۱۰ بیماری ژنتیکی که از مادران به دختران به ارث می رسد

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ ژن های ما نه تنها تعیین کننده ی ویژگی های ظاهری و شخصیتی ما، بلکه منشأ نقص های بدنی ما هم هستند. برای مثال، افسردگی و بی خوابی تنها بر اثر اضطراب و خستگی زیاد به وجود نمی آیند و استعداد ژنتیکی هم می تواند عامل چنین مشکلاتی باشد. اما به خاطر داشته باشید که استعداد ژنتیکی یک بیماری به معنای قطعی بودن بیمار شدن تان نیست، بلکه به این معنی است که باید بیشتر مراقب سلامتی خود باشید. در ادامه به بیماری های ژنتیکی ای می پردازیم که دختران از مادران خود به ارث می برند.

۱- پوکی استخوان

پوکی استخوان باعث تضعیف استخوان ها می شود و به همین دلیل ریسک شکستگی های استخوانی بالا می رود. این بیماری بیشتر در میان زنان شایع است و استعداد ژنتیکی یکی از مهم ترین ریسک فاکتورهای پوکی استخوان است. این بیماری می تواند بعد از یائسگی بروز پیدا کند، یعنی در دوره ای که استخوان ها کلسیم خود را از دست می دهند و شکننده می شوند.

اقدامات پیشگیرانه:

مواد غذایی حاوی کلسیم بیشتر مصرف کنید. اما فراموش نکنید که کلسیم تنها زمانی جذب بدن می شود که با ویتامین دی ترکیب شود. به پزشک مراجعه کنید و درباره ی مکمل های ویتامین مورد نیاز بدن تان از او مشورت بگیرید. همچنین برای دریافت ویتامین دی، بیشتر در فضاهای باز قدم بزنید.

سیگار نکشید. این عادت مضر توانایی بدن در جذب کلسیم را کاهش می دهد و روی تراکم معدنی استخوان ها تأثیر می گذارد.

نوشابه نخورید. مصرف منظم نوشابه، ریسک شکستگی استخوان لگن را به میزان ۱۴ درصد افزایش می دهد.

تناسب اندام تان را حفظ و ورزش کنید. به توصیه ی متخصصان، افراد ۱۹ تا ۶۵ ساله باید ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی و دو بار در هفته در ناحیه ی پاها، کفل، پشت، قفسه ی سینه، بازوها و کتف، ورزش های عضله ساز انجام دهند.

۲- روماتیسم مفصلی

علت بروز این بیماری التهابی هنوز روشن نیست اما دانشمندان گمان می کنند علت آن ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است که روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد.

اقدامات پیشگیرانه:

• سیگار را ترک و مصرف قهوه و گوشت قرمز را کم کنید.
• از دندان ها و لثه ی خود مراقبت کنید و به طور منظم برای انجام معاینه به دندان پزشک مراجعه کنید. بیماری پیرادندانی می تواند منجر به بروز بیماری روماتیسم مفصلی شود.
• مواد غذایی حاوی ویتامین سی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این آنتی اکسیدان ریسک بروز التهاب در بدن را کاهش می دهد.

۳- پیری زودرس

دانشمندان پی برده اند بعضی ژن ها در میزان توانایی بدن برای مقاومت در برابر پروسه های پیری زودرس نقش دارند. این ژن ها از نسلی به نسلی دیگر، از طرف مادر منتقل می شوند. اگر دی ان ای معیوب مادرتان را به ارث برده باشید، روند پیری شما سرعت بیشتری خواهد داشت.

متأسفانه دانشمندان هنوز راهی برای معکوس کردن این روند پیدا نکرده اند، اما بهتر است از کرم های ضد آفتاب با اس پی اف بالا استفاده کنید، چون حساسیت به نور خورشید هم یک ویژگی ژنتیکی است.

۴- افسردگی

میلیون ها نفر در دنیا مبتلا به افسردگی هستند. دانشمندان پی برده اند ژن Slc6a15 مسئول ابتلا به افسردگی در ما است و می تواند به ارث برسد. احتمال ابتلا به افسردگی در زنان دو برابر بیشتر از مردان است و افسردگی می تواند تبدیل به یک بیماری مزمن شود. افسردگی پس از زایمان هم می تواند ارثی باشد.

اقدامات پیشگیرانه:

• مراقب سلامت جسمی تان باشید. خوب بخوابید، رژیم غذایی متعادلی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.
• مشکلات تان را در خود نریزید و از خانواده و دوستان تان کمک بگیرید. شما گاهی فقط به یک گوش شنوا نیاز دارید.
• اگراحساس می کنید افسردگی تان بیشتر شده، از مراجعه به روانشناس خجالت نکشید.

۵- آب سیاه

یماری چشمی آب سیاه یا گلوکوم در میان زنان شایع تر است و جهش های ژنتیکی مرتبط با این بیماری هم می تواند به ارث برسد.

اقدامات پیشگیرانه:

• برای معاینه به چشم پزشک مراجعه کنید. قبل از ۴۰ سالگی هر ۲ تا ۴ سال یک بار، از ۴۰ تا ۵۴ سالگی هر ۱ تا ۳ سال یک بار، از ۵۵ تا ۶۴ سالگی هر ۱ تا ۲ سال یک بار و بعد از سن ۶۵ سالگی هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار باید این کار را انجام دهید.
• ۳ بار یا بیشتر در هفته ورزش های سبکی مثل پیاده روی یا دوی آهسته انجام دهید. یوگا هم می توانید کار کنید اما از حرکاتی که سر و ته انجام می شوند و بنابراین به گردن و شانه ها فشار می آورند خودداری کنید.

۶- بیماری های قلبی عروقی

ژن های زنان تعیین کننده ی شکل انباشت چربی در بدن آن ها است. اگر چربی ها در ناحیه ی شکم انباشته شوند، خطر بروز بیماری های قلبی عروقی دو برابر می شود. انباشت کلسترول اضافه در سرخرگ های کرونری که منجر به حمله ی قلبی می شود هم می تواند مسأله ای ارثی باشد.

اقدامات پیشگیرانه:

• چاقی ریسک سکته ی مغزی، حمله ی قلبی، افزایش فشار خون و دیابت را افزایش می دهد. ورزش مناسب خود را پیدا کنید و ۳ تا ۴ بار در هفته آن را انجام دهید.
• رژیم غذایی تان را اصلاح کنید. مصرف نمک، شیرینی و مواد غذایی پرچرب را کنار بگذارید و سبزیجات، میوه ها و غلات کامل بیشتری مصرف کنید.
• سیگار را ترک کنید تا ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی کاهش پیدا کند.
• به طور مرتب برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید و مراقب فشار و کلسترول خون تان باشید.

۷- میگرن

زنان ۳ برابر بیشتر از مردان به میگرن مبتلا می شوند. این بیماری می تواند ارثی هم باشد اما می توان از شدت این بیماری کم کرد و تعداد حمله های میگرنی را کاهش داد.

اقدامات پیشگیرانه:

• مصرف الکل، کاکائو، پنیر، قهوه و مرکبات را کاهش دهید. همه ی این مواد غذایی باعث میگرن می شوند.
• از مکان هایی که در آن ها بوهای تند و نورهای شدید وجود دارد دوری کنید.
• آب زیاد بخورید.
• هر روز زمانی را به استراحت و آرامش گرفتن اختصاص دهید.

۸- بی خوابی

دانشمندان پی برده اند علت بی خوابی فقط مشکلات روحی نیست و ژنتیک هم در این مسأله مؤثر است. آن ها همچنین متوجه شده اند بین بی خوابی و ویژگی های دیگری مثل اختلالات اضطرابی، افسردگی و روان رنجوری، اشتراک ژنتیکی زیادی وجود دارد. این مشکلات معمولا با بی خوابی همراه می شوند که بخشی از آن به دلیل پایه ی ژنتیکی مشترک آن ها است.

اقدامات پیشگیرانه:

• با افکار منفی به رختخواب نروید.
• شب ها قهوه ننوشید، سیگار نکشید و غذاهای سنگین نخورید.
• آخر شب ورزش نکنید. بهتر است ۴ ساعت قبل از زمان خواب تان همه فعالیت های فیزیکی تان را تمام کنید.
• سعی کنید هر روز در ساعت های مشخصی بخوابید و بیدار شوید.

۹- آلزایمر

آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است که احتمال بروز آن در زنان بیشتر از مردان است. این بیماری هیچ درمانی ندارد اما اگر سبک زندگی سالمی داشته باشید می توانید ریسک ابتلا به آن را کم کنید.

اقدامات پیشگیرانه:

• سطح فشار و کلسترول خون تان را کنترل کنید.
• سیگار را ترک کنید. مصرف سیگار ریسک ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد.
• ورزش کنید. ورزش کردن اشباع اکسیژن در مغز را افزایش می دهد.
• مصرف قند و چربی های اشباع شده را محدود کنید و میوه ها و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

۱۰- سرطان های سینه و تخمدان

آنجلینا جولی، بازیگر مشهور هالیوودی، در سال ۲۰۱۳ تحت عمل جراحی دابل ماستکتومی پیشگیرانه قرار گرفت و هر دو سینه ی او برداشته شدند. دو سال بعد، نتیجه ی تست سالانه ی جولی حاکی از وجود نشانه هایی احتمالی از سرطان تخمدان در مراحل اولیه بود، به همین دلیل جولی تحت عمل جراحی اوفورکتومی پیشگیرانه قرار گرفت و تخمدان های او هم برداشته شدند. جولی این کار را برای به حداقل رساندن ریسک سرطان انجام داد، چون مادر و مادربزرگ او هر دو به دلیل ابتلا به سرطان فوت کرده بودند. جولی یک ژن معیوب BRCA1 دارد که احتمال ابتلا به سرطان های سینه و تخمدان را به میزان قابل توجهی بالا می برد. اما دانشمندان ادعا می کنند همه ی جهش های ژنتیکی منجر به سرطان نمی شوند، بنابراین لازم نیست فوراً تحت چنین جراحی های پیشگیرانه ای قرار بگیرید.

اقدامات پیشگیرانه:

• مصرف الکل را کم کنید.
• تا پیش از ۳۰ سالگی بچه دار شوید. تحقیقات نشان می دهد به دنیا آوردن فرزند اول تا پیش از ۳۰ سالگی، ریسک ابتلا به سرطان سینه را کم می کند.
• سیگار نکشید.
• به طور منظم برای انجام چکاپ به پزشک مراجعه کنید.