا در زانو تولید می شود.»

دکتر علی دیانت، فوق تخصص ارتوپدی تاکید کرد:

« مایع مفصلی که برای نرم کردن مفصل زانو جهت حرکت و تغذیه آن در میان مفاصل وجود دارد، چنانچه به دلایلی کم یا زیاد شود، سبب ایجاد صدا هنگام خم و راست کردن زانو می شود.»

علل زانودرد

دکتر نوید ابوالاحرار، فلوشیپ فوق  تخصصی درد بیان می کند:

«سه گروه زانودرد شایع وجود دارد؛ گروهی از زانو دردها که معمولا در سنین بزرگسالی و میانسالی بروز می کنند و ناشی از تخریب سطح مفصلی (آرتروز) هستند. دومین گروه، زانو دردهایی که بر اثر ابتلا به نوعی بیماری و در سنین مختلف ایجاد می شوند و نهایتا زانو دردهایی که به مفصل کشکی رانی یا مشکلات استخوان کشکک مربوط می شوند. متاسفانه این گروه از دردهای زانو حتی در سنین جوانی هم بروز می کند.

تغذیه نامناسب ، اضافه وزن و فعالیت کم بدنی را نیز می توان از عامل های دیگر زانو درد دانست.

استفاده از توالت ایرانی هم باعث می شود زانو خم شود و فشار زیادی را متقبل گردد. نکته دیگر طرز نشستن افراد است. دو زانو نشستن بدترین حالت ممکن برای زانودرد است.»

پیشگیری و درمان زانودرد

دکتر نوید ابوالاحرار، فلوشیپ فوق  تخصصی درد بیان می کند:

«به افرادی که دچار زانو درد هستند توصیه می شود روزانه حداقل 30 تا 40 دقیقه پیاده روی مخصوصا روی سطح صاف انجام دهند. افراد باید توجه کنند هرگز در سطح شیب دار پیاده روی نکنند، چرا که ضررش بیشتر از نفعش است.

نکته دیگری که در اینجا توصیه می شود این است که از مصرف میوه ، سبزیجات و لبنیات تازه غافل نشوید. لذا تغذیه مناسب بهترین روش پیشگیری از بوجود آمدن این عارضه است.

سه نوع درمان برای این مشکل وجود دارد : مصرف داروهای مسکن که به نوعی درمان محسوب نمی شوند و فقط درد را پنهان می کند. درمان دیگر جراحی تعویض مفصل است. درمان سوم که جای کار بیشتری دارد، تکنیک های تزریقی پلاکت و سلول های بنیادی است که تا حدی به ترمیم بافت های مفصلی کمک می کند.

برای بسیاری از کسانی که زانو درد دارند، ورزش توصیه می شود، اما اینکه چه ورزش هایی برای زانوهای خراب مفید است، مسئله مهمی است که باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود.

شنا کردن اولین گزینه متخصصان در درمان زانو درد است. توصیه می شود به مدت 15 دقیقه در مسیر عرض استخر راه بروند. پیاده روی دومین گزینه در درمان زانو درد با ورزش است. همان طور که گفتیم پیاده روی در سطح صاف. دوچرخه سواری نیز برروی زانوها فشار زیادی وارد نمی کند.

به طور کلی هر گونه فعالیتی که فشار کمی بر زانوها وارد کند و یا فعالیت هایی که در آن شما مجبور نیستید به سرعت تغییر جهت بدهید، برای زانوها مشکل ساز نیستند.»

دکتر سیروس افشار، متخصص ارتوپد در این باره می گوید:

«در صورتی که علت صدا دادن زانو وارد شدن آسیب به زانو باشد لازم است در ابتدا به زانوی خود استراحت بدهید. از داروهای ضد التهاب و مسکن نیز برای کنترل علائم تا زمان بهبودی استفاده می شود.

در صورتی که پزشک تشخیص بدهد که رباط یا منیسک زانوی شما پاره شده است، برای درمان نیاز به انجام عمل جراحی می باشد. بعد از انجام عمل جراحی ممکن است باز هم صدا دادن زانو ادامه پیدا کند، اما صدا دادن بدون احساس درد خواهد بود و احتمالا به علت اتروفی (تحلیل) عضلات در دوران بهبودی پس از عمل است.

انجام فیزیوتراپی و استفاده از زانوبند طبی نه تنها به کاهش صدا دادن و تق تق زانو کمک می کند، بلکه خطر آسیب دوباره را کاهش می دهد.

در صورتی که علت صدا دادن زانو بیماری های مزمنی مانند کندرومالاسی (نرمی غضروف کشکک زانو) یا آرتروز زانو باشد، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که تا زمان بهبود درد زانو استراحت کنید. بعد از آن برای افزایش قدرت عضلات، مراجعه به فیزیوتراپی تجویز می شود. استفاده از زانو بند های مخصوص کشکک زانو نیز می تواند در این موارد به کاهش صدا دادن و درد زانو کمک کند.

به خاطر داشته باشید در صورتی که صدا دادن زانو با درد همراه باشد، نیاز به درمان دارد و حتما باید برای تشخیص علت آن به پزشک متخصص مراجعه کنید تا برنامه درمانی مناسبی را برای شما تجویز کند.»

دکتر خرمی، ارتوپد بیان می کند:

«برای پیشگیری از بروز صدا در زانو باید فشار بر زانو را کاهش داد. با کم کردن وزن اضافی، صدا در زانو تا 50 درصد کم می شود. توصیه می شود از دو زانو و چهار زانو نشستن خودداری کرد.

در حالت های پیشرفته داروهای مسکن، داروهای ضد التهابی و داروهای غضروف ساز مفصل تجویز می شود. همچنین بیمار باید از انجام حرکاتی که بیماری او را تشدید می کند خودداری کند. پیاده روی در زمین های صاف، بدون مانع، مستقیم و نرم دویدن بسیار موثر است.»

منبع: ایسنا